London Stock Exchange

London Stock Exchange (LSE), czyli Giełda Papierów Wartościowych w Londynie to największa giełda Wielkiej Brytanii i jedna z największych giełd świata. Jej kapitalizacja na koniec 2014 roku wynosiła 6,6 biliona dolarów. LSE jest jedną z trzech najważniejszych spółek giełdowych świata, obok transatlantyckiej NYSE Euronext oraz niemieckiej Deutsche Börse. Londyńska giełda powstała w 1801 roku, a jej aktualna siedziba znajduje się na Paternoster Square, niedaleko katedry św. Pawła w Londynie. LSE jest częścią spółki London Stock Exchange Group.

Historia London Stock Exchange

Historia londyńskiego handlu akcjami spółek sięga jednak XVII wieku. Wszystko zrobiło się z potrzeby finansowania dwóch historycznych wypraw morskich. Pierwszą z nich była wyprawa Kompanii Wschodnioindyjskiej do Indii i innych państw dalekiego wschodu, a drugą była wyprawa Kompanii Moskiewskiej, której celem było dotarcie do Chin. Choć było to finansowanie wypraw, a nie inwestycji, model był taki sam. Organizatorzy wyprawy nie mieli wystarczająco dużo pieniędzy na sfinansowanie działań, więc sprzedawali udziały w wyprawie, które dawały prawo do partycypowania w zyskach wynikających z tej wyprawy.

Idea sprzedaży udziałów w zyskach została przyjęta na tyle optymistycznie, że pod koniec XVII wieku, a dokładnie w roku 1695 handlowano już udziałami około 140 przedsiębiorstw. Centrum obrotu akcjami znajdowało się w okolicach Exchange Alley w Londynie, przede wszystkim w dwóch kawiarniach: Garraways i Jonathans. Już dwa lata później stworzono pierwszy regulamin brytyjskiej giełdy, który miał ograniczyć manipulacje cenowe oraz inside trading. Narzucono wówczas obowiązek posiadania licencji przez maklerów giełdowych oraz nakazano im składać przysięgę, że pracować będą w sposób legalny.

Wszystko szło idealnie aż do roku 1720. Nie jest zaskoczeniem, że wszystko popsuł rząd, którego działalność i ingerencje w rynek kapitałowy od stuleci źle się kończą. W roku 1720 nastąpiło załamanie. Ogromne zamieszanie na rynku wywołała spółka o nazwie Kompania Mórz Południowych, wokół której gorąca atmosfera była podsycana przez jej właściciela oraz maklerów. 9 lat wcześniej rząd Wielkiej Brytanii stworzył niedochodową spółkę i miał nadzieję, że przejmie ona zadłużenie państwa poprzez wyprzedaż akcji. Akcje przedsiębiorstwa, które w styczniu były wyceniane na 128 funtów, w czerwcu kosztowały już tylko 1050 funtów. Niedługo później cena spadła z powrotem do poziomu 124 funtów. Wydarzenie to doprowadziło do stworzenia rządowych regulacji giełdowych.

Wkrótce zalążek londyńskiej giełdy rozrósł się do tego stopnia, że dotychczasowe miejsca transakcji stały się zbyt ciasne. Poza tym niedługo później (w roku 1748 r.) kawiarnia Jonathan’s spłonęła. Maklerzy stworzyli więc nową siedzibę giełdy na Threadneedle Street, nazywaną New Jonathan’s, w której pobierano opłaty za wstęp. Później miejsce to zmieniło nazwę na Stock Exchange (z angielskiego Giełda Papierów Wartościowych), a następnie (w 1801 roku) na Stock Subscription Room. W tym samym roku giełda przeniosła się jednak po raz kolejny, tym razem na Capel Court. 1801 rok uważany jest za rok powstania LSE. Do 1820 r. giełda odrobiła wszystkie straty wynikające z poprzednich problemów i bańki spekulacyjnej. Stało się tak za sprawą rozwoju kolei, kanalizacji, górnictwa i ubezpieczeń. Regionalne centra obrotu akcjami powstawały na terenie całej Wielkiej Brytanii, rozpoczęto także handel obligacjami.

W 1972 roku giełda powróciła na Threadneedle Street do Stock Exchange Tower. Została otwarta przez królową Elżbietę II jako parkiet giełdy, gdzie inwestorzy mogli się spotkać i prowadzić interesy. Spotkania te straciły jednak na wadze wraz z nadejściem Big Bang – 27 października 1986 roku, Margaret Thatcher doprowadziła do deregulacji londyńskiej giełdy, prywatyzując dużą części działalności, zezwalając na zakup akcji bez udziału maklerów, likwidując skorumpowane komisje nadzorujące handel oraz dopuszczając do inwestowania w akcje banki komercyjne i firmy ubezpieczeniowe. Giełda w związku z ogromnym rozwojem przeniosła się tym samym do Internetu, przez co fizyczny parkiet stał się praktycznie niepotrzebny.

W lipcu 2004 roku, London Stock Exchange przeniosła się do dzisiejszej siedziby na Paternoster Square znajdującej się na „Square Mile”, czyli do londyńskiego City.

Indeksy na LSE

Najważniejszym indeksem London Stock Exchange jest FTSE 100 (Financial Times Stock Exchange, nazywany potocznie footsie). Jest to 100 największych spółek notowanych na London Stock Exchange, a tworzony jest przez Financial Times. Jest to brytyjski odpowiednik tworzonego przez Standard & Poor’s i notowanego na New York Stock Exchange indeksu S&P 500. Indeks FTSE uznawany jest za barometr brytyjskiej gospodarki. Należy on do grupy najważniejszych indeksów giełdowych świata obok DAX 30, S&P 500, DJIA oraz Nikkei 225. Spółki znajdujące się w indeksie FTSE 100 stanowią około 80% kapitalizacji całej londyńskiej giełdy.

Ekonomista radzi:

Najważniejszym indeksem London Stock Exchange jest FTSE. Czy wiesz, że platforma transakcyjna brokera umożliwia Ci grę zarówno na wzrosty, jak i spadki indeksu? Sprawdź, jak to wygląda w praktyce na bezpłatnym demo.

London Stock Exchange – próby przejęcia

Kilkukrotnie podjęto próby przejęcia London Stock Exchange. Póki co jednak nieudane. Przeszło 10 lat temu planowane było przejęcie London Stock Exchange przez Macquarie Bank. Oferta o wysokości 1,6 miliarda funtów została jednak uznana za „szyderczą” i z miejsca ją odrzucono. Nieco później do gry weszła amerykańska grupa giełdowa NASDAQ, podbijając stawkę o 800 milionów funtów do 2,4 miliarda. Ta oferta również została z miejsca odrzucona. NASDAQ postanowił więc wejść w posiadanie LSE od kuchni. 11 kwietnia 2006 roku wykupił 35,4 miliona akcji LSE przejmując część funduszu Ameriprise Financial Threadneedle Asset Management – największego udziałowca LSE. Następnie wykupił także kolejne 2,69 miliona akcji będące w posiadaniu Scottish Widows – spółki zależnej Lloyds Banking Group. Choć nie potwierdzono oficjalnie tej informacji, wiadomo, że spółka ta sprzedała w tym samym czasie taką samą ilość akcji i tak NASDAQ zdobył w sumie 15% akcji spółki.

NASDAQ na tym nie poprzestał, „podbierając” z rynku kolejne akcje i zwiększając swoje udziały do 25,1%. 20 listopada 2006 r. NASDAQ podniósł swój udział w LSE do 28,75% i starał się o wrogie przejęcie LSE po 12,43 funta za akcję, czyli po najniższej cenie jaką mógł zaproponować. Ta oferta również została odrzucona. 12 grudnia 2006 roku NASDAQ złożył kolejną ofertę, tym razem starając się o przejęcie 50% i jednej akcji, jednak w związku z tym, że proponowana cena nie została podniesiona, propozycja po raz kolejny została odrzucona. Menadżerowie wielu funduszy ubezpieczeniowych, posiadających w London Stock Exchange potężne aktywa, uznali, że oferta wciąż jest za niska. Tak skończyła się cała historia prób przejęcia London Stock Exchange przez NASDAQ. 20 sierpnia 2007 roku ogłoszono odejście od planów przejęcia LSE. Wówczas pojawił się jednak problem sprzedaży posiadanych udziałów, których w sumie NASDAQ zgromadził 31%. Chętnymi do zakupu okazali się zarządzający Borse Dubai, czyli giełdy znajdującej się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, która zakupiła 28% udziałów w London Stock Exchange.

Sytuacja kapitałowa London Stock Exchange miała zmienić się istotnie w 2011 roku. 9 lutego 2011 LSE ogłosiła fuzję z kanadyjską grupą giełdową z Toronto – TMX Group. Warto dodać, że kapitalizacja spółek notowanych na TMX Group wynosiła wówczas 3,7 biliona funtów. Ówczesny prezes London Stock Exchange Group miał zostać dyrektorem wykonawczym (CEO) nowopowstałej spółki, a prezes TMX Group miał zostać prezydentem spółki. Fuzja spółek również nie została sfinalizowana. Przeszkodą nie do przejścia była konieczność uzyskania 2/3 głosów akcjonariuszy TMX Group. Co ciekawe, akcjonariusze London Stock Exchange Group fuzję zatwierdzili, a więc cała transakcja została zablokowana przez stronę kanadyjską.

Ciekawostki o London Stock Exchange

Budynek LSE posiada zamówioną specjalnie na jego potrzeby dynamiczną rzeźbę autorstwa kolektywy artystów Greyworld, zwaną „The Source” (ang. źródło). Jest to kostka z kul umieszczonych na linach w atrium nowego budynku London Stock Exchange Group. Kostka składa się z 729 kul – podstawa 9 na 9 kul oraz 9 kul wysokości. Liny w pionie maja rozpiętość 32 metrów – do dachu budynku. Kule sterowane są przez system komputerowy i mogą poruszać się niezależnie od siebie, tworząc różne kształty i postacie. Układy kul odzwierciedlają aktualną sytuację na giełdzie – reagują na zmiany rynkowe w czasie rzeczywistym. Rzeźba otwiera się (zamknięta rzeźba tworzy zwykłą kostkę) o 8 rano, kiedy rozpoczyna się praca giełdy. Rzeźba wyświetla także migawki z aktualnych nagłówków finansowych na całej wysokości atrium. Na koniec notowań światła umieszczone w każdej z 729 kul wyświetlają wartość zamknięcia London Stock Exchange. Rzeźba została odsłonięta 27 lipca 2004 roku przez królową Elżbietę II, a transmisja z tego wydarzenia była wysyłana na cały świat. Co ciekawe, każdego poranka rzeźba pokazywana jest w telewizji. Widownia szacowana jest na 80 milionów ludzi.

Historia londyńskiej giełdy jest niezwykle długa i burzliwa – sięga w końcu siedemnastego wieku. Przez ten czas brytyjscy inwestorzy mieli do czynienia z finansowaniem wypraw odkrywczych i handlowych, rewolucją przemysłową, drugą rewolucją przemysłową, kilkoma wojnami – kilkoma europejskimi, a także dwiema wojnami światowymi, finansowaniem działań wojennych poprzez rządowe obligacje, bombardowaniem Londynu, kolonizacją Afryki, prywatyzacjami, a także z kilkukrotną przeprowadzką giełdy, atakiem terrorystycznym w budynku giełdy, czy z jej pożarem. W międzyczasie przez brytyjski rynek kapitałowy przetoczyło się kilka kryzysów finansowych, rynek został uregulowany, a później zderegulowany, kilkukrotnie próbowano giełdę londyńską przejąć lub się z nią połączyć. To wszystko doprowadziło jednak London Stock Exchange na szczyt rynków finansowych. Londyńskie City jest jedynym z najważniejszych centrów finansowych świata, generującym kilka procent brytyjskiego PKB – jednego z najpotężniejszych krajów świata. W otoczeniu brytyjskiej giełdy funkcjonują banki inwestycyjne z całego świata. W Londynie generowane jest także 40% całego obrotu światowego rynku walutowego. Taki jest wynik ponad trzech stuleci wzlotów i upadków brytyjskiego rynku kapitałowego.