NASDAQ

NASDAQ (National Association of Securities Dealers Automated Quotations) to pochodząca ze Stanów Zjednoczonych, jedna z największych giełd papierów wartościowych świata, posiadająca filie w Kanadzie, Chinach, Japonii oraz Dubaju i należąca do notowanej na jej nowojorskim parkiecie spółki NASDAQ OMX Group. Głównymi konkurentami NASDAQ OMX są grupa giełdowa Intercontinental Exchange, do której należy NYSE Euronext, London Stock Exchange oraz Deutsche Borse. Dwie ostatnie giełdy ogłosiły w marcu 2016 roku plany fuzji.

Historia NASDAQ

Historia NASDAQ rozpoczęła się w 1971 roku, kiedy powstał podmiot National Association of Securities Dealers. Rok później, w 1972 roku powstał National Association of Securities Dealers Automated Quotations, który w wyniku serii transakcji z 2000 oraz 2001 roku przerodził się w NASDAQ. Obecnie NASDAQ należy do NASDAQ OMX Group, którego akcje notowane są od 2 lipca 2002 roku na nowojorskim parkiecie NASDAQ pod symbolem NDAQ.

Kiedy w 1971 roku NASDAQ rozpoczął swoją działalność, była to pierwsza na świecie w pełni elektroniczna giełda papierów wartościowych. Trzeba jednak w tym miejscu zaznaczyć, że elektroniczny był wówczas jedynie system notowań, który nie umożliwiał zawierania transakcji drogą elektroniczną. Zautomatyzowanie notowań umożliwiło znaczące obniżenie spread’ów, czyli różnicy pomiędzy aktualną ceną kupna i sprzedaży. To jednak czyniło tę giełdę niepopularną wśród domów maklerskich, ponieważ niższy spread oznaczał ich mniejsze zyski.

Kluczem do sukcesu NASDAQ było przejęcie dużej części transakcji realizowanych wcześniej na rynku OTC (over the counter), czyli na rynku pozagiełdowym. Przez długi czas, aż do 1987 roku, NASDAQ sam był traktowany w mediach jak rynek pozagiełdowy, podobny z resztą status posiadał w comiesięcznym przewodniku akcyjnym tworzonym przez agencję Standard & Poor’s.

Przez lata NASDAQ stawał się coraz bardziej „giełdowy”. Rozpoczęto raportowanie transakcji oraz publikowanie wolumenu, dodano automatyczny system handlu. NASDAQ był pierwszą internetową giełdą w Stanach Zjednoczonych, co podkreślało technologiczny charakter tej giełdy. Stabilność giełdy podkreślała widniejąca w materiałach NASDAQ deklaracja „Giełda na następne 100 lat”. Główny indeks giełdy to NASDAQ Composite, który zawiera wszystkie spółki notowane na NASDAQ, publikowany od momentu powstania giełdy. Oprócz tego bardzo istotnym indeksem NASDAQ jest NASDAQ 100, zawierający 100 spółek o najwyższej kapitalizacji z wyłączeniem spółek finansowych, który publikowany jest od 1985 roku wraz z NASDAQ 100 Financial Index, przeznaczonym dla spółek finansowych.

Do 1987 roku większość transakcji zawierana była za pośrednictwem telefonów. Podczas krachu giełdowego z października 1987 roku doszło jednak do sytuacji, kiedy animatorzy rynku nie byli w stanie podołać ogromnej liczbie telefonów z domów maklerskich, których klientów ogarnęła giełdowa panika. Aby nigdy więcej nie doszło do takiej sytuacji stworzono Small Order Execution System (SOES). System ten pozwalał dealerom wprowadzać zlecenie za pomocą systemu elektronicznego. NASDAQ wymagał od animatorów rynku, aby honorowali transakcje wprowadzone za pomocą systemu SOES.

W 1992 roku NASDAQ wraz z London Stock Exchange (LSE) stworzył pierwsze na świecie międzykontynentalne połączenie parkietów giełdowych. W 2000 roku National Association of Securities Dealers wydzielił NASDAQ, aby przygotować jego ofertę publiczną i w wyniku tej oferty, NASDAQ stał się spółką publiczną funkcjonującą jako NASDAQ Stock Market Inc. Z kolei w 2006 roku NASDAQ otrzymał licencję krajowej giełdy papierów wartościowych.

Aby NASDAQ był zakwalifikowany do obrotu na własnym parkiecie giełdowym, musiał zostać zarejestrowany przez komisję Papierów Wartościowych i Giełd Stanów Zjednoczonych (SEC), musiał posiadać co najmniej trzech animatorów rynku, czyli firmy, które działają jako agenci bądź sprzedawcy papierów wartościowych oraz musiał spełniać wymogi dotyczące aktywów, kapitału, akcji publicznych i udziałowców.

Istotna zmiana statusu NASDAQ miała miejsce w maju 2007 roku, kiedy władze NASDAQ ogłosiły przejęcie grupy giełdowej OMX, będącej operatorem giełd w Sztokholmie, Helsinkach, Kopenhadze, Tallinie, Rydze oraz Wilnie. Ciekawe wydarzenia miały miejsce w lutym 2011 roku, kiedy ogłoszono plany połączenia głównego konkurenta NASDAQ – NYSE Euronext z niemiecką Deutsche Borse. Sytuacja ta zrodziła spekulacje, że kontrofertę złożyć może NASDAQ OMX oraz Intercontinental Exchange (ICE).

Zakładano, że NASDAQ OMX mógłby pokusić się o kupno kasowej części NYSE Euronext, a ICE miałoby wówczas przejąć rynek instrumentów pochodnych obsługiwany przez NYSE Euronext. W momencie rozpoczęcia tych spekulacji, wartość rynkowa NYSE Euronext wynosiła 9,75 miliarda dolarów, NASDAQ wyceniany był na 5,78 miliarda dolarów, a Intercontinental Exchange według rynku warty był 9,45 miliarda dolarów. Sprawę rozwiązały Departament Sprawiedliwości USA, który nie zgodził się na fuzję NYSE Euronext i NASDAQ oraz Komisja Europejska, która zablokowała fuzję NYSE Euronext i Deutsche Borse. W związku z tym transakcja zakończyła się przejęciem NYSE Euronext przez Intercontinental Exchange.

Pisząc o historii przejęć i fuzji NASDAQ nie można zapomnieć o The European Association of Securities Dealers Automatic Quotation System (EASDAQ), który powstał jako europejski odpowiednik NASDAQ. Podmiot ten został przejęty przez NASDAQ w 2001 roku i działał jako NASDAQ Europe. W wyniku pęknięcia bańki internetowej (dot-com bubble) projekt upadł i został reaktywowany dopiero w 2007 roku jako Equiduct, działający pod zarządem Borse Berlin.

18 czerwca 2012 roku NASDAQ został członkiem założycielem inicjatywy United Nations Sustainable Stock Exchange, która powstała podczas Konferencji Zrównoważonego Rozwoju ONZ.

Ekonomista radzi:

Czy wiesz, że kurs indeksu NASDAQ 100 każdego dnia ulega znacznym wahaniom? Odpowiednio przewidując jego ruchy i zajmując odpowiednią pozycję, możesz na tym zarobić. Naucz się handlu na NASDAQ 100 na rachunku demo – zbieraj niezbędne doświadczenie nie ryzykując własnych środków. Rachunek demo otworzysz tutaj.

Indeksy i spółki notowane na NASDAQ

Najważniejszym indeksem giełdowym NASDAQ jest wspomniany wyżej NASDAQ Composite, publikowany od początku istnienia NASDAQ i zawierający wszystkie spółki notowane na jego parkiecie. Jest to jeden z trzech najważniejszych indeksów giełdowych w Stanach Zjednoczonych, obok Dow Jones Industrial Average (DJIA), zawierającego 30 największych i najbardziej płynnych spółek New York Stock Exchange oraz S&P 500, czyli tworzonego przez Standard & Poor’s i notowanego na NYSE indeksu 500 największych spółek giełd NYSE oraz NASDAQ.

Większą część wartości indeksu NASDAQ stanowią spółki technologiczne. Drugi istotny index NASDAQ to NASDAQ 100, który zawiera 100 niefinansowych spółek o najwyższej kapitalizacji notowanych na jego parkiecie. Odpowiada on za około 90% wartości giełdy.

NASDAQ Composite wystartował w 1971 roku na poziomie 100 punktów. 17 lipca 1995 roku po raz pierwszy przekroczył on 1000 punktów. Stabilny i szybki wzrost w kolejnych latach doprowadził do złamania 2000 punktów w 1998 roku i 4 tysięcy punktów w 1999 roku – drugie tysiąclecie zostało zakończone z wynikiem 4069,31 punktów.

10 marca 2000 roku, czyli nieco ponad dwa miesiące później, NASDAQ Composite osiągnął wartość 5132,52 punktu. Spadek z tego poziomu był sygnałem pęknięcia bańki technologicznej, spowodowanej wiarą inwestorów w to, że Internet będzie zmianą bardziej przełomową od rewolucji przemysłowej i każdego innego wydarzenia z przeszłości. NASDAQ Composite stracił połowę swojej wartości w przeciągu roku i spadał aż do 10 października 2002 roku, kiedy osiągnął wartość 1108,49 punktu.

Aż do maja 2007 roku główny indeks NASDAQ nie był w stanie osiągnąć nawet połowy swojej maksymalnej wartości – powodów było kilka: wyjątkowo wygórowana wartość indeksu, recesja z początku ubiegłej dekady, ataki terrorystyczne z 11 września 2001 roku, wojna w Afganistanie oraz inwazja na Irak. Czwarty kwartał 2007 roku otworzył się z 80 miesięcznym maksimum, a 9 października 2007 roku indeks osiągnął poziom 2861,51 punktu, co było najlepszym wynikiem od 24 stycznia 2001 roku.

Kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2007 roku, spotęgowany dodatkowo upadkiem Lehman Brothers w 2008 roku, sprowadził wykres z powrotem do poziomu 1265,52 punktów. Od tego czasu indeks systematycznie wzrastał aż do 2015 roku, będąc pod wpływem wyjątkowo luźnej polityki monetarnej (luzowania ilościowego – QE) amerykańskiej Rezerwy Federalnej. W połowie 2015 roku przełamany został szczyt z roku 2000, a nowe historyczne maksimum znajduje się od tego czasu na poziomie 5231,94 punktu.

Najbardziej znane spółki notowane na NASDAQ to między innymi: Apple Inc., Adobe Systems Incorporated, Amazon.com Inc., Cisco Systems Inc., eBay Inc., Facebook Inc., Google Inc. (obecnie Alphabet Inc.), Intel Corporation, Microsoft Corporation, Netflix Inc., czy Tesla Motors.

Ciekawostki

Pod koniec marca 2016 roku wartość NASDAQ Inc., notowanego pod symbolem NDAQ na własnym parkiecie wynosiła 10,5 miliarda dolarów, co przy ówczesnym kursie dolara oznaczało, że gdyby NASDAQ notowany był na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, byłby jedną z dwóch największych spółek warszawskiej giełdy pod względem kapitalizacji, obok banku PEKAO SA.

Przychód NASDAQ Inc. w 2015 roku wyniósł 3,292 miliarda dolarów, a zysk netto wyniósł 428 milionów dolarów. Najwięksi akcjonariusze spółki (stan na koniec marca 2016) to podmioty instytucjonalne: Investor AB, posiadający 11,83% akcji, Massachusetts Financial Services Co. z udziałami na poziomie 9,43%, Vanguard Group Inc. posiadający 6,03% udziałów oraz MFS Series Trust I-MFS Value Fund z 3,35% udziałów. Pozostali akcjonariusze posiadają mniej niż 3% akcji.