MiFID – Dyrektywa Unii Europejskiej

Dyrektywa MiFID, czyli Markets in Financial Instruments Directive to dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie rynków instrumentów finansowych. Celem utworzenia tej dyrektywy było zwiększenie stopnia harmonizacji usług finansowych świadczonych w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz Islandii, Norwegii i Lichtensteinie, czyli w Europejskim Obszarze Gospodarczym z wyłączeniem Szwajcarii.

Dyrektywa MiFID w założeniu ma zapewniać najwyższy możliwy poziom ochrony inwestorów lokujących swój kapitał w różnych instrumentach finansowych. Postanowienia dyrektywy implementowane są (podobnie jak w przypadku innych dyrektyw UE) do prawa finansowego państw członkowskich poprzez przepisy krajowe. MiFID jest istotną częścią europejskich ram prawnych regulujących zorganizowaną realizację transakcji inwestycyjnych poprzez giełdy oraz inne systemy obrotu oraz przedsiębiorstwa inwestycyjne.

Dyrektywa MiFID to Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG [Dz.U. L 145 z 30.4.2004].

Unia Europejska przyjęła dyrektywę MiFID w celu wzmocnienia ram prawnych dla usług inwestycyjnych i rynków regulowanych w celu lepszej realizacji dwóch celów – ochrony inwestorów i zachowania integralności rynku dzięki ustanowieniu zharmonizowanych wymogów prawnych dla prowadzenia działalności poprzez autoryzowanych pośredników oraz dla wspierania uczciwości, przejrzystości, efektywności i integracji rynków finansowych.

Udzielanie zezwoleń

Dyrektywa MiFID narzuca na państwa członkowskie obowiązek harmonizacji przepisów, które regulują usługi inwestycyjne, a także prowadzenie działalności inwestycyjnej. W celu harmonizacji wszystkie państwa UE oraz Islandia, Norwegia i Lichtenstein mają obowiązek stworzyć system zezwoleń na prowadzenie działalności, który ma umożliwić wszelkiego rodzaju firmom inwestycyjnym oferowanie swoich usług na całym terytorium Unii Europejskiej.

Wszystkie firmy inwestycyjne muszą być zarejestrowane, a rejestr musi być podany do wiadomości publicznej (w Polsce jest on dostępny w witrynie Komisji Nadzoru Finansowego – www.knf.gov.pl). Ponadto, każde wydane zezwolenie musi być zgłaszane w Europejskim Organie Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA, European Securities and Markets Authority). ESMA ma prawo opracowywania projektów standardów technicznych dla przepisów oraz wspiera Komisję Europejską w jej stosunkach z państwami trzecimi oraz przy ocenie rynków państw mających obowiązek wdrażać przepisy wynikające z dyrektywy MiFID.

Podsumowując, dyrektywa ma umożliwiać przedsiębiorstwom inwestycyjnym, bankom, giełdom i innym instytucjom inwestycyjnym oferowanie swoich usług za granicą na podstawie zezwolenia wydanego przez właściwy organ rodzimego państwa członkowskiego (przykładowo instytucje zarejestrowane w Polsce przez Komisję Nadzoru Finansowego maję prawo do oferowania swoich usług w Hiszpanii bez konieczności uzyskiwania miejscowych pozwoleń). Dyrektywa upodabnia więc przepisy krajowe odnoszące się do świadczenia usług inwestycyjnych i funkcjonowania giełd, a jej celem ostatecznym jest stworzenie jednolitych europejskich ram regulacyjnych dla papierów wartościowych.

Ocena ostrożnościowa

Dokument Markets in Financial Instruments Directive ma także na celu harmonizację zasad proceduralnych i kryteriów oceny stosowanych przy nabywaniu znacznych pakietów akcji na terenie Unii Europejskiej. Jego zadaniem jest zrównanie maksymalnych progów powiadamiania o planowanych transakcjach nabycia lub zbycia znacznych pakietów akcji, zharmonizowanie procedury oceny takich transakcji oraz upodobnienie kryteriów tej oceny.

W ramach planowanego nabycia lub zbycia istotnego pakietu akcji ocena ostrożnościowa udziałowców oraz zarządu spełniać musi szczegółowe kryteria i jest dokonywana w porozumieniu ze stronami transakcji przez właściwe władze. W dyrektywie możemy znaleźć wytyczne, że właściwe władze oceniają odpowiedni charakter potencjalnego nabywcy oraz bezpieczeństwo finansowe planowanego nabycia na podstawie: reputacji i doświadczenia wszystkich osób, które będą kierować działalnością instytucji po zamknięciu transakcji, kondycji finansowej potencjalnego nabywcy przedsiębiorstwa oraz przesłanek, pozwalających podejrzewać, że prowadzona transakcja jest próbą prania pieniędzy lub służy finansowaniu terroryzmu.

Ochrona inwestorów i podmiotów

Dyrektywa MiFID ma także na celu wzmocnienie ochrony inwestorów poprzez stworzenie zunifikowanych zasad postępowania w zakresie świadczenia usług inwestycyjnych na rzecz klientów, ustanowienie minimalnych norm dotyczących pozwoleń i uprawnień wymaganych przez właściwe krajowe organy nadzorcze oraz poprzez stworzenie skutecznych mechanizmów współpracy pomiędzy podmiotami nadzorczymi w celu prowadzenia dochodzeń w przypadkach naruszenia dyrektywy oraz wszczęcia ścigania za takowe naruszenia.

Z punktu widzenia inwestorów indywidualnych dyrektywa MiFID wymaga budowania rynku z równymi szansami dla małych i dużych inwestorów. Dyrektywa zakazuje instytucjom finansowym dyskryminacji drobnych inwestorów detalicznych poprzez oferowanie niektórym inwestorom korzystniejszych warunków współpracy w porównaniu do cen podawanych do wiadomości publicznej.

Ekonomista radzi:

Dyrektywa MiFID uporządkowała i ujednoliciła oferowanie usług finansowych w obrębie krajów Unii Europejskiej. Dzięki temu, inwestorzy w Europie zyskali znacznie wyższy poziom bezpieczeństwa swoich środków, niezależnie u którego brokera handlują na rynku. Wybierz sprawdzonego partnera dla swoich inwestycji – otwórz bezpłatne demo i przekonaj się sam.

Przejrzystość i integralność rynku

Dzięki dyrektywie MiFID wszystkie kraje członkowskie UE mają obowiązek zachowania integralności rynków oraz sprawozdawczości dotyczącej przeprowadzonych na ich rynkach transakcji, a także odpowiednio długiego czasu przechowywania dokumentacji transakcji, a ESMA ma nieograniczony dostęp do tych informacji.

Dyrektywa ustanawia przede wszystkim obowiązek przejrzystości w fazie przed negocjacjami, a także wymaga od podmiotów, które praktykują obrót instrumentami finansowymi na własny rachunek poprzez realizację zleceń klientów poza rynkiem regulowanym obowiązku ujawniania kursów, po których podmioty te gotowe są oferować klientom transakcje kupna i sprzedaży. Obowiązek ujawnienia kursów dotyczy jednak jedynie transakcji przekraczających średnią wielkość zleceń na rynku. Oprócz tego wszystkie, państwa EOG z wyłączeniem Szwajcarii mają obowiązek sporządzenia wykazu rynków regulowanych i przekazania go innym państwom członkowskim oraz ESMA.

Należy mieć jednak na uwadze, że hurtowe rynki europejskie nie podlegają wspomnianej zasadzie przejrzystości na etapie przed negocjacjami, a pozycja brokerów hurtowych jako animatorów rynku nie jest zagrożona.

Wyznaczenie właściwych władz

Dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie rynków instrumentów finansowych nakłada na kraje stowarzyszone obowiązek wyznaczania właściwych władz odnośnie rynków finansowych i przekazanie wszystkich niezbędnych informacji na ich temat Komisji Europejskiej, ESMA oraz właściwym władzom w innych państwach członkowskich. Właściwe organy działają jako punkty kontaktowe we wszystkich państwach członkowskich, a ESMA prowadzi wykaz tych organów. Co więcej organy te są zobowiązane do prowadzenia ścisłej współpracy z ESMA.

Państwa członkowskie oraz ESMA maja prawo zawierać pomiędzy sobą porozumienia o współpracy w zakresie nadzorowania instytucji kredytowych, procedur likwidacji lub upadłości przedsiębiorstw, procedur kontroli ustawowych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw inwestycyjnych, nadzorowania organów zaangażowanych w likwidację i upadłość przedsiębiorstw inwestycyjnych i nadzorowania osób zobowiązanych do wykonywania ustawowej kontroli sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń, instytucji kredytowych, przedsiębiorstw inwestycyjnych i innych instytucji finansowych.

Artykuł opracowano na podstawie serwisu eur-lex.europa.eu.