Krótka sprzedaż – co to jest i kiedy warto stosować

Krótka sprzedaż (short selling) jest popularną strategią stosowaną przez wielu inwestorów. Po krachu giełdowym w 2008 zapewne wszyscy o tym zagadnieniu słyszeli. Jednak jak ono działa w praktyce i kiedy warto je zastosować? Każdy z nas zdaje sobie sprawę, iż kluczem do zarabiania pieniędzy na giełdzie jest maksyma: “Kupuj tanio, sprzedawaj drogo”. Niestety nie zawsze jest taka możliwość. W takim razie co zrobić, gdy rynek znajduje się w trendzie spadkowym i po prostu ceny nie rosną? Wtedy największe możliwości zarobku oferuje właśnie krótka sprzedaż.

Co to jest krótka sprzedaż

Krótka sprzedaż jest znaną strategią polegającą na osiągnięciu zysku na giełdzie z tytułu spadku wartości aktywów. Zgodnie z definicją w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, krótka sprzedaż jest zobowiązaniem się do sprzedania papierów wartościowych, które nie są zapisane na rachunku inwestora w dniu zawarcia umowy sprzedaży.

Trader decyduje się na takie zagranie, gdy uważa, że cena danego instrumentu na rynku będzie coraz niższa. Zamierza on wtedy czerpać zyski z takiego ruchu otwierając pozycję “sprzedaj” (tzw. pozycję krótką) zamiast pozycji “kup” (tzw. pozycji długiej). Oznacza to więc, iż inwestor przewiduje, że cena danego instrumentu finansowego będzie szła w dół, a rynek znajduje się w fazie bessy lub chwilowej korekty.

Krótka sprzedaż – mechanizm działania

Osoby zajmujące się krótką sprzedażą pożyczają aktywa, aby sprzedać je po bieżącej dziś cenie, ale nie płacą za nie, dopóki ceny się nie zmienią, by w ten sposób zatrzymać różnicę dla siebie. W przypadku spadku ceny inwestor, aby zwrócić pożyczone aktywa, odkupuje je na rynku po cenie niższej niż sprzedał i w ten sposób zarabia. Jeśli cena wzrośnie, trader straci.

Najczęściej papier wartościowy pożycza się od brokera. Zamykanie oraz otwieranie pozycji może odbywać się przy pośrednictwie większości platform handlowych. Instrumentami bazowymi, na których wykonujemy pozycję krótką mogą być:

• Pary walutowe (rynek Forex)
• Towary
• Indeksy giełdowe
• Akcje

Mechanizm krótkiej sprzedaży zdecydowanie najlepiej sprawdza się w przypadku kontraktów CFD, ponieważ przy zastosowaniu dźwigni finansowej możemy szybko zmaksymalizować zyski, zwłaszcza jeśli nie spodziewamy się odwrócenia trendu na spadkowy, lecz jedynie krótko- lub średnioterminowej korekty.

Krótka sprzedaż – przykład

Wyobraźmy sobie, że inwestor spodziewa się spadków cen akcji spółki X. Obecnie cena za akcję wynosi 100 USD. Trader dokonuje krótkiej sprzedaży 50 akcji spółki X po bieżącej cenie. Oznacza to, że inwestor pożycza te 50 akcji od brokera i sprzedaje innemu inwestorowi. Po pewnym czasie decyduje się na odkupienie akcji. Czy osiągnął w ten sposób zysk? Mamy 2 scenariusze:

1. Cena akcji spółki X rzeczywiście spadła i obecnie kosztuje 80 USD. Dzięki temu trader odnotował zysk w wysokości 1000 USD [(100 USD – 80 USD) x 50], minus prowizje i odsetki.
2. Cena akcji spółki X, wbrew przewidywaniom tradera, wzrosła do 130 USD, więc w celu uniknięcia dalszych strat postanowił on zamknąć krótką pozycję. W takiej sytuacji poniósł on stratę w wysokości 1500 USD [(130 USD – 100 USD) x 50] i dodatkowo poniósł koszty prowizji i odsetek.

Jeśli inwestor chce dokonać sprzedaży krótkiej akcji tej spółki, lecz w postaci kontraktu CFD, zamiast bezpośrednio na rynku, może tego dokonać na platformie handlowej u wybranego brokera.

Taka transakcja odbędzie się przy zastosowaniu dźwigni finansowej, co oznacza, iż inwestor nie będzie musiał zawierać pozycji krótkiej o tak dużej wartości aby uzyskać ten sam efekt. Na przykład przy dźwigni 1:10 wystarczy sprzedaż krótka 5 kontraktów na akcje spółki X, czyli zainwestowanie 500 USD zamiast 5000 a zysk lub strata będą niemal takie same, należy jedynie doliczyć koszty spreadu u brokera.

Krótka sprzedaż i jej zalety

Oczywiście największą zaletą krótkiej sprzedaży jest osiągnięcie wysokich zysków w stosunkowo krótkim czasie. Najłatwiej to osiągnąć inwestując w kontrakty CFD, z wykorzystaniem dźwigni finansowej. W takiej sytuacji nie jest potrzebny duży kapitał początkowy, żeby zacząć inwestowanie przy użyciu strategii short sellingu.

Często inwestorzy wykorzystują również krótką sprzedaż jako sposób zabezpieczenia pozycji w długoterminowej strategii. Decydują się wtedy utrzymywać otwartą zyskowną pozycję długą, ponieważ zakładają, że cena zakupionego przez nich papieru wartościowego nadal będzie wzrastać. Jednak, jeśli w rzeczywistości spadnie, zyski z pozycji krótkiej częściowo łagodzą ich straty.

Należy jeszcze dodać, iż dzięki coraz większej popularności i dostępności krótkiej sprzedaży, inwestor ma łatwiejszą możliwość zbadania nastrojów panujących na rynku. Prawdą jest również, że zapewnia ona większą płynność oraz może zapobiegać bańkom inwestycyjnym – część traderów przeważnie rozsądnie tonuje hurraoptymizm dotyczący danego aktywa.

Wady krótkiej sprzedaży

Należy zauważyć, iż przy krótkiej sprzedaży inwestor jest narażony na znacznie większe straty niż przy klasycznym inwestowaniu. Ryzyko jest w zasadzie nieograniczone, ponieważ ceny akcji nie mają określonego limitu, zawsze mogą wzrastać. Warto więc poświęcić szczególną uwagę w analizę danego papieru wartościowego przed zawarciem krótkiej pozycji i aby depozyt zawierał sporą rezerwę środków.

Wśród doświadczonych inwestorów zauważalne na rynku jest również zjawisko o nazwie short squeeze. Ma ono miejsce wtedy, gdy część traderów posiadających faktyczne akcje spółki zauważa relatywnie dużą ilość krótkiej sprzedaży w stosunku do obrotów. W takiej sytuacji wspomniani inwestorzy wstrzymują się ze sprzedażą posiadanych akcji, co ma negatywny wpływ na płynność rynku.

Przy niezmienionym popycie doprowadza to do znacznej nadwyżki ilości kupujących nad sprzedającymi, co skutkuje gwałtownym wzrostem cen danej akcji. Powoduje to zamykanie pozycji przez traderów sprzedających krótko, co jeszcze bardziej napędza cenę w górę.

Kiedy warto sprzedawać na krótko

Oczywiście nikt nie ma pewności co zdarzy się na rynku w przyszłości. Jednak od czasu do czasu pojawiają się sygnały wskazujące krótką sprzedaż jako najlepsze rozwiązanie.

Pierwszym przychodzącym na myśl przykładem tego typu jest widmo krachu finansowego lub gospodarczego. Jeśli media zaczynają panikować i sugerować załamanie danego rynku zajęcie pozycji krótkiej może przynieść naprawdę wysokie zyski.

Kolejnym sygnałem jest skandal dotyczący danej spółki. Takie sytuacje zdarzają się znacznie częściej i zwiastują dotkliwe spadki cen. Przykład? W 2018 niemiecki koncern Bayer AG kupił kontrowersyjną firmę Monsanto. Od tego czasu miało miejsce wiele afer związanych z zakupioną spółką, pojawiły się dziesiątki nowych pozwów ją oskarżających, Bayer niejednokrotnie był zmuszony zapłacić nawet kary, nawet takie w wysokości 2 miliardów USD, a cena niemieckiego koncernu na giełdzie systematycznie spadała.

Inną sytuacją sugerującą zasadność sprzedaży krótkiej jest stopniowe pogarszanie się raportów finansowych danej spółki. Jeśli z czasem przynosi ona mniej zysków (lub są one znacznie niższe niż pierwotnie zakładano), a obroty maleją, jej notowania na giełdzie również powinny spadać. To również dość często spotykana sytuacja na rynku. Przykładem takiego zjawiska był spadek spółki Netflix o 12 punktów procentowych, który miał miejsce 18 lipca minionego roku. Była to pierwsza sesja po zaprezentowaniu przez spółkę danych dotyczących liczby subskrybentów, których liczba, ku wielkiemu zaskoczeniu inwestorów zmalała w drugim kwartale 2019.

Short selling – kiedy nie warto

Krótkiej sprzedaży należy zdecydowanie unikać, jeśli:

• Spółka ma zdecydowanie korzystne wyniki analizy fundamentalnej
• Analiza techniczna wskazuje silny trend wzrostowy
• Cena akcji danej spółki gwałtownie i znacząco spadła w ostatnim czasie

Krótka sprzedaż – czy to dobra strategia?

W Internecie można często znaleźć niepochlebne opinie dotyczące krótkiej sprzedaży. Moim zdaniem, ta strategia wcale nie zasługuje na tak złą sławę. Oczywiście wymaga ona wzmożonej uwagi, jeśli chodzi o analizę techniczną, fundamentalna oraz aktualną cenę instrumentu. Jeśli po dogłębnym uwzględnieniu tych wytycznych, inwestor uważa, że cena będzie spadać, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby otworzyć pozycję krótką.

Na rynkach finansowych ma miejsce coraz większa zmienność. W obecnych czasach programów QE czy ujemnych stóp procentowych często przejawia się to właśnie przez dynamiczne spadki. Oferuje to więcej szans na osiąganie zysków dla tradera, zwłaszcza, że na platformach handlowych u większości brokerów otwarcie pozycji krótkiej na kontraktach CFD odbywa się błyskawicznie.

Należy jednak pamiętać, iż inwestowanie przy użyciu sprzedaży krótkiej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem poniesienia potężnych strat. Dlatego początkującym traderom zalecam najpierw ćwiczenie zawierania pozycji krótkich na koncie demo, większość brokerów oferuje taką możliwość. Najlepiej uczyć się handlować od razu na najpopularniejszych, uniwersalnych platformach MetaTrader 4 i 5.