New York Stock Exchange (NYSE), czyli Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych instytucji w Stanach Zjednoczonych i jedną z najbardziej znanych instytucji finansowych na całym świecie. Uważana jest, nie bez przesady, za finansowe centrum świata. Technicznie jednak rzecz ujmując, New York Stock Exchange jako osobny podmiot, już nie istnieje. 4 kwietnia 2007 roku doszło do fuzji New York Stock Exchange z grupą giełdową Euronext, będącą właścicielem giełdy holenderskiej w Amsterdamie, francuskiej w Paryżu, belgijskiej w Brukseli oraz portugalskiej w Lizbonie. NYSE Euronext stała się tym samym transatlantycką, gigantyczną instytucją finansową. Na pięciu giełdach należących do grupy notowanych jest przeszło osiem tysięcy walorów, które stanowią prawie 40% wszystkich papierów wartościowych notowanych na świecie. Od 2012 roku NYSE Euronext stanowi część Intercontinental Exchange.
Główny budynek NYSE Euronext wciąż jednak znajduje się na słynnej Wall Street, znajdującej się w południowej części nowojorskiej dzielnicy Manhattan. Sama Wall Street, z racji ogromnego skupienia instytucji finansowych, stała się synonimem amerykańskiego rynku finansowego i synonimem bankowości inwestycyjnej. Poza centralą Euronext NYSE, na Wall Street znajdują się siedziby giełd NASDAQ, NYMEX oraz Nowojorskiej Komisji Handlu – NYBOT. Siedziba giełdy została przeniesiona do budynku z kolumnami na 11 Wall Street na początku dwudziestego wieku.
Historia New York Stock Exchange
Historia nowojorskiej giełdy sięga końca XVIII wieku. Dokładnie w roku 1790 wyemitowane zostały obligacje rządu USA warte 80 milionów dolarów. Celem emisji było pokrycie długów powstałych w wyniku wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W ten sposób stworzony został rynek finansowy Stanów Zjednoczonych. Początkowo handel obligacjami odbywał się dosłownie „na ulicach”. Później przeniósł się do słynnej kawiarni Tontine Coffee House, która stała się centrum finansowym całej Ameryki Północnej. Brak jakichkolwiek przepisów i niska formalizacja prowadziła jednak do dużych problemów i nieporozumień. Z tego też powodu w 1817 roku członkowie „giełdy” stworzyli zbiór reguł, będących pierwowzorem dzisiejszych regulaminów giełdy. Tak powstała giełda amerykańska New York Stock & Exchange Board (NYS&EB), będąca bezpośrednim przodkiem New York Stock Exchange. Warto zdać sobie sprawę, że na samym początku amerykańskiej giełdy handel akcjami i obligacjami prowadzony był przy braku notowań.
Co ciekawe, bardzo szybko rozwinął się rynek równoległy. Jest to dość zaskakujące, biorąc pod uwagę fakt, jak niskie były wymagania stawiane spółkom notowanym na New York Stock & Exchange Board. Faktem jest jednak, że mimo to nie wszystkie przedsiębiorstwa potrafiły te minimalne wymagania spełnić. Rynek równoległy (czyli odpowiednik rynku NewConnect z Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie), występował pod nazwami New York Curb Agency, a trochę później, New York Curb Market. Warto jednak mieć na uwadze, że były to giełdy konkurencyjne – nie były jednym organizmem. Konkurencja pomiędzy tymi dwiema giełdami trwała aż do 2008 roku, kiedy to New York Stock & Exchange Board, a wówczas już NYSE Euronext, przejęła spółkę New York Curb Market, funkcjonującą wtedy jako American Stock Exchange, czyli Amex. Obecnie Amex, jako parkiet alternatywny funkcjonuje pod nazwą NYSE Alternext US.
Swoją drogą, nazwa New York Stock Exchange pojawiła się w roku 1863. Z kolei w roku 1896 rozpoczęto publikację indeksu giełdowego Dow Jones Industrial Average, stworzonego przez Charles’a Dow’a i Edwarda Jones’a. Indeks ten, nota bene najstarszy na świecie, stanowił średnią cenę akcji 12 spółek niekolejowych z największą kapitalizacją. Na indeks składały się spółki American Cotton Oil Company, American Sugar Company, American Tobacco Company, Chicago Gas Company, Distilling & Cattle Feeding Company, Laclede Gas Light Company, National Lead Company, North American Company, Tennessee Coal, Iron and Railroad Company, U.S. Leather Company, U.S. Rubber Company oraz General Electric. General Electric jako jedyna spółka z tego zestawu, wciąż działa jako niezależne przedsiębiorstwo pod tą samą nazwą i wciąż (choć z przerwami) znajduje się w indeksie Dow Jones Industrial Average, który do dziś stanowi jeden z najważniejszych indeksów giełdowych świata.
Indeksy i spółki notowane na NYSE Euronext
Na świecie istnieje kilka indeksów należących do grupy najważniejszych indeksów giełdowych świata. Są to: Nikkei 225 z giełdy w Tokio, DAX 30 z giełdy frankfurckiej, FTSE 100 z giełdy londyńskiego City oraz dwa indeksy ze Stanów Zjednoczonych, słynny i wspomniany już wcześniej indeks DJIA, czyli Dow Jones Industrial Average zawierający notowania 30 największych spółek New York Stock Exchange oraz drugi indeks notowany na New York Stock Exchange, ale tworzony przez agencję ratingową Standard & Poor’s i zawierający także spółki z giełdy NASDAQ, czyli S&P 500.
NYSE to największa giełda papierów wartościowych na świecie. Dzięki platformie transakcyjnej brokera, zyskujesz możliwość handlu na największych indeksach tej giełdy – Dow Jones oraz S&P 500. Zarejestruj bezpłatne demo i złóż swoje pierwsze zlecenie.
Formuła indeksu Dow Jones Industrial Average bardzo się zmieniła, tak samo z resztą jak cała amerykańska giełda i światowy kapitalizm. DJIA został opublikowany po raz pierwszy 26 maja 1896 roku i składał się z wymienionych w poprzednim rozdziale 12 spółek, z których obecnie jako niezależne przedsiębiorstwo istnieje już tylko General Electric. Obecnie indeks składa się z 30 spółek i jest jednym z dwóch, obok S&P 500, wyznaczników kondycji amerykańskiej gospodarki, mającym niebagatelny wpływ na notowania giełdowe we wszystkich zakątkach świata.
Obecny skład indeksu Dow Jones Industrial Average to: wielobranżowy holding 3M Co., spółka świadcząca usługi finansowe American Express Co., producent iPhone’ów i potentat branży elektronicznej Apple Inc., producent samolotów, uzbrojenia i sprzętu kosmicznego Boeing Co., producent maszyn wydobywczych i budowlanych Caterpillar Inc., potentat branży naftowej Chevron Corp., producent napojów i jedno z najbardziej rozpoznawalnych przedsiębiorstw świata Coca Cola Co., spółka chemiczna posiadająca między innymi patent na produkcję teflonu E.I. DuPont de Nemours & Co. (spółka ta ma w swojej historii polski wątek, ponieważ jej założycielem jest syn Pierre’a Samuela – osobistego sekretarza króla Stanisława Poniatowskiego i sekretarza Komisji Edukacji Narodowej), kolejna spółka paliwowa Exxon Mobil Corp., wspomniany wcześniej holding General Electric Co., bank inwestycyjny Goldman Sachs Group Inc., właściciel supermarketów budowlanych Home Depot Inc., producent procesorów Intel Corp., dawny producent komputerów osobistych, a obecnie dostawca rozwiązań IT dla przedsiębiorstw IBM Corp., koncern farmaceutyczno – kosmetyczny Johnson & Johnson, bank inwestycyjny JP Morgan Chase & Co., właściciel sieci fast food McDonald’s Corp., jedna z największych spółek farmaceutycznych na świecie Merck & Co. Inc., założony przez najbogatszego człowieka świata, Bill’a Gates’a producent oprogramowania Microsoft Inc., producent wyposażenia sportowego i odzieży Nike Inc., producent z branży farmaceutycznej Pfizer Inc., holding FMCG (branża dóbr szybkozbywalnych) Procter & Gamble, spółka ubezpieczeniowa The Travelers Companies, holding przemysłowy, w tym producent uzbrojenia i właściciel miedzy innymi zakładów lotniczych w Mielcu United Technologies Corp., przedsiębiorstwo działające w sektorze opieki zdrowotnej UnitedHealth Group Inc., spółka telekomunikacyjna Verizon Communications Inc., jeden z dwóch największych na świecie operatorów kart płatniczych Visa Inc., właściciel hipermarketów Wal-Mart Stores Inc. oraz holding medialny Walt Disney Co.
Drugi z indeksów S&P 500 zawiera 500 spółek o najwyższej kapitalizacji notowanych na giełdach New York Stock Exchange oraz NASDAQ. Oczywiście wśród nich znajdują się także spółki z indeksu Dow Jones Industrial Average. Standard & Poor’s rozpoczął tworzenie indeksów giełdowych już w 1923 roku, a indeks 500 spółek po raz pierwszy został opublikowany 4 marca 1957 roku. Kondycję SP500 przyjmuje się za kondycję całego amerykańskiego rynku kapitałowego.
New York Stock Exchange – ciekawostki
Wraz z rozwojem New York Stock Exchange rośnie też wolumen jej obrotu. Po raz pierwszy dzienny wolumen obrotu akcji przekroczył milion sztuk już w 1886 roku. Pierwsze 10 milionów sztuk obrotu przekroczonych zostało w roku rozpoczęcia wielkiego kryzysu w Stanach Zjednoczonych, czyli w roku 1929. W 1982 roku ilość wymienionych akcji po raz pierwszy wyniosła ponad 100 milionów. 15 lat później, w 1997 roku był to już miliard akcji, w 2001 roku przekroczony został dzienny obrót 2 miliardów akcji, a w roku wybuchu ostatniego kryzysu finansowego – 2007 wymienianych było już 5 miliardów sztuk akcji dziennie. Jeśli chodzi o średnią wartość obrotu akcji notowanych na NYSE Group, to w styczniu 2016 roku przekroczył on 51 miliardów dolarów dziennie.
Supergrupa giełdowa NYSE Euronext planowała kilka lat temu fuzję z frankfurcką giełdą Deutsche Boerse. Praktycznie jednak miało to być przejęcie NYSE Euronext przez Niemców – akcjonariusze Deutsche Boerse mieli objąć 60% udziałów w nowej spółce, a właściciele NYSE Euronext pozostałe 40%. Wartość transakcji oceniana była na 9,5 miliarda dolarów, jednak nie doszła ona do skutku. Komisja Europejska zablokowała transakcję w związku z działaniami antymonopolistycznymi. Nowa grupa kapitałowa kontrolowałaby bowiem 90% światowego obrotu europejskimi instrumentami pochodnymi.
Na samej New York Stock Exchange notowanych jest ponad 2400 spółek. W całej grupie notowanych jest z kolei przeszło 8 tysięcy przedsiębiorstw w tym 70 ze 100 największych korporacji świata oraz 84% spółek z listy Fortune 500.
Największe spadki indeksy NYSE odnotowały w czasie kryzysów finansowych z początku XXI wieku oraz z lat 2007 – 2009. Pierwszy z nich związany był z pęknięciem bańki informatycznej (tzw. dotcom bubble), a drugi był wynikiem kryzysu zadłużenia i bańki nieruchomościowej (znanej jako kryzys subprime, który swoją nazwę zawdzięcza wysoce ryzykownym kredytom hipotecznym). W czasie pęknięcia bańki informatycznej indeks S&P 500 spadł z maksymalnego poziomu 1553,1 pkt. z końca roku 2000 do 768,58 w roku 2002. Podczas kryzysu subprime indeks 500 największych spółek spadł z historycznego (wówczas) maksimum 1576,1 pkt. osiągniętego w 2007 roku do poziomu 666,8 pkt. w roku 2009. W roku 2015 S&P 500 osiągnął z kolei wartość 2134,7 pkt.
To koniec tego artykułu, ale dopiero początek Twojej przygody z rynkami finansowymi. Przed Tobą długa droga, ale lepiej w pierwszej kolejności poćwiczyć. Rachunek demonstracyjny to najlepszy sposób, aby przetestować zdobytą wiedzę w praktyce. Otwórz bezpłatne konto demo z wirtualnymi pieniędzmi już dziś!