Baza Wiedzy dla Tradera i Inwestora

-

20 lipca 2021

Jeśli spojrzymy na kształt polskiego hazardu, to od razu zauważymy, że lista legalnych kasyn online w Polsce nie poszerza się. Tak mamy obecnie skonstruowane prawo, że o wiele lepiej i korzystniej jest nam korzystać z legalnych bukmacherów niż kasyn. W naszym artykule chcielibyśmy przyjrzeć się temu, czy potrzebna jest w naszym kraju i jaką rolę powinna spełniać Specjalna Komisja Hazardowa.

Problemy z hazardem w Polsce

Nie da się ukryć, że Polska przez wiele lat znajdowała się na szarym końcu w Europie pod względem branży hazardowej. Legalny hazard pojawił się u nas bowiem dopiero w 1989 roku, a i tak musieliśmy poczekać wiele lat na rozwój tej branży w kraju nad Wisłą. Pierwsze kasyna powstawały w budynkach hotelowych i w zasadzie większość z nich do dziś mieści się w lub przy hotelach znanych sieci. W latach 90. pojawiło się kilku legalnych i polskich bukmacherów. Sporo zmieniło się w nowym stuleciu, kiedy to po wejściu Polski do Unii Europejskiej, nasz rynek został wręcz zalany przez kasyna i bukmacherów online.

Stare prawo praktycznie nie regulowało tej branży, więc w 2009 roku weszła w życie ustawa hazardowa. Miała niby usunąć z Polski niejedno kasyno online czy bukmachera bez licencji. Była jednak niezwykle dziurawa, więc zarówno operatorzy hazardowi, jak i sami klienci korzystali na jej lukach. Kolejna ustawa, a w zasadzie nowelizacja z końca 2016 roku, już sporo zmieniła w branży. Zagraniczne firmy bez licencji trafiają na czarną listę domen, które są z góry blokowane przez operatorów internetowych. Tu również są dziury, sposoby na ominięcie takich barier, jednak sama ustawa jest bardziej szczelna niż przedtem. Od początku 2017 roku w naszym kraju przybyło kilkunastu legalnych bukmacherów oraz jedno oficjalne kasyno internetowe. Choć mamy spore możliwości w zakresie obstawiania wyników sportowych, to jednak gorzej jest z tymi markami, które oferują nam gry hazardowe. Tutaj akurat świetnie spełniłaby swoją rolę Specjalna Komisja Hazardowa.

Czym jest Specjalna Komisja Hazardowa?

Zazwyczaj nie słyszymy o komisjach czy też nie interesujemy się zbytnio tym faktem. Tymczasem do legalnego działania każdy bukmacher czy kasyno musi posiadać licencję z danego kraju. W Polsce od lat zajmuje się tym bezpośrednio Ministerstwo Finansów. Niekoniecznie jest to dobre rozwiązanie, gdyż o wiele lepiej jest postawić na osobne komisje, które będą pracowały dla Ministerstwa, rządu. Takich przykładów jest sporo. Wśród światowych komisji, które udzielają licencji znanym zagranicznym markom wymienić można:

Alderney Gambling Control Commission,
Curacao eGaming,
Malta Gaming Authority,
UK Gambling Commission,
Kahnawake Gaming Commission,
Gambling Supervision Commission.

Takie komisje przede wszystkim zajmują się udzielaniem licencji markom hazardowym. Każda firma, która ubiega się o zezwolenie, musi najpierw wpłacić odpowiednią kwotę wpisowego, a następnie spełnić szereg wymogów. Mowa tu o zabezpieczeniu finansowym, pochodzeniu środków, losowości gier, systemach ochrony danych online, przejrzystości warunków czy też ochronie nieletnich. Nie są to tak proste warunki do spełnienia, więc lista kasyn, które mają znane licencje nie jest aż tak wielka. Trzeba też pamiętać o tym, że takie komisje nie tylko przyznają czy przedłużają potem licencje, lecz także zajmują się kontrolami, audytami, jak i sprawdzają zgłoszenia od klientów kasyn czy bukmacherów. W razie mniejszych czy większych nieprawidłowości są w stanie nakładać wysokie kary bądź nawet cofać zezwolenia.

To jednak nie wszystko. W wielu krajach komisje działające dla rządów, zajmują się także innymi sprawami związanymi z hazardem. Najważniejszą z nich jest chyba ochrona nieletnich przed hazardem. Tworzone są przepisy, kampanie informujące o tym, że tylko osoby pełnoletnie mogą odwiedzić kasyno online czy bukmachera. Ponadto komisje współpracują z fundacjami czy instytucjami zajmującymi się uzależnieniami od hazardu. Zdarza się także, że członkowie takich komisji zajmują się badaniami afer hazardowych, do jakich dochodzi w ich krajach.

Jak zatem widać, taka komisja, w której znajdowaliby się ekonomiści, przedstawiciele fundacji, rządu, z pewnością przydałaby się w naszym kraju. Z pewnością miałaby wpływ na rozwój hazardu, jak i ochronę Polek i Polaków przed oszustwami.

Real brazylijski i jego historia

Jakub Bandura

-

27 maja 2021

0

Brazylia to kraj, który kojarzy się większości z nas głównie z kawą, piłką nożną, sambą, karnawałem w Rio do Janeiro i pomnikiem Jezusa Odkupiciela. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że wspomniane państwo pomimo wielu problemów, jest zaliczane do grona najbardziej perspektywicznych gospodarek świata, czyli do krajów BRICS. Rosnąca rola Brazylii w globalnym systemie ekonomicznym, wiąże się również z coraz większym znaczeniem tamtejszej waluty, jaką jest real brazylijski. Czym się ona charakteryzuje? Jaka jest jej historia? Przekonamy się poniżej:

Real brazylijski – waluta Brazylii

Real brazylijski to, jak sama nazwa wskazuje, jednostka monetarna Brazylii. Dzieli się ona na 100 centavos. Międzynarodowy kod ISO tej waluty to BRL. Jej lokalnym oznaczeniem jest symbol R$.

Ile kosztuje real brazylijski? Kurs w tym momencie wynosi 72 grosze.

Real brazylijski – monety w obiegu

Obecnie w Brazylii, w obiegu można spotkać następujące nominały monet:

1 centavo
5 centavo
10 centavo
25 centavo
50 centavo
1 real

Co ciekawe moneta o nominale 1 centavo nie jest emitowana już od 2005 roku, lecz nadal można spotkać ją w biegu. Jednak ze względu na ich małą ilość, brazylijskie ceny są często zaokrąglone do 5 lub 10 centavo.

Real brazylijski – banknoty

W Brazylii możemy natknąć się również na następujące banknoty:

2 reale
5 reali
10 reali
20 reali
50 reali
100 reali

Real brazylijski – historia

Już sama nazwa brazylijskiej waluty posiada wyraźny związek z czasami kolonialnymi. Reale pojawiły na terytorium dzisiejszej Brazylii od początku utworzenia kolonii portugalskiej. Przybysze z Półwyspu Iberyjskiego przywieźli ze sobą wtedy portugalskie reale. Nazwa “real” oznacza walutę królewską.

W 1694 roku w mieście Salvador otwarto pierwszą brazylijską mennicę produkującą monety na krajowy użytek. Z czasem brazylijskie złoto posłużyło również do wybijania reali płynących do Portugalii. Wartość takich monet była różnie ustalona dla kolonii oraz macierzystego kraju. Wysyłane do Lizbony złote reale, stały się ważnym wsparciem dla portugalskiej korony.

W 1807 roku na terenie obecnej Brazylii schroniła się portugalska rodzina królewska, co skutkowało przyznaniem kolonii wielu przywilejów. Po zakończeniu tej emigracji wymuszonej przez wojny napoleońskie, władcy Portugalii powrócili do Europy i odebrali kolonii wcześniej nadane przywileje. Opisywana sytuacja spowodowała niezadowolenie społeczne i ogłoszenie niepodległości Brazylii (1822 rok) przez jej późniejszego cesarza Piotra I. Do 1822 występował on jako regent i przedstawiciel portugalskiej korony. Drugi brazylijski cesarz (Piotr II) rządził krajem aż 49 lat, a jego panowanie przebiegło pod znakiem unowocześnienia kraju. Równocześnie Brazylia uzależniła się gospodarczo od eksportu kawy. Za ten cenny towar płacono w ówczesnych realach. Pomimo stopniowej utraty wartości, reale nie posiadały podjednostki. Dlatego brazylijskie ceny wyrażano najpierw w tysiącach reali, a później w milionach reali.

Warto dodać, że przez cały XIX wiek real posiadał pokrycie w kruszcu, które jednak stopniowo malało. Po wprowadzeniu złotego standardu (1846 rok), wartość reala miała odpowiadać 882 miligramom złota. Szybki spadek realnej siły nabywczej reala był widoczny w czasach Brazylijskiej Republiki. W 1926 roku pokrycie reala ustalono tylko na 189 miligramów złota. Kryzys gospodarczy zmusił nowe brazylijskie władze do rezygnacji ze złotego standardu (1933 rok) i powiązania reala z kursem USD (12 500 reali za 1 dolara). Takie decyzje podjęła już ekipa dyktatora Vargasa, który rządził krajem od 1930 do 1945 roku W 1939 real został zdewaluowany (do 22 500 reali za 1 USD), a trzy lata później zmieniono słabą krajową walutę na cruzeiro.

Wprowadzenie nowej waluty cruzeiro

Nowa waluta o wartości 1000 starych reali miała był bardziej stabilna i wiarygodna. Przez pierwsze 15 lat funkcjonowania cruzeiro, spadek jego wartości nie był niepokojąco szybki. Wszystko zmieniło się pod koniec lat pięćdziesiątych, a przyczynę stanowiła szybka inflacja. Spadek wartości brazylijskiego pieniądza był spowodowany kosztownym przeniesieniem stolicy do Brasilii (1960 rok), czyli zupełnie nowego miasta założonego w centrum kraju. Wspomniana inicjatywa prezydenta Juscelino Kubitschska, podobnie jak inne przedsięwzięcia rozwojowe związane z wysokim poziomem wydatków budżetu, skutkowały wzrostem inflacji (do 43%) oraz zagranicznego zadłużenia Brazylii.

W 1964 roku kontrolę nad Brazylią przejęła grupa wojskowych, a system polityczny zyskał cechy prawicowego reżimu. Zamach stanu z 1964 był odpowiedzią na propozycje radykalnych reform społecznych, które ogłosił lewicowy prezydent João Goulart. Trzy lata po dojściu do władzy, junta wojskowa wprowadziła nowe cruzeiro zastępujące 1000 poprzednich jednostek monetarnych (starych cruzeiro). Co ciekawe, do nazwy cruzeiro powrócono w 1970 roku. Pierwsze 10 lat reżimu wojskowego w Brazylii cechowało się brutalnością i coraz lepszą koniunkturą gospodarczą. W szczytowym okresie, tempo wzrostu brazylijskiego PKB przekraczało 10% rocznie. Dobre wyniki gospodarcze tłumiły więc niezadowolenie społeczeństwa. Nastroje społeczne pogorszyły się, gdy pierwszy kryzys naftowy mocno dotknął gospodarkę i spowodował wzrost inflacji.

W odpowiedzi na słabsze wyniki gospodarcze, reżim nadal próbował prowadzić politykę substytuowania importu i chętnie sprowadzał urządzenia oraz technologie z bardziej rozwiniętych państw. Taka polityka skutkowała coraz większym zadłużeniem zagranicznym oraz rosnącym deficytem na rachunku obrotów bieżących. Kolejnym problemem stała się inflacja napędzana przez wyższe ceny ropy naftowej. Energochłonna i uzależniona od importu “czarnego złota” brazylijska gospodarka, mocno odczuła wzrost cen tego cennego surowca. Na początku lat osiemdziesiątych, roczne tempo inflacji wynosiło już ponad 100%.

W pierwszej połowie lat osiemdziesiątych, miał miejsce powolny powrót Brazylii do standardów demokratycznych połączony z wdrażaniem planu naprawczego Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Wspomniany plan gospodarczy zakładał kontrolę salda rachunków bieżących poprzez wzrost eksportu połączony z ograniczeniem importu. W zwiększeniu wartości eksportu miała pomóc między innymi dalsza dewaluacja cruzeiro. Ubocznym efektem tego procesu był wzrost inflacji, która z poziomu około 150% rocznie (1986 rok) poszybowała do prawie 3000% w 1990 roku. Sytuację pogarszała niechęć kolejnych rządów do ograniczenia wydatków publicznych. Przy opisywanym podejściu rządzących, plany ograniczenia inflacji poprzez “zamrożenie” cen (takie jak w 1986 roku), szybko okazywały się bezskuteczne.

Czasy cruzado

W 1986 roku pojawiła się nowa jednostka monetarna o nazwie cruzado. Jedno cruzado zastąpiło 1000 zdewaluowanych cruzeiro. Brak postępów w walce z hiperinflacją sprawił, że nowa jednostka walutowa przetrwała tylko trzy lata. W 1989 roku wprowadzono nowe cruzado o wartości 1000 poprzednich cruzado. Nowe cruzado okazało się jeszcze bardziej krótkotrwałym bytem niż jego poprzednik, gdyż było używane zaledwie przez rok.

W 1990 roku Brazylia znów powróciła do cruzeiro jako swojej jednostki walutowej. Taka zmiana bez zastosowania odpowiednich reform systemowych, oczywiście nie mogła ustabilizować gospodarki i trwale zdusić inflacji. Nadzieje na poprawę pojawiły się dopiero w 1992 roku, gdy pozbawiony poparcia politycznego prezydent Color de Mello został usunięty z urzędu, a jego miejsce zajął Itamar Franco. Kontrowersyjne działania Mello tylko przejściowo obniżyły inflację do poziomu około 500% rocznie.

Wdrażanie reala brazylijskiego

Plan prezydenta Franco (Plano Real) zakończył się o wiele większym sukcesem. Jego głównymi elementami było uchwalenie zrównoważonego budżetu, podwyższenie stóp procentowych i wprowadzenie nowej waluty – reala, powiązanej z kursem dolara amerykańskiego. Przed wprowadzeniem zupełnie nowej jednostki walutowej, przez krótki czas emitowano jeszcze banknoty z nazwą cruzeiro real (lata 1993-1994). Ta tymczasowa jednostka walutowa miała pochłonąć skutki hiperinflacji i stworzyć pole do wprowadzenia stabilnego reala. Warto wiedzieć, że razem z cruzeiro real funkcjonowała umowna jednostka walutowa (Unidade Real de Valor – URV), w której były wyrażane tylko ceny. Stabilność powiązanej z dolarem jednostki URV, miała uspokoić konsumentów i zmniejszyć ich oczekiwania inflacyjne. Wraz z początkiem lipca 1994 roku, URV zamieniło się w reala (1 URV = 1 BRL). Nowa brazylijska waluta zastąpiła 2750 cruzeiro real.

Dzięki zawyżonemu kursowi reala, brazylijski rząd chciał zwiększyć dostępność importowanych dóbr. Parytetu pomiędzy realem oraz dolarem amerykańskim nie udało się jednak utrzymać na dłuższą metę. Dlatego w kolejnych latach po realizacji planu stabilizacyjnego, stopniowo dewaluowano reala. Wymuszone problemami gospodarczymi upłynnienie tej waluty w styczniu 1999 roku, przyniosło gwałtowny spadek jej kursu wobec dolara i pomogło odzyskać eksportowy wigor gospodarce osłabionej przez rosyjski oraz azjatycki kryzys gospodarczy. Trudności gospodarcze z przełomu XX wieku i XXI wieku, otworzyły drogę do prezydentury dla Luiza Inácio Lula da Silvy. Lula dla Silva zastąpił na stanowisku Fernando Henrique Cardoso. Mowa o ministrze finansów odpowiedzialnym za wdrożenie planu stabilizacyjnego, który później został prezydentem. Czasy rządów da Silvy cechowały się szybszym tempem wzrostu gospodarczego. W tym okresie miał również miejsce przejściowy wzrost wartości reala względem USD. Aktualnie brazylijska gospodarka trochę jednak straciła na konkurencyjności, co jest mocno związane z destabilizacją polityczną tego kraju.

Real brazylijski – ciekawostki

Na brazylijskich monetach znajdziemy podobizny takich osób, jak:

1 centavo: Pedro Álvaresa Cabrala – odkrywca Brazylii
5 centavo: Joaquim José da Silva Xavier – działacza niepodległościowy stracony przez Portugalczyków
10 centavo: Piotr I – pierwszy pisarz Brazylii
25 centavo: Deodoro da Fonseca – pierwszy prezydent Brazylii
50 centavo: José Paranhos – ojciec brazylijskiej dyplomacji

Brazylijskie banknoty (oraz moneta o nominale 1 reala) przedstawiają kobiecą personifikację Federacyjnej Republiki Brazylii. Natomiast na ich rewersie możemy znaleźć różne gatunki zwierząt, takie jak:

2 reale: żółw szylkretowy
5 reali: czapla biała
10 reali: ara zielonoskrzydła
20 reali: marmozeta lwia
50 reali: jaguar
100 reali: granik wielki

Już w 2000 roku Bank Centralny Brazylii wyemitował banknoty z polimeru. Były one dobrze oceniane przez prywatnych użytkowników, ale szybko ujawnił się pewien problem. Mowa o łatwym sklejaniu się plastikowych pieniędzy w bankomatach i maszynach liczących. Właśnie dlatego emisja plastikowych reali została wstrzymana.

Lek albański – wszystko, co musisz wiedzieć o walucie Albanii

Jakub Bandura

-

24 maja 2021

0

Lek albański – wszystko, co musisz wiedzieć o walucie Albanii

Albania to kraj oblewany, wokół którego znajdują się Morza Adriatyckie i Joński. Co więcej, charakteryzuje się on dziewiczą przyrodą oraz doskonałą tradycyjną, bałkańską kuchnią. Pomimo tego, że czasy komunizmu odcisnęły swoje piętno na Albanii, to z roku na rok staje się coraz chętniej wybieranym kierunkiem turystycznym. Rosnące zainteresowanie wycieczkami do tego kraju sprawiło, że wielu Polaków zastanawia się jaką walutę należy do niego zabrać. Czas odpowiedzieć na to pytanie – w Albanii obowiązującą jednostką monetarną jest lek albański. Czym się on charakteryzuje? Jaka jest jego historia? Przekonamy się poniżej.

Lek albański – waluta Albanii

Lek albański to, jak sama nazwa wskazuje, jednostka monetarna Albanii. Dzieli się ona na 100 qindarek, choć w obiegu praktycznie nie występują już monety o nominale niższym niż 5 leków. Międzynarodowy kod ISO tej waluty to ALL.

Warto wiedzieć, że na terenie Albanii występuje też znacznie krótsze oznaczenia w postaci pojedynczej litery “L”. Ze względu na niski poziom rozwoju gospodarczego Albanii i niewielki rozmiar gospodarki tego kraju, lek nie posiada większego znaczenia jako waluta międzynarodowa, nawet w skali Europy. Z tego powodu stosunkowo rzadko oferowana jest ona przez kantory w naszym kraju.

Ile kosztuje 1 lek albański? Kurs waluty w momencie pisania tego tekstu wynosi 3,7 grosza.

Lek albański – monety w obiegu

Bank Albanii podaje, że obecnie w obiegu znajdują się monety o następujących nominałach:

5 leków
10 leków
20 leków
50 leków
100 leków

Na początku XXI wieku można było jeszcze natrafić na monety o wartości 1 leku, jednak ze względu na inflację, przestały one być emitowane i z czasem zniknęły z obiegu.

Lek albański – banknoty

W Albanii możemy natknąć się również na następujące banknoty:

200 leków
500 leków
1000 leków
2000 leków
5000 leków

Już niebawem będzie można napotkać także banknoty o nominale 10 000 leków, ponieważ mają one zostać wprowadzone jeszcze w 2021 roku.

Lek albański – historia

Jednostka monetarna o nazwie “lek albański” została wprowadzona w 1926 roku i do 1947 obowiązywała wraz z frankiem albańskim. Dzieliła się wówczas na 100 qindar lek (podczas gdy frank na 100 qindar ar) i stanowiła równowartość 0,2 franka albańskiego. W czasie okupacji włoskiej od 1939 roku 1 lek równał się 1 lirowi włoskiemu.

Reforma monetarna z 1947 roku ustanowiła nowa walutę lek, będącą odtąd wyłączną jednostką monetarną w Albanii. Dzielił się on na 100 qindarek. W 1965 roku dokonano jego denominacji w stosunku 10:1. Emitowano wówczas monety: 5, 10, 20 i 50 qindarek, 1 lek oraz banknoty: 1, 3, 5, 10, 25, 50 i 100 leków.

W 1991 do obiegu weszły banknoty o wartości 500 leków. W 1992 wprowadzono nową jednostkę, zwaną lek valutë, równą 50 lekom. Wyemitowano niedatowane banknoty o nominałach 10 i 50 lek valutë (nominał 1 lek valutë został wydrukowany, lecz nie wszedł do obiegu), jednakże nowa waluta ostatecznie nie zastąpiła leka.

Lek albański – ciekawostki

Istnieją dwie wersje dotyczące genezy nazwy tej waluty. Pierwsza zakłada pochodzi od imienia piętnastowiecznego albańskiego księcia – Lekë Dukagjini. Natomiast według drugiej, Albańczycy nazwali swoją walutę od skróconego imienia Aleksandra Wielkiego. Za tą wersją wydarzeń świadczy fakt, że wizerunek Aleksandra Wielkiego został umieszczony na pierwszej monecie o tej nazwie, w 1926 roku.

Na awersie albańskich banknotów widnieją podobizny ważnych dla tego kraju osób, jak:

200 leków: Naim Frashëri – albański poeta
500 leków: Ismail Qemali – albański polityk i działacz niepodległościowy
1000 leków: Pjetër Bogdani – albański ksiądz, autor dzieł o tematyce religijnej; nazywane ojcem prozy albańskiej
2000 leków: Gentios – król Ilirii w latach 181-168 przed naszą erą
5000 leków: Skanderbeg – albański przywódca, powstaniec i bohater narodowy

Co ciekawe i dość osobliwe, starsi Albańczycy czasem podają jeszcze ceny według przelicznika sprzed denominacji (10:1), którą dokonano w 1965 roku. Taka absolutnie kuriozalna sytuacja powoduje nieporozumienia dotyczące cen. Jeśli jakieś ceny wydają nam się dziwne (dziesięciokrotnie zawyżone), to z pewnością warto dopytać, czy sprzedawca podaje je w nowym leku (jednostce po denominacji).

Chorwacka kuna i jej historia

Jakub Bandura

-

20 maja 2021

0

W Polsce, Chorwacja kojarzy się głównie z pięknymi plażami nad Adriatykiem i wakacyjnym wypoczynkiem. Nie da się zaprzeczyć, że turystyka oczywiście jest ważnym elementem gospodarki tego kraju, lecz ten kraj ma znacznie więcej do zaoferowania, czego dowodem jest jego znaczący wzrost gospodarczy w ciągu ostatnich 20 lat. Jest to dobry obszar ekspansji dla przedsiębiorstw z terenu całej Unii Europejskiej. Jedną z jego zalet niewątpliwie jest stabilna waluta. Nosi ona nazwę kuna chorwacka, a jej kurs jest stały względem euro. Czym jeszcze charakteryzuje się ta waluta? Jaka jest jej historia? Przekonamy się poniżej:

Kuna chorwacka – co to?

Kuna chorwacka to oczywiście waluta Chorwacji. Dzieli się ona na 100 lip. Międzynarodowy kod ISO tej waluty to HRK. Na terenie Chorwacji dość często można spotkać również łatwe do rozszyfrowania oznaczenie “kn”, natomiast wobec lip stosuje się skrót “lp”. Kuna jest emitowana przez Narodowy Bank Chorwacji, a monety bite są w Chorwackim Instytucie Monetarnym.

Ile kosztuje 1 kuna chorwacka? Kurs w tym momencie wynosi 60 groszy.

Kuna chorwacka – monety w obiegu

Obecnie w Chorwacji, w obiegu można spotkać następujące nominały monet:

1 lipa
2 lipy
5 lip
10 lip
20 lip
50 lip
1 kuna
2 kuny
5 kun

Kuna chorwacka – aktualne banknoty

W Chorwacji możemy natknąć się również na następujące banknoty:

10 kun
20 kun
50 kun
100 kun
200 kun
500 kun
1000 kun

Kuna chorwacka – historia

Kuna chorwacka została wprowadzona w 1941 roku, po utworzeniu Niezależnego Państwa Chorwackiego. Dzieliła się ona na 100 banic i zastępowała jugosłowiańskiego dinara według równego parytetu. Okres funkcjonowania Niepodległego Państwa Chorwackiego bardzo ponuro zapisał się w historii ze względu na masowe ludobójstwo. Po zajęciu terenu dzisiejszej Chorwacji przez komunistycznych partyzantów Josipa Broza “Tity”, stało się jasne, że Chorwaci nie będą żyli w ramach odrębnego państwa. Komunistyczne władze włączyły ziemie chorwackie do Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii. Taka zmiana oczywiście wiązała się z wymianą pieniędzy. Nową walutą stał się dinar jugosłowiański o wartości 40 kun. Ludowa Republika Chorwacji (od 1963 Socjalistyczna Republika Chorwacji) aż od 1991 roku pozostawała częścią składową państwa rządzonego przez komunistów.

Po upadku starego systemu politycznego i gospodarczego, Chorwaci przeprowadzili wolne wybory i referendum. Nie pozostawiły one wątpliwości, że obywatele tego kraju pragną się uniezależnić od wpływów z Belgradu. Pod koniec 1991 roku miała miejsce masowa wymiana dinarów jugosłowiańskich na dinary chorwackie. Nowa waluta miała mieć taką samą wartość jak poprzednia (wymiana w stosunku 1:1) i od razu została powiązana z kursem marki niemieckiej (1 marka niemiecka = 55 dinarów chorwackich).

Dinar chorwacki od początku był traktowany jako waluta przejściowa na czas budowy fundamentów gospodarki kapitalistycznej. Władze przewidywały szybki spadek wartości prowizorycznej waluty. Skala inflacji osiągnęła jednak nieoczekiwany poziom na skutek wojny o niepodległość Chorwacji. Chorwackie władze, jeszcze przed zakończeniem konfliktu zbrojnego z Serbią, postanowiły zastąpić praktycznie bezwartościowego dinara nową jednostką monetarną – do dziś obowiązującą kuną. Nowa waluta dzielić się miała na 100 banic, lecz ostatecznie kuna dzieli się na 100 lip.

O skali deprecjacji dinara chorwackiego świadczy fakt, że pod koniec maja 1994 roku wymieniano go w proporcji 1:1000. Decyzję o zmianie waluty podjęto, gdy władzom udało się względnie opanować szalejącą inflację. Pozytywny skutek powiązania dinara chorwackiego z marką niemiecką zadecydował o tym, że na podobne rozwiązanie zdecydowano się w przypadku nowej kuny.

Sukces planu stabilizacyjnego zdeterminował dalszą przyszłość Chorwacji. Plan zakładał ograniczenie wydatków państwowych, utrzymanie powiązania kursowego z marką niemiecką, liberalizację obrotu walutowego, urealnienie cen urzędowych i kontrolę inflacyjnego wzrostu płac. W 1994 inflacja spadła do poziomu około 110%, a jej późniejszy poziom już nigdy nie przekroczył 10% rocznie.

Stabilizacja chorwackich cen stworzyła dobre warunki do wzrostu gospodarczego i odbudowy kraju. Lata 1996-2008 upłynęły pod znakiem wzrostu gospodarczego wynoszącego minimum 2% rocznie. Rozwój kraju, oprócz turystyki stymulowały inwestycje publiczne i prosperujące stocznie. Szczególnie dobry dla chorwackiej gospodarki był okres od 2002 do 2007 roku. W tym czasie kuna nadal była powiązana kursowo z inną walutą. Ze względu na przyjęcie euro przez Niemcy, to właśnie europejska waluta zastąpiła markę w roli “kursowej kotwicy”.

1 lipca 2013 roku Chorwacja przystąpiła do Unii Europejskiej. Aktualnie, oprócz relatywnie wysokiego bezrobocia, Chorwacja wciąż zmaga się z bardzo wysokim poziomem zadłużenia państwa. Taka sytuacja bardzo zmniejsza szanse tego kraju na szybkie przyjęcie euro choć obecny chorwacki rząd jest pozytywnie nastawiony do tematu zastąpienia kuny.

Kuna chorwacka – ciekawostki

Słowa “kuna” oraz “lipa” mają identyczne znaczenie w języku chorwackim oraz polskim. Dlaczego więc tak nazwano tę walutę? W czasach średniowiecza, na terenie Chorwacji skóry kun stanowiły środek płatniczy zastępujący metalowy pieniądz. Z czasem jedna kuna stała się swoistą miarą wartości w obrocie handlowym (równą 2% lub 4% grzywny srebra). Nawiązująca do odległej historii nazwa współczesnej chorwackiej waluty, ma jeszcze dwa uzasadnienia. Po pierwsze, biegnąca kuna znajduje się w herbie Sławonii, czyli jednej z chorwackich krain historycznych. Po drugie, podobny wizerunek kuny w biegu, wybijano na wczesnych monetach z terenu dzisiejszej Chorwacji.

Jeśli chodzi o lipę, to w czasach panowania Habsburgów na terenie Chorwacji, popularnym zwyczajem było sadzenie lip blisko placów handlowych. Narodowy Bank Chorwacji wskazuje również na częstą obecność lipy w chorwackim folklorze jako uzasadnienie wyboru niecodziennej nazwy dla jednej setnej kuny.

Po obejrzeniu współczesnych chorwackich monet, bez problemu znajdziemy nawiązania do obydwu historycznych nazw. Na awersie monet o nominale 1 kuny, 2 kun i 5 kun, dobrze widoczne jest przedstawienie biegnącej kuny. Analogicznie, awers monet o wartości 1 lipy, 2 lip, 5 lip, 10 lip, 20 lip i 50 lip przedstawia gałązkę lipy. Co znajdziemy na rewersie monet? Zwierzęta oraz rośliny występujące na terenie Chorwacji, czyli odpowiednio:

1 lipa – łodygę kukurydzy
2 lipy – pęd winorośli
5 lip – gałązkę dębu
10 lip – tytoń
20 lip – gałązkę oliwną
50 lip – roślinę Degenia velebitica
1 kuna – słowika
2 kuny – tuńczyka
5 kun – niedźwiedzia brunatnego

Banknoty prezentują natomiast postacie zasłużone dla historii Chorwacji oraz elementy tamtejszej architektury. Jakich i jakie?

10 kun: biskup Juraj Dobrila na awersie i starożytny rzymski amfiteatr w Puli na rewersie
20 kun: hrabia Josip Jelačić na awersie i zameczek Eltz w Vukovarze na rewersie
50 kun: renesansowy poeta Ivan Gundulić na awersie i historyczne centrum Dubrownika na rewersie
100 kun: pisarz Ivan Mažuranić na awersie i kościół św. Wita w Rijece na rewersie
200 kun: polityk Stjepan Radić na awersie i budynek sztabu wojskowego w Osijeku na rewersie
500 kun: ojciec chorwackiej literatury – Marko Marulić na awersie i Pałac Dioklecjana w Splicie na rewersie
1000 kun: polityk Ante Starčević na awersie i rzeźba konna pierwszego króla chorwackiego Tomisława I oraz Zagrzebska katedra na rewersie

Chorwackie monety są wybijane w bardzo nietypowy sposób. W latach nieparzystych pojawiają się na nich nazwy zwierząt i roślin w języku chorwackim. Monety z lat parzystych noszą podobne napisy w języku łacińskim. Taka ciekawa praktyka jest utrzymywana już od 1993 roku.

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – historia AED

Jakub Bandura

-

17 maja 2021

0

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – historia AED

Chęć wyjazdu do nowego kraju, zwłaszcza tak egzotycznego i odległego jak Zjednoczone Emiraty Arabskie, zawsze idzie w parze z wątpliwościami dotyczącymi wyboru odpowiedniej waluty. Jaka jednostka płatnicza obowiązuje w tym, przyciągającym do siebie tłumy zagranicznych turystów oraz handlowców z całego świata kraju? Jest nią dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Czym charakteryzuje się ta waluta? Co warto na jej temat wiedzieć? Przekonamy się poniżej:

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – informacje, które warto wiedzieć

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich to, jak sama nazwa wskazuje, oficjalna jednostka monetarna Zjednoczonych Emiratów Arabskich. 1 dirham dzieli się na 100 flisów. Międzynarodowy kod ISO tej waluty to AED, a jej symbol to “ د.إ.”. Nieoficjalne skróty to 'Dhs’ i 'Ie’. Dirham emitowany jest przez Centralny Bank Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Kurs tej waluty jest ściśle powiązany z amerykańskimi dolarami: 1 USD = 3,6725 AED.

Ile kosztuje 1 dirham? Kurs w chwili pisania tego tekstu to 1,02 PLN.

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – monety w obiegu

Obecnie w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, w obiegu można spotkać następujące nominały monet:

25 flisów
50 flisów
1 dirham

W latach 1973-1995 emitowane były także monety o nominałach 1; 5 i 10 flisów. Wciąż są one akceptowane, jednak bardzo rzadko się je stosuje i trudno je spotkać, a wszystkie ceny zaokrąglane są do 25 flisów.

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – aktualne banknoty

W Zjednoczonych Emiratach Arabskich możemy natknąć się również na następujące banknoty:

5 dirhamów
10 dirhamów
20 dirhamów
50 dirhamów
100 dirhamów
200 dirhamów
500 dirhamów
1000 dirhamów

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – historia

Przed 1966 rokiem wszystkie emiraty, które później miały tworzyć ZEA, wykorzystywały rupię zatokową. Jej kurs był powiązany z rupią indyjską. 6 czerwca 1966 roku Indie podjęły decyzję o dewaluacji rupii zatokowej w stosunku do rupii indyjskiej. Nie akceptując dewaluacji, kilka państw nadal używających rupii zatokowej przyjęło własne lub inne waluty. Niemal wszystkie Emiraty tworzące ZEA przyjęły wtedy riala katarskiego, jako swoją jednostkę monetarną. Wyjątek stanowił emirat Abu Dhabi, gdzie w obiegu zaczął funkcjonować dinar bahrański.

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich wprowadzony został w 1973 roku. Kurs wymiany riala katarskiego na dirhama wyniósł wtedy 1:1, natomiast dinara bahrańskiego na dirhama przyjął wartość 10:1 (10 dinarów = 1 dirham).

Dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich – ciekawostki

Nazwa “dirham” wywodzi się od greckiego słowa “drachmae”, dosłownie znaczącego „garść”, z łaciny. Ze względu na stulecia starego handlu i wykorzystania waluty, dirham przetrwał przez Imperium Osmańskie.

W sierpniu 2006 roku opublikowano informację, że moneta 1 dirham ma rozmiary identyczne, jak mająca dwanaście razy mniejszą wartość moneta 1 peso filipińskiego. Fakt ten przyczynia się do pewnych strat właścicieli automatów przyjmujących monety w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

mPay na wznoszącej fali – spółka pozyskała 5,5 mln zł i znaczącego inwestora

Trader's Area

-

30 kwietnia 2021

0

5,5 mln zł od inwestorów trafiło do mPay w ramach nowej emisji akcji. Największy pakiet objął Fundusz Solution One, zarządzany przez Tomasza Piwońskiego. Pozyskane finansowanie pozwoli mPay wprowadzić już w maju nowe produkty w ramach wielofunkcyjnej aplikacji do płatności mobilnych. Umożliwi spółce również wypełnienie warunków umowy związanej z zakupem Domu Maklerskiego Banku BPS.

Większy kapitał, większe możliwości rozwoju mPay

Z końcem kwietnia kapitał zakładowy mPay S.A. w ramach kapitału docelowego został podwyższony o ponad milion złotych – z kwoty 8.814.594,00 zł do kwoty 9.922.711,50 zł. Zmiana jest wypadkową emisji 7.363.954 sztuk akcji zwykłych na okaziciela serii N, o wartości nominalnej 0,15 zł każda, które zostały objęte w drodze subskrypcji prywatnej. Wszystkie Akcje Serii N zostały objęte przez 12 inwestorów po jednostkowej cenie emisyjnej w wysokości 0,74 zł, o łącznej cenie emisyjnej wynoszącej 5.466.713,00 zł. Największy pakiet w ramach emisji nowych akcji objął Fundusz Solution One, zarządzany przez Tomasza Piwońskiego.

– Zależało nam na tym, aby wśród nowych akcjonariuszy mPay znalazły się tzw. „smart money”. Z naszej perspektywy to bardzo istotne, aby wartość dla spółki wnoszona przez akcjonariusza nie sprowadzała się wyłącznie do opłacenia kapitału, ale też przekładała się na dynamiczny rozwój i generowanie synergii. Strategia biznesowa mPay opiera się na mocnych fundamentach i perspektywicznych projektach. Z tego powodu stawiamy na współpracę z partnerami, którzy gwarantują nam maksymalne wykorzystanie naszych możliwości. W tym kontekście pewne jest, że nie powiedzieliśmy jeszcze ostatniego słowa – informuje Andrzej Basiak, Prezes mPay S.A. – W ramach emisji pozyskaliśmy kapitał, który zapewnia nam wypełnienie Umowy z Bankiem BPS dotyczącej zakupu Domu Maklerskiego Banku BPS, o podpisaniu której informowaliśmy w styczniu br. Dodatkowe finansowanie pozwoli nam wprowadzić bardzo szybko kilka nowych, ciekawych produktów dla naszych klientów – dodaje.

Fundusz Solution One, który objął największy pakiet akcji, w kwietniu br. został uznany za Fundusz Inwestycyjny Roku. Jury oraz internauci docenili firmę w ramach branżowej inicjatywy Invest Cuffs za stabilność wyników oraz aktywną działalność zarządzającego, Tomasza Piwońskiego, na rzecz szeroko pojętej edukacji rynku, m.in. poprzez dzielenie się wiedzą o strategiach i prognozach. Warto przy tym podkreślić, że od startu w 2014 roku Fundusz zanotował wzrost o prawie 60 proc., przy maksymalnym ryzyku, tj. obsunięciu kapitału niewiele ponad 2 proc. w całym okresie.

– Naszą strategią jest angażowanie się w spółki, które mają ogromny uśpiony potencjał, który może zostać uwolniony m.in. dzięki naszemu wsparciu. Zainwestowaliśmy w mPay, ponieważ uważam, że jesteśmy w stanie wesprzeć biznes nie tylko kapitałowo, ale przede wszystkim biznesowo. Mam nadzieję, że uda mi się przekonać zarząd do kilku innowacyjnych inicjatyw i kooperacji. Do spółki przekonał nas potencjał wynikający z łączenia klientów detalicznych mPay z możliwością wygodnego inwestowania przez Biuro Maklerskie, co jest bardzo unikalne w Polsce, a coraz powszechniejsze na świecie. Jestem przekonany, że rynek dość szybko zweryfikuje trafność naszej decyzji. Fintechy na całym świecie są wyceniane bardzo wysoko, branża bankowa ma w dalszym ciągu sporo do nadrobienia, jeśli chodzi o innowacje – mówi Tomasz Piwoński, Zarządzający Funduszem Solution One.

Tomasz Piwoński, poza zarządzaniem Funduszem Solution One, jest także inwestorem na rynku Private Equity, pasjonującym się startupami i nowymi technologiami. Posiada ponad 20 lat doświadczenia na rynku Venture Capital i szeroko pojętym rynku inwestycyjnym.

Szerokie możliwości rozwoju mPay

W marcu br. mPay otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego zgodę na rozszerzenie zakresu świadczonych usług w charakterze Krajowej Instytucji Płatniczej. W ten sposób spółka zyskała możliwość inicjowania transakcji płatniczych (PIS), świadczenia usługi dostępu do informacji o rachunku (AIS), a także realizacji przekazów pieniężnych. W lutym br. podobna decyzja została wydana dla Grupy LEW, która jest większościowym akcjonariuszem mPay.

mPay jest dobrze znany z innowacji, które wyróżniają działalność spółki zarówno od strony trafnej identyfikacji potrzeb klientów, jak również przekładania tej wiedzy na praktyczne rozwiązania. W tym kontekście warto przypomnieć zrealizowane w ostatnim roku projekty, które w znaczący sposób wzmocniły pozycję spółki.

Innowacje potwierdzają pozycję mPay

W br. mPay uruchomił pierwszą na rynku platformę pożyczkową, gdzie cały proces – od zapewnienia dostępu do oferty równoznacznej z przyznaniem finansowania „od ręki”, aż po spłatę zobowiązania odbywa się tylko i wyłącznie w aplikacji mobilnej. Spółka, jako pierwszy niebankowy podmiot na rynku, wprowadziła również potwierdzanie tożsamości przez selfie. W tej samej aplikacji, klienci zyskali dostęp do wielu innych pomocnych funkcjonalności.

Kierowcy mogą skorzystać w aplikacji mPay ze specjalnej mapy, która pokazuje im w jakiej strefie płatnego parkowania się znajdują, dzięki czemu wiedzą jaki cennik ich obowiązuje. Użytkownicy transportu kolejowego i autobusowego otrzymali dostęp do multiwyszukiwarki połączeń. Dzięki temu rozwiązaniu w jednym miejscu dostają m.in. informację o najdogodniejszym czasowo i kosztowo połączeniu oraz mogą zakupić bilet, również łączony. Wielofunkcyjne narzędzie pozwala także doładować telefon lub grę, opłacić dostęp do usług streamingowych, nadać przesyłkę kurierską, zakupić voucher prezentowy, a także wiele więcej.

mPay S.A. to wiodący dostawca rozwiązań z obszaru płatności mobilnych. Od 2003 roku tworzy i rozwija innowacyjne instrumenty pozwalające na realizację szeroko pojętych transakcji finansowych. Flagowym produktem spółki jest aplikacja mPay, w której m.in.: zakupimy bilety komunikacyjne, uregulujemy należność za płatne parkowanie, doładujemy telefon, grę czy opłacimy dostęp do usług streamingowych. Spółka z sukcesami przekłada swoje bogate doświadczenie i wiedzę ekspercką na unikalne rozwiązania, czego przykładem jest m.in. pierwsza w Polsce platforma pożyczkowa w aplikacji mobilnej. Cały proces – od pozyskania propozycji równoznacznej z decyzją o przyznaniu finansowania, przez wypłatę środków, aż obsługę spłaty zobowiązania realizowany jest w systemie mPay. Wielofunkcyjne narzędzie jest dziś centrum zarządzania finansami osobistymi. Spółka jest koncesjonowanym agentem rozliczeniowym i posiada licencję KIP. mPay posiada uprawnienia do prowadzenia rachunków rozliczeniowych dla klientów i wydawania instrumentów płatniczych, w tym kart debetowych. Firma jest notowana na warszawskiej giełdzie (NewConnect).

Rosyjski rubel i jego historia

Jakub Bandura

-

23 kwietnia 2021

0

Rosja z pewnością nie posiada takiej politycznej i gospodarczej pozycji, jakiej życzyliby sobie jej przywódcy. Tym niemniej, wciąż jest to kraj śmiało rozdający karty na arenie międzynarodowej. Warto również pamiętać o wymianie handlowej między Rosją i Polską, która rozwija się pomimo napięć politycznych. Tak więc, choć rubel rosyjski nie należy do grona najmocniejszych walut świata i kryzysy polityczne ostatnich lat dały mu się mocno we znaki, to w naszej części Europy jest to waluta o dość istotnym znaczeniu dla wielu firm i warto więcej o niej wiedzieć. Czym się charakteryzuje rubel rosyjski? Jaka jest jego historia? Wszystkie najważniejsze informacje zostaną zaprezentowane poniżej:

Rosyjski rubel – co warto wiedzieć?

Rosyjski rubel to, jak sama nazwa wskazuje, jednostka monetarna największego kraju na świecie. Dzieli się na 100 kopiejek, a międzynarodowy kod ISO tej waluty to RUB. Do oznaczania rubla rosyjskiego stosowany jest symbol ₽.

Kurs rubla rosyjskiego do 29 czerwca 2006 roku ustalany był odgórnie przez Centralny Bank Rosji, kiedy to podjęto decyzję o jego uwolnieniu. Od lipca 2006 roku kurs ustala rynek. Ile kosztuje rubel rosyjski w chwili pisania tego tekstu? Jego aktualny kurs to 4,9 grosza.

Rubel rosyjski monety w obiegu

Obecnie w portfelach Rosjan można znaleźć monety o następujących nominałach:

1 kopiejka
5 kopiejek
10 kopiejek
50 kopiejek
1 rubel
2 ruble
5 rubli
10 rubli

Rubel rosyjski banknoty

Z powodu niskiej wartości w 2001 roku zaprzestano emitowania banknotów o nominale 5 rubli. Dziewięć lat później ten sam los spotkał banknoty o wartości 10 rubli. W obu przypadkach zostały one zastąpione monetami.

Aktualnie więc w obiegu znajdują się banknoty o następujących nominałach:

20 rubli
50 rubli
100 rubli
200 rubli
500 rubli
1000 rubli
2000 rubli
5000 rubli

Rubel rosyjski – historia

Rosyjski rubel jest drugą, po funcie szterlingu, najstarszą jednostką monetarną świata nadal pozostającą w obiegu. W formie srebrnych sztabek waluta ta pojawiła się już w XIII wieku, a w 1534 roku określono, że na jednego rubla będzie się składać 100 nowogrodzkich deng. Z kolei w bilonie ruble rosyjskie zostały wprowadzone w 1704 roku za sprawą reformy pieniężnej Piotra Wielkiego. Już wtedy rubel rosyjski dzielił się na 100 kopiejek. Oznacza to, że Rosjanie jako pierwsi na świecie zdecymalizowali swój system monetarny (w Wielkiej Brytanii zdecydowano się na to dopiero w 1971 roku).

W miarę rozrastania się Imperium Rosyjskiego, rozszerzał się również zasięg używania rubla jako środka płatniczego. Tę walutę musiała przyjąć nawet ludność polska, która po rozbiorach dostała się pod berło rosyjskiego cara. Przez kolejne dekady, rubel utrzymywał swoją wagę w srebrnym kruszcu, ale pojawiały się również wyższe nominały monet rublowych (wykonane ze złota lub platyny).

W XIX wieku podstawowy rubel (srebrny) posiadał niewielką domieszkę złota (1/16 swojej wagi). Rok 1885 przyniósł obniżenie zawartości złota w srebrnym rublu i powiązanie jego kursu z notowaniami franka francuskiego. W kontekście kruszcowych rubli warto dodać, że już od panowania Katarzyny Wielkiej w carskiej Rosji emitowano banknoty wymienne na monety z kruszcu.

I wojna światowa i monetarny chaos

Warto przy tym wiedzieć, że system monety kruszcowej na terytorium Rosji utrzymał się do wybuchu I wojny światowej. Począwszy od 1897 roku stosowano jednak system monety złotej, a nie srebrnej. Złote ruble zniknęły z obiegu w 1911 roku, a cały system monetarny zawalił się na wskutek hiperinflacji, która zaczęła ogarniać Rosję wraz z pogarszającą się sytuacją na froncie.

I wojna światowa przyniosła dramatyczny spadek wartości rubla. Po rewolucji lutowej, rząd emitował nowe banknoty, ale nie zdążył podjąć żadnych działań ograniczających inflację. Wraz z przejęciem władzy przez bolszewików, to oni zaczęli masowo drukować ruble. Monetarny chaos pogarszała równoległa emisja pieniądza przez monarchistów walczących z rządem bolszewickim podczas wojny domowej. W 1922 roku, bolszewicy wyemitowali drugiego rubla radzieckiego (wymienianego po kursie 1: 10 000) oraz nową jednostkę monetarną – “czerwońca”.

Ta druga waluta ze względu na pokrycie w złocie, miała być alternatywą dla potężnie zdewaluowanego rubla i wiarygodnym środkiem płatniczym podczas rozliczeń międzynarodowych. Wystarczy wspomnieć, że na progu pierwszej wojny światowej za 1 dolara USA płacono około 8 rubli. Analogiczny kurs 1 USD z 1923 roku wynosił już 2,4 miliona rubli. Dlatego kontrahenci Rosji Radzieckiej nie chcieli rozliczeń w rublu.

Początek 1923 roku przyniósł kolejną denominację i wprowadzenie trzeciego rubla radzieckiego. Dopiero kolejna reforma monetarna z 1924 roku, którą przeprowadzono już za rządów Stalina, położyła kres hiperinflacji i wprowadziła względny porządek monetarny. Nowy (czwarty) rubel radziecki miał wartość 50 000 rubli z poprzedniej emisji i równocześnie został powiązany z czerwońcem (10 rubli = 1 czerwoniec). Ta druga jednostka monetarna przetrwała do kolejnej reformy, z 1947 roku.

Reformy monetarne i częściowa konfiskata

Reformę monetarną z 1947 przeprowadzono, mimo że podczas II wojny światowej sowiecki rubel bardzo mocno nie stracił na wartości względem dolara. Celem reformy było usunięcie zbyt dużej liczby banknotów z obiegu. Wraz z wprowadzeniem nowych banknotów, ustalono zasady wymiany (de facto częściowej konfiskaty), które dotknęły posiadaczy większych oszczędności. Kolejna zmiana walutowa (skutkująca denominacją) miała miejsce w 1961 roku.

Reforma monetarna z 1961 (zwana chruszczowowską), umocniła rubla względem dolara amerykańskiego. Pomimo rozpadu systemu z Bretton Woods i kłopotów gospodarczych ZSRR, władzom tego kraju aż do początku lat dziewięćdziesiątych udawało się utrzymywać względnie stały kurs rubla.

Dopiero w warunkach gospodarczego i politycznego chaosu związanego z upadkiem Związku Radzieckiego, Michaił Gorbaczow zdecydował się na przeprowadzenie kolejnej reformy systemu monetarnego. Wymiana rubli przeprowadzona na początku 1991 roku, miała charakter częściowej konfiskaty i skutkowała spadkiem podaży pieniądza w obiegu.

Wprowadzenie nowej waluty

Rzeczywistość gospodarcza i polityczna wkrótce potem wymusiła wprowadzenie zupełnie nowej waluty, jaką był tak zwany pierwszy rubel rosyjski. Nowy rubel zastąpił rubla sowieckiego w stosunku 1:1 i otrzymał międzynarodowe oznaczenie RUR. Warto zwrócić uwagę, że reforma monetarna z 1993 roku po raz kolejny miała charakter częściowej konfiskaty, gdyż wprowadzono liczne ograniczenia dotyczące wymiany rubli radzieckich na nowe ruble rosyjskie.

Najbardziej pozytywnym aspektem reformy z 1993 było wprowadzenie do obiegu monet i banknotów, które nie przywoływały już skojarzeń z czasami Związku Radzieckiego. Wbrew oczekiwaniom władz, reforma walutowa z 1993 nie wzmocniła rubla. Dodatkowym problemem była panika ludności związana z częściową konfiskatą pieniędzy podczas wakacji. Fatalna organizacja reformy z 1993 negatywnie wpływa na ocenę “czasów jelcynowskich” przez wielu starszych Rosjan.

Reforma monetarna z 1998 a kryzys finansowy

Trzeba wspomnieć, że kolejna reforma monetarna (z 1998 roku) również jest negatywnie wspominana przez Rosjan. Mieszkańcy Rosji kojarzą bowiem kolejną wymianę pieniędzy (rozpoczętą 1 stycznia 1998) z kryzysem finansowym, który miał miejsce kilka miesięcy później (w sierpniu 1998). Warto wspomnieć, że ostatnia reforma monetarna w Rosji wiązała się z “obcięciem” trzech zer na banknotach, odpowiednią korektą wszelkich cen, depozytów, zobowiązań oraz płac, wprowadzeniem nowych monet, a także zmianą międzynarodowego symbolu rubla (z RUR na RUB).

Reformę monetarną z 1998 roku rosyjski rząd rozpoczął, gdy udało się ustabilizować kurs rubla względem dolara (nawet 5560 RUB za 1 USD w 1997) i zahamować inflację (sięgającą 840% w 1993 i 215% w 1994). Niestety wkrótce po rozpoczęciu stopniowej wymiany banknotów, ceny znów zaczęły szybko rosnąć i pojawiła się mocna presja na spadek wartości rubla. Przyczyną tych zjawisk był rosyjski kryzys finansowy wywołany utrzymywaniem stałego kursu rubla na nieracjonalnym poziomie, złą sytuacją budżetową kraju i wcześniejszymi zawirowaniami gospodarczymi w Azji.

Aktualnie, ze względu na duży udział ropy naftowej i gazu ziemnego w eksporcie, rubel rosyjski wykazuje dużą zależność od cen tych towarów. Na to, ile kosztuje rubel wpływ mają także decyzje polityczne Rosji oraz nie zawsze skuteczne działania tamtejszego banku centralnego.

Rubel rosyjski – ciekawostki

Nazwa “rubel” ma bezpośrednie powiązanie z rosyjskim czasownikiem “odcinać”. Wynika to z faktu, że w średniowieczu na terenie zachodniej Rosji srebrne sztabki stanowiły specyficzny rodzaj waluty kruszcowej. Takie sztabki zwane “grivnami” czasem posiadały cztery linie oznaczające możliwość podziału na cztery srebrne ruble. Ze względu na takie rozwiązanie, rubel stanowił również jednostkę wagi kruszcu.

Nazwa podjednostki rosyjskiego rubla – kopiejki, również ma historyczną etymologię. Nazwa kopiejki pochodzi od potocznego określenia drobnej monety (diengi), którą w 1534 roku zaczęto wybijać w okolicach Nowogrodu Wielkiego i Pskowa. Wspomniana moneta na swoim awersie przedstawiała jeźdźca z kopią (kopijnika). Właśnie od nazwy broni pochodzi określenie “kopiejka”, które później przylgnęło do drobnych monet używanych na terenie dzisiejszej Rosji.

Aktualna seria rosyjskich banknotów przedstawia charakterystyczne elementy rosyjskiej architektury, takie jak odpowiednio:

50 rubli – Twierdzę Pietropawłowską i Budynek Giełdy w Sankt Petersburgu
100 rubli – Teatr Bolszoj oraz kwadrygę na jego portyku
200 rubli – ruiny Chersonezu oraz Pomnik Zatopionych Statków w Sewastopolu
500 rubli – Pomnik Piotra Wielkiego w Archangielsku i port w Archangielsku oraz Monastyr Sołowiecki
1000 rubli – Pomnik Jarosława I Mądrego w Jarosławiu, Kaplicę Matki Boskiej Kazańskiej w Jarosławiu i Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Jarosławiu
2000 rubli – Kosmodrom Wostocznyj oraz nowy most prowadzący na Wyspę Rosyjską
5000 rubli – Pomnik Mikołaja Muravyova-Amurskiego w Chabarowsku i Most Chabarowski

Na przełomie XIX i XX wieku rosyjski rubel był jedną z najstabilniejszych walut na świecie. Notowaniom ówczesnego rubla nie zaszkodziła nawet przegrana wojna rosyjsko – japońska i rewolucja z 1905 roku.

Rand południowoafrykański i jego historia

Jakub Bandura

-

21 kwietnia 2021

0

Rand południowoafrykański i jego historia

Republika Południowej Afryki nie bez powodu nazywana jest Narodem Tęczy. Ta zastanawiająca, nietypowa nazwa ma solidne uzasadnienie – w RPA mieszka prawie 49 milionów mieszkańców z 36 grup etnicznych. Znaleźć tu można przedstawicieli prawie wszystkich religii, toteż nikogo nie dziwią wybudowane obok siebie kościoły, meczety, świątynie lub synagogi. Na domiar tego korzysta się z 11 oficjalnych języków, z których to angielski jest językiem administracyjnym i używa go bardzo duża liczba mieszkańców.

Osoby zainteresowane ekonomią oraz polityką, zapewne kojarzą RPA z wcześniej prowadzonym apartheidem i poziomem rozwoju gospodarczego, który jest wysoki, jak na kraj zlokalizowany na kontynencie afrykańskim. W konsekwencji RPA odgrywa istotną rolę w globalnym systemie ekonomicznym, a rand południowoafrykański na rynku Forex cieszy się znacznie większym zainteresowaniem niż polski złoty. Czym się ta waluta charakteryzuje? Jaka jest jej historia? Przekonamy się poniżej:

Rand południowoafrykański – informacje o walucie Południowej Afryki

Oficjalną jednostką monetarną Republiki Południowej Afryki oraz Suazi, Lesotho i Namibii, jest rand południowoafrykański. Dzieli się on na 100 centów. Na tle innych walut na świecie, z całą pewnością wyróżnia się ciekawym symbolem w międzynarodowym formacie ISO – ZAR. Ten trzyliterowy skrót pochodzi od holenderskiego określenia “Zuid – Afrikaanse Rand”. Lokalnie randa południowoafrykańskiego oznacza się symbolem “R”.

Przejdźmy do bardzo istotnego zagadnienia, czyli: “rand południowoafrykański – kurs”. Aktualnie wynosi on 26 groszy.

Rand południowoafrykański monety

Obecnie w portfelach i kieszeniach mieszkańców RPA, wciąż można znaleźć monety o niżej przedstawionych nominałach:

10 centów
20 centów
50 centów
1 rand
2 randy
5 randów

Warto wspomnieć, że bimetaliczna (składająca się z dwóch rodzajów stopu) wersja monety 5 ZAR została wprowadzona w 2004 roku, aby utrudnić zadanie fałszerzom. Do obecnej serii monet, której wybijanie rozpoczęto w 1989 roku, należały również mniejsze nominały – 1 cent, 2 centy oraz 5 centów. Inflacja postawiła jednak pod znakiem zapytania użyteczność monet o najmniejszej wartości. Monety o nominałach 1 i 2 centów przestały pojawiać się w obiegu w 2002 roku. Dziesięć lat później, zaprzestano produkcji pięciocentówki.

Wszystkie wymienione monety (1 cent, 2 centy i 5 centów) pozostają nadal legalnym środkiem płatniczym, ale ich użyteczność jest bardzo ograniczona. Wielu handlowców zaokrągla ceny do 10 centów i nie akceptuje już najmniejszych monet. Warto dodać, że wszystkie metalowe pieniądze z aktualnej serii zaprojektowano tak, aby posiadały na awersie motywy łatwo kojarzące się z krajową przyrodą. Rewers monet z RPA, został zarezerwowany na godło tego kraju.

Rand południowoafrykański banknoty

Obecna seria banknotów południowoafrykańskiej waluty znajduje się w obiegu od 6 listopada 2012 roku. Możemy natknąć się na banknoty o takich nominałach, jak:

10 randów
20 randów
50 randów
100 randów
200 randów

Rand południowoafrykański – historia

Nowożytna historia jednostki monetarnej stosowanej na terenie RPA, zaczyna się od przybycia europejskich osadników (głównie z Holandii), którzy w połowie XVII wieku przywieźli ze sobą krajową walutę. Potomkowie tych pierwszych przybyszów (zwani Burami lub Afrykanerami), stworzyli podwaliny pod budowę obecnego państwa. Osadnicy przybywający z Europy, posługiwali się głównie holenderskimi guldenami. W miarę upływu czasu i wzrostu lokalnej populacji Afrykanerów okazało się, że takie importowane pieniądze, nie wystarczają do pokrycia potrzeb kolonii.

Odpowiedzią na ten problem, była pierwsza emisja lokalnych banknotów w 1782 roku. Początek XIX wieku przyniósł ekspansję Brytyjczyków, którzy skłonili osadników holenderskich do Wielkiego Treku, czyli podjęcia wędrówki w głąb Afryki (I połowa XIX wieku).

Szybko okazało się, że Brytyjczycy nie chcą jedynie kolonizować najbardziej wysuniętej na południe części obecnego RPA. Imperium Brytyjskie stopniowo podporządkowało sobie tubylcze ludy. Burowie w latach 1880-1881 oparli się ekspansji Brytyjczyków, pragnących zająć między innymi złoża złota oraz diamentów. Druga wojna burska (1899-1902) przyniosła jednak porażkę holenderskich osadników. Musieli oni uznać zwierzchność Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy zobowiązali się między innymi do poszanowania odrębności językowej Burów.

Czasy funta ZPA

Osiem lat po zakończeniu drugiej wojny burskiej, powstał Związek Południowej Afryki (ZPA) funkcjonujący jako dominium Wielkiej Brytanii. Dla części tubylczej ludności wydzielono dwie enklawy – Lesotho i Suazi, a przewodnią rolę w państwie zaczęli pełnić Burowie. Walutą nowego kraju stał się funt południowoafrykański. Przez cały czas swojego funkcjonowania, funt ZPA podążał za swoim odpowiednikiem z Wielkiej Brytanii.

Wyjątkiem były lata 1931-1933, w których funt ZPA (w przeciwieństwie do funta brytyjskiego) posiadał jeszcze pokrycie w złocie. Taka sytuacja spowodowała nadmierne umocnienie południowoafrykańskiej waluty i spadek opłacalności eksportu. Dlatego w 1933 roku Związek Południowej Afryki również zrezygnował ze złotego standardu.

Należy dodać, że sześć lat po emisji poniższego banknotu, do władzy doszła Partia Narodowa. To ugrupowanie popierane głównie przez Afrykanerów, sprawowało niepodzielną władzę od 1948 do 1994 roku. Zaraz po uzyskaniu parlamentarnej większości, Partia Narodowa zaczęła wprowadzać w życie doktrynę segregacji rasowej i apartheidu. Jedną z pierwszych decyzji, było przyznanie praw wyborczych tylko potomkom białych osadników (1951 rok). Polityka prowadzona przez Partię Narodową, w kolejnych dekadach skutkowała gospodarczymi sankcjami dla Związku Południowej Afryki oraz późniejszej Republiki Południowej Afryki.

Rand południowoafrykański zastępuje funta

Partia Narodowa konsekwentnie prowadziła swoją politykę również po zerwaniu wszelkich formalnych więzi z Wielką Brytania (1961 rok) i proklamowaniu Republiki Południowej Afryki. Warto wspomnieć, że ta zmiana miała charakter raczej formalny, ponieważ od 1931 roku więzy Związku Południowej Afryki z koroną brytyjską pozostawały już bardzo słabe.

Wraz z zupełnym uniezależnieniem się od Wielkiej Brytanii, doszło do zmiany krajowej waluty. Tę rolę w 1961 roku przejął rand południowoafrykański. Zastąpił jako prawny środek płatniczy funta południowoafrykańskiego w stosunku 2 randy = 1 funt. Wprowadzenie randa skutkowało decymalizacja systemu monetarnego. Dzięki tej zmianie, mieszkańcy RPA o dziesięć lat wcześniej niż Brytyjczycy uwolnili się od konieczności kłopotliwego przeliczania szylingów oraz pensów.

Spadek wartości randa i złagodzenie polityki apartheidu

Na początku lat osiemdziesiątych rozpoczął się systematyczny spadek wartość randa względem dolara amerykańskiego. Rynek walutowy w ten sposób zareagował na coraz gorsze wyniki gospodarcze RPA i spadki cen złota stanowiącego ważny towar eksportowy południowoafrykańskiego państwa. Mieszkańcom RPA po raz pierwszy zaczęła doskwierać relatywnie wysoka inflacja wynosząca nawet 18% rocznie. Była ona związana między innymi z nadmiernym wzrostem płac białych pracowników i spadkiem wartości randa, który powodował wzrost kosztów zakupu importowanych towarów.

Pogorszenie się sytuacji gospodarczej kraju, skłoniło władze do złagodzenia polityki apartheidu. Te zmiany nie okazały się jednak odpowiednio duże, aby złagodzić napięcie społeczne, a dodatkowo nie wszyscy politycy w obozie władzy akceptowali tempo następujących przemian. Przejęcie władzy przez prezydenta de Klerka w 1989 roku, skutkowało szybszym demontażem apartheidu. Ponadto, nowy prezydent dążył również do zniesienia międzynarodowych sankcji. Kolejne lata po politycznej rewolucji, przyniosły spadek inflacji i wzrost tempa rozwoju gospodarczego.

Rand południowoafrykański – ciekawostki

Nazwa waluty – rand, pochodzi od stukilometrowego łańcucha górskiego Witwatersrand – słynnego zagłębia wydobywczego złota. Obecność tego cennego kruszcu zdynamizowała rozwój Związku Południowej Afryki i późniejszej Republiki Południowej Afryki.

Na awersie wszystkich banknotów aktualnie obowiązującej w RPA serii, widnieje Nelson Mandela. Na rewersie z kolei znajdują się zwierzęta należące do “wielkiej piątki”, czyli odpowiednio:

10 randów – nosorożec
20 randów – słoń
50 randów – lew
100 randów – bawół afrykański
200 randów – lampart

Co ciekawe, “wielka piątka” oznacza nie pięć największych zwierząt RPA, lecz tych, które są najbardziej niebezpieczne dla myśliwych.

18 lipca 2018 roku ukazała się specjalna seria banknotów południowoafrykańskich upamiętniająca 100. rocznicę urodzin Nelsona Mandeli. Banknoty te funkcjonują wraz z wyżej opisywaną serią wyemitowaną 6 lat wcześniej. Przedstawiają one standardową twarz Nelsona Mandeli na awersie, ale zamiast zwierząt “wielkiej piątki” na rewersie, prezentują młodszego Mandelę z różnymi ikonicznymi scenami związanymi z jego dziedzictwem.

Od 1961 do 1982 roku jeden rand południowoafrykański posiadał większą wartość niż dolar amerykański.

Wielu osobom RPA bardziej kojarzy się nie z randem południowoafrykańskim, lecz z Krugerrandem. To obecnie najpopularniejsze złote monety bulionowe na świecie. Zaczęto je wybijać w celu ułatwienia sprzedaży złota z RPA (a później także srebra oraz platyny). Na każdym Krugerrandzie znajdziemy wizerunek antylopy springbok (symbolu RPA) oraz profil południowoafrykańskiego polityka Paula Krugera. To właśnie od jego nazwiska pochodzi nazwa Krugerrand. Monety te są prawnym środkiem płatniczym w RPA, jednak obecnie nie są one używane w obrocie pieniężnym, ze względu na zbyt dużą wartość.

Peso meksykańskie i jego historia

Jakub Bandura

-

19 kwietnia 2021

0

Ze względu na wielkość gospodarki Meksyku i rolę, jaką pełni w eksporcie wielu surowców, peso meksykańskie pełni istotną rolę na światowym rynku walut. W ciągu ostatnich kilku lat meksykańska waluta utrzymuje się w okolicach pierwszej dziesiątki w zestawieniu walut o największym globalnym znaczeniu. Często stanowi ona nawet podstawę rozliczeń w całej Ameryce Łacińskiej. Czym charakteryzuje się peso meksykańskie? Jaka jest jego historia? Przekonamy się poniżej:

Waluta Meksyku – co trzeba wiedzieć o peso meksykańskim?

Peso meksykańskie to, jak sama nazwa wskazuje, oficjalna jednostka monetarna Meksyku. Dzieli się ono na 100 centavo, a jego międzynarodowy kod ISO to MXN. Co może zaskakiwać, symbol peso meksykańskiego to $.

Przejdźmy do bardzo istotnego zagadnienia, czyli: “meksykańskie peso – kurs”. Aktualnie wynosi on 19 groszy.

Peso meksykańskie – monety

Meksykanie noszą w swoich portfelach i kieszeniach monety o takich nominałach, jak:

5 centavo
10 centavo
20 centavo
50 centavo
1 peso
2 peso
5 peso
10 peso

Peso meksykańskie banknoty

Ostatnia seria banknotów w Meksyku została wprowadzona w 2006 roku. Można natknąć się na banknoty o takich nominałach, jak:
20 peso
50 peso
100 peso
200 peso
500 peso
1000 peso

Peso meksykańskie – historia

Jaka jest historia meksykańskiego peso? Pierwsze monety na terenie Meksyku pojawiły się wraz z hiszpańskimi konkwistadorami. Emisją takich monet zajmował się Wicekról Nowej Hiszpanii. Wspomniany organizm państwowy (Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii), pozostający w zależności od Madrytu, przetrwał aż do 1821 roku. Hiszpańska korona czerpała ogromne zyski z wydobycia meksykańskich złóż złota i srebra. Z cennych metali była wykonana również większość meksykańskich monet.

Po uzyskaniu niepodległości przez Meksyk (1821 rok), jego pierwszy cesarz – Augustyn I – musiał emitować papierowe banknoty, bo w zrujnowanym kraju brakowało kruszców. Po obaleniu nieporadnego cesarza, Meksyk stał się republiką. W tym czasie powrócono do emisji złotych i srebrnych monet. Meksykańskie peso o wartości odpowiadającej hiszpańskim dolarom, stały się popularne na całym świecie jako waluta handlowa.

Okres republikański przebiegał pod znakiem chaosu gospodarczego i politycznego, rywalizacji stronnictw liberałów oraz konserwatystów i przegranej wojny z USA, która skutkowała utratą ogromnego terytorium na północy. Warto dodać, że w ostatnim roku republiki (1863), pojawiły się pierwsze drobne monety określane jako centavos.

Późniejsze zawieszenie przez bankrutujący Meksyk spłaty długów wobec Francji, stało się pretekstem do interwencji tego europejskiego mocarstwa. Drugie cesarstwo zainstalowane przez Francuzów, przetrwało tylko 3 lata (1864-1867).

Dziesięć lat po przywróceniu meksykańskiej republiki (w 1877), dyktatorską władzę objął Porfirio Diaz. Jego rządy charakteryzowały się wyraźnym wzrostem zróżnicowania majątkowego i rozwojem bogatej klasy obszarników. Na sześć lat przed ucieczką z kraju (w 1905), Diaz wprowadził reformę monetarną, która polegała między innymi na ustanowieniu złotego standardu. Przyczyną powiązania peso ze złotem, był przede wszystkim globalny spadek cen srebra.

Czasy meksykańskiej rewolucji i monetarny chaos

Lata meksykańskiej rewolucji (1910-1917) przyniosły monetarny chaos i konstytucję z 1917 roku. Nie doszło jednak do upragnionej stabilizacji politycznej, o czym świadczą choćby, zabójstwa prezydentów Carranzy (1920) i Obregóna (1928 rok). Przez kolejne dekady bezpardonowej walki politycznej w Meksyku, peso pozostawało stabilne, ale systematycznie malał udział kruszcu w kolejnych emitowanych monetach.

Pierwsza obniżka tego udziału (ze 100% do 80%) miała miejsce w 1918 roku. Dwa lata później udział srebra spadł do 72%. W 1947 jedno peso posiadało już tylko pięćdziesięcioprocentowy udział srebra. Dziesięć lat później, srebrny kruszec stanowił jedynie 10% masy podstawowej meksykańskiej monety. Rok 1968 przyniósł całkowite wycofanie z obiegu monet posiadających domieszkę srebra.

Kryzys naftowy i dewaluacja peso

Nie można zaprzeczyć, że rządy kolejnych prezydentów skutkowały szybkim wzrostem PKB per capita oraz znaczącym rozwojem infrastruktury. Problemem było jednak rozwarstwienie majątkowe, które doprowadziło do radykalizacji nastrojów społecznych. W 1968 roku doszło do masakry protestujących studentów na placu Tlatelolco i rozpętania wojny domowej z lewicową partyzantką.

Niedługo później rozpoczęły się zawirowania gospodarcze związane z pierwszym kryzysem naftowym i zawieszeniem wymienialności dolara. Te wydarzenia zakończyły okres, w którym peso pozostawało względnie stabilne wobec swojego walutowego sąsiada z północy. W 1976 roku po ponad 20 latach utrzymywania względnie stałego kursu wobec USD, meksykańskie władze zdecydowały się na potężną dewaluację peso (o 45%). Wcześniej peso musiało opuścić upadający system z Bretton Woods, w którym uczestniczyło od końca lat czterdziestych.

Wzrost cen ropy naftowej najpierw spowodował inflację w Meksyku, a następnie dał nadzieję na szybki wzrost gospodarczy, gdy w drugiej połowie lat siedemdziesiątych odkryto lokalne złoża “czarnego złota”. Jeszcze przed rozpoczęciem wydobycia na dużą skalę, ówczesny rząd Meksyku zaczął masowo pożyczać pieniądze pod zastaw przyszłych wpływów ze sprzedaży ropy.

Ta strategia miała fatalne skutki, bo na początku lat osiemdziesiątych doszło do obniżki notowań ropy. Spadek cen węglowodorów zaskoczył meksykańskich polityków, którzy w latach 1975-1982 czterokrotnie powiększyli zadłużenie zagraniczne. Później Meksyk popadł w recesję, co było odpowiedzią na sytuację gospodarczą sąsiada z północy. Wymuszona dewaluacja peso dodatkowo przyspieszyła wzrost inflacji. W 1983 roku ceny wzrosły o ponad 100%. Nieco wcześniej Meksyk ogłosił niewypłacalność. Była ona związana między innymi z gigantycznym wzrostem deficytu budżetowego.

Pomimo oszczędnościowej polityki prezydenta de la Madrida i prób racjonalizacji wydatków publicznych, meksykańska gospodarka praktycznie nie urosła pomiędzy 1983 i 1988 rokiem Właśnie dlatego Meksykanie nazywają lata osiemdziesiąte “straconą dekadą”. Ludność mocno odczuła ponowny wzrost inflacji do bardzo wysokiego poziomu (ponad 130% w 1987 roku). Wysoki poziom inflacji wynikał między innymi z tego, że władze nadal prowadziły politykę dewaluacji peso, która miała poprawić opłacalność eksportu.

Załamanie gospodarcze w 1994 roku

Początek lat dziewięćdziesiątych przyniósł poprawę sytuacji gospodarczej w Meksyku i spadek inflacji do bardziej akceptowalnego poziomu. W tym okresie ustabilizowała się również wartość peso względem dolara. Poprawa nie trwała jednak długo. Rok 1994 przyniósł bardzo poważny kryzys gospodarczy. Załamanie gospodarcze było wywołane morderstwem kandydata na prezydenta i powstaniem zbrojnym radykalnego ruchu Zapatystów.

Meksykański bank centralny po wspomnianych wydarzeniach próbował utrzymywać stabilny kurs peso względem dolara. To zadanie okazało się jednak niewykonalne ze względu na bardzo szybki odpływ zagranicznego kapitału. Wystraszonych inwestorów nie przekonało wcześniejsze przystąpienie Meksyku do Północnoamerykańskiego Układu Wolnego Handlu (NAFTA). Do ustabilizowania waluty nie wystarczyły praktycznie wszystkie rezerwy posiadane przez bank centralny.

Ogłoszenie nieuchronnej dewaluacji peso zaraz po wyborze nowego prezydenta, skutkowało ostatecznym załamaniem na giełdzie i dalszym odpływem kapitału. W odpowiedzi, meksykańskie władze monetarne próbowały bezskutecznie podnosić stopy procentowe.

Meksyk uchronił się przed zupełnym bankructwem dzięki skorzystaniu z pomocy międzynarodowej (finansowanej między innymi przez USA i Międzynarodowy Fundusz Walutowy). W zamian meksykański rząd zobowiązał się do wprowadzenia reform gospodarczych i przebudowy systemu bankowego, który został zdewastowany przez kryzys gospodarczy.

Zamiana peso na nowe peso – w stosunku 1000:1, została wymuszona przez spadek wartości poprzedniej waluty, ale zakończono ją jeszcze przed eskalacją kryzysu walutowego. Przez trzy lata (1993-1996) meksykańska waluta nosiła nazwę “nowego peso”. Następnie przywrócono oryginalną nazwę.

Meksykańskie peso – ciekawostki

Meksykańskie monety zwracają uwagę obecnością wzorów nawiązujących do kultury prekolumbijskiej, czyli kultury rodowitych mieszkańców Ameryki Środkowej. Takie motywy są szczególnie widoczne w przypadku bimetalicznej monety 10 peso. Bimetaliczne (złożone z dwóch stopów) są również monety o nominalne 1 peso, 2 peso i 5 peso.

Warto wiedzieć, że monety 10 centavo, 20 centavo i 50 centavo powstają w trakcie produkcji większych nominałów (1 $, 2 $ i 5 $). Mowa o wykorzystaniu wykrojonych krążków z wnętrza większych monet. Ten unikalny i ciekawy pomysł przyczynił się do obniżenia kosztów produkcji bilonu. Wprowadzono go w 2009 roku wraz z nową serią meksykańskich monet o wartości 10 centavo, 20 centavo oraz 50 centavo. Co ważne, starsze monety 10 centavo, 20 centavo i 50 centavo nadal pozostały w obiegu jako ważny środek płatniczy.

Z kolei na awersie obecnie używanych meksykańskich banknotów widnieje:

20 peso – Benito Juárez – 26 prezydent Meksyku
50 peso – José María Morelos – działacz niepodległościowy
100 peso – Nezahualcoyotl – wódz Texcoco i poeta
200 peso – Juana Inés de la Cruz – pisarka z XVII wieku
500 peso – Diego Rivera – malarz
1000 peso – Miguel Hidalgo y Costillę – działacz niepodległościowy

Jeszcze na początku XX wieku, Meksykanie oprócz monet i banknotów używali ziaren kakaowca jako substytutu pieniądza.

Do produkcji banknotów o wartości 20 peso i 50 peso używa się polimeru. Po wprowadzeniu plastikowych wersji tych banknotów, udział “fałszywek” w obiegu spadł prawie 20 razy. Nowy materiał sprawił fałszerzom wiele kłopotów. Okazało się również, że polimerowy banknot przeciętnie ma ponad trzy razy dłuższy okres żywotności niż jego papierowy odpowiednik.

Meksyk jako pierwszy kraj na świecie zaczął używać symbolu “$” w odniesieniu do swojej waluty. Miało to miejsce już w 1770 roku. Stany Zjednoczone użyczyły sobie tego znaku dopiero 15 lat później.

W dosłownym znaczeniu słowo “peso” to po hiszpańsku “ciężar” lub “sztuka”. Nazwa waluty jest bardzo popularna na świecie, dlatego też takie kraje jak Argentyna, Filipiny, Kuba, Kolumbia, Dominikana, Urugwaj czy Chile również mają własne peso narodowe.

Korona czeska i jej historia

Jakub Bandura

-

14 kwietnia 2021

0

Czechy to jeden z najczęściej odwiedzanych krajów przez Polaków. Jednak budzi on nie tylko zainteresowanie turystów. Bliskie sąsiedztwo sprzyja wspólnym interesom – wiele polskich firm ma w Czechach swoich regularnych kontrahentów lub wręcz prowadzi tam swoją działalność. Co więcej, pomimo przynależności do Unii Europejskiej Czesi są nastawieni do waluty euro równie sceptycznie, jak Polacy. W konsekwencji obowiązującą walutą jest korona czeska i najprawdopodobniej nie zostanie ona zastąpiona jeszcze przez długi czas. Czym się ona charakteryzuje? Jaka jest jej historia? Przekonamy się poniżej.

Korona czeska – co to jest?

Korona czeska to, jak sama nazwa wskazuje, jednostka monetarna naszych południowych sąsiadów. Dzieli się ona na 100 halerzy, lecz zostały one wycofane z obiegu w 2009 roku. Międzynarodowy kod ISO korony czeskiej to CZK, można także spotkać się z jej skrótem Kč.

Czechy, podobnie jak Polska, przystępując do Unii Europejskiej zobowiązał się do przyjęcia euro. Co więcej, kraj ten spełnia formalne warunki przyjęcia tej waluty. Jednak ze względu na bardzo niskie poparcie społeczne dla wprowadzenia euro – około 80% Czechów nie chce zrezygnować z korony – czescy politycy nawet nie deklarują wstępnej daty takiego posunięcia, prawdopodobnie więc prędko ono nie nastąpi. Potwierdza to fakt, iż w ostatnim czasie rząd wykreślił wprowadzenie wspólnej waluty z listy priorytetów gospodarczych.

Ile kosztuje 1 korona czeska? Aktualny kurs to 17 groszy.

Korona czeska – monety w obiegu

Obecnie w Czechach, w obiegu można spotkać następujące nominały monet:

1 korona
2 korony
5 koron
10 koron
20 koron
50 koron

W październiku 2003 roku wycofano z obiegu monety 10 halerzy i 20 halerzy. Natomiast monetę o nominale 50 halerzy wycofano z obiegu w dniu 31 sierpnia 2009.

Korona czeska – banknoty

w Czechach możemy natknąć się również na następujące banknoty:

100 koron
200 koron
500 koron
1000 koron
2000 koron
5000 koron

Korona czeska – historia

Korona czeska jest jedną z najmłodszych walut naszego kontynentu. Warto jednak wiedzieć, że historia czeskiej waluty sięga czasów korony czechosłowackiej, a nawet okresu, kiedy w obiegu była korona austro-węgierska.

W styczniu i lutym 1919 roku, gdy kształtowały się podwaliny nowego państwa (Czechosłowacji), na terenie Czech i Słowacji nadal używano starych banknotów z czasów Austro-Węgier. Ówczesny minister finansów Czechosłowacji, Alois Rašín stwierdził, że taka sytuacja nie może trwać dłużej. Na podstawie decyzji wspomnianego ministra, bez wcześniejszej zapowiedzi zamknięto granice kraju. W czasie tej granicznej blokady (26 lutego – 9 marca 1919 r) wszystkie banknoty z czasów Austro-Węgier zostały ostemplowane i przemianowane na korony czechosłowackie.

Czasy korony czechosłowackiej

Jeszcze w tym samym roku wprowadzono nowe banknoty – koronę czechosłowacką. Zaradny minister Rašín odnosił także sukcesy w walce z inflacją. Dzięki temu korona w latach dwudziestych była postrzegana jako jedna z najstabilniejszych walut na Starym Kontynencie. Znacząca dewaluacja korony miała miejsce dopiero w połowie lat trzydziestych. Dzięki temu posunięciu oparta na eksporcie czechosłowacka gospodarka szybko uporała się ze skutkami kryzysu.

Wojna, która wybuchła w 1939 roku, skutkowała wprowadzeniem nowej korony powiązanej kursem z marką. Po upadku III Rzeszy i zakończeniu wojny przywrócono koronę czechosłowacką. Ta jednostka monetarna funkcjonowała aż do 1953 roku. Wtedy Komunistyczna Partia Czechosłowacji posiadająca już pełnię władzy w kraju, przeprowadziła drastyczną reformę monetarną, która uderzała przede wszystkim w zamożniejszych Czechów i Słowaków. Na nową koronę czechosłowacką w praktyce można było wymienić co najwyżej 1500 starych koron. Posiadacze większych kwot oraz papierów wartościowych, dosłownie z dnia na dzień stracili swoje oszczędności. Pamięć o tym wydarzeniu przetrwała wśród Czechów i Słowaków aż do końca istnienia Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej.

Wspólna waluta Czech i Słowacji obowiązywała jeszcze w 1992 roku jako kłopotliwy relikt przeszłości. W latach 1990-1992 obydwa kraje były połączone unią monetarną i wciąż używały starych koron.

Wprowadzenie korony czeskiej i słowackiej

8 lutego 1993 wprowadzono dwie waluty: koronę czeską i koronę słowacką. Najpierw na federalnych banknotach umieszczono czeskie lub słowackie znaczki, później każde z państw drukowało własne banknoty. Federalne monety po rozpadzie unii obowiązywały w obu państwach, dopóki nie wyprodukowano wystarczającej ilości nowych monet.

Po rozdziale każdy z powstałych oddzielnych krajów zaczął prowadzić suwerenną politykę monetarną. Czeska korona w znacznie mniejszym stopniu niż złoty i forint osłabła na skutek inflacji z lat dziewięćdziesiątych. Czeska skumulowana inflacja w latach 1990-1996 była prawie cztery razy mniejsza od analogicznej wartości obliczonej dla Polski. To ugruntowało opinię korony czeskiej jako najbardziej stabilnej waluty w Europie Środkowej.

Korona czeska – ciekawostki

Na awersie współczesnych monet widnieje czeski lew herbowy, taki sam jak w godle państwa. Rewers każdej z nich nawiązuje zaś do historii – mamy tu choćby grafikę przedstawiającą Most Karola w Pradze (5 Kč), katedrę w Brnie (10 Kč) albo zamek królewski na Hradczanach (50 Kč).

Z kolei na awersie obecnie używanych banknotów czeskich widnieje:

100 koron: król Karol IV
200 koron: pedagog Jan Amos Komenský
500 koron: pisarka Božena Němcová
1000 koron: historyk František Palacky
2000 koron: śpiewaczka Ema Destinnová
5000 koron: prezydent Tomáš Masaryk

Co ciekawe, wzory banknotów czeskich nie uległy zmianie od samego początku ich wprowadzenia, czyli od 1993 roku. Przez kolejne lata, modyfikowano jedynie zabezpieczenia.

W ostatnich latach swojego funkcjonowania, monety halerzowe były już zupełnie bezużyteczne, a koszt ich produkcji dwukrotnie przekraczał nominalną wartość. Wielu Czechów zgromadziło więc w domach kilogramy niepotrzebnych halerzy.