Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego – dywersyfikacja ryzyka

W poniższym artykule poruszona zostanie kwestia, czym jest dywersyfikacja portfela oraz jak dywersyfikacja ryzyka może przybliżyć tradera do osiągnięcia sukcesu w spekulacji giełdowej, czy też inwestycjach.

Pojęcie ryzyka wprowadzone zostało już dawno temu, kiedy zaczęto zdawać sobie sprawę ze zmienności oraz niepewności instrumentów giełdowych. Początkowo kierowano się stopą zwrotu, jako wyznacznikiem przy wyborze instrumentu, który miałby premiować ewentualne straty. Następnie zaczęto zgłębiać kwestie ryzyka oraz tego, w jaki sposób można je skutecznie ograniczać.

Czym jest ryzyko?

By zrozumieć zagadnienia omawiane w tym artykule, należy najpierw pochylić się nad kwestią, czym właściwie jest ryzyko. Pojęcie to jest wieloznaczne, także ciężko jest ustalić uniwersalną definicję, która zostanie tak samo interpretowana oraz sklasyfikowana, w rożnych dziedzinach nauki. Dziedziny, które zgłębiają naturę tego zjawiska to m.in. ekonomia, finanse, czy psychologia. Stąd też próba skategoryzowania ryzyka w jeden „właściwy” sposób jest niemożliwa, gdyż różne gałęzie wiedzy, określają to pod innym kątem.

W związku z tym, w celu głębszego zrozumienia poruszonej tematyki, ustalmy definicję ryzyka rozumianą, jako możliwość wystąpienia straty na rachunku, w tym także jego bankructwa. Bankructwo powstaje bowiem w wyniku pojawienia się niekontrolowanej straty na rachunku inwestycyjnym.

Metody ograniczania ryzyka

Kiedy znamy już zjawisko, które chcemy ominąć, poznamy teraz różne sposoby ograniczania ryzyka. Podstawowym sposobem ograniczania ryzyka jest stosowania zlecenia obronnego stop loss, które ma na celu nie dopuścić do pojawienia się straty przewyższającej z góry ustaloną wielkość. Rynek funkcjonuje w określonych godzinach, także warto mieć na względzie, że pojawiają się luki cenowe na wykresach, które mogą powiększyć wartość stop loss. W przypadku modelu biznesowego brokera Market Maker (MM) inwestor może otrzymać gwarancję realizacji zlecenia stop loss, po wcześniej zdefiniowanej cenie. Niestety nie wszyscy cenią sobie tego rodzaju rozwiązanie, ponieważ w tym modelu broker musi być drugą stroną transakcji klientów.

Kolejnym rozwiązaniem, które sprawdza się w przypadku braku gwarancji realizacji stop loss, jak również na rachunkach ECN/STP, jest ochrona przed ujemnym saldem. Dzięki temu narzędziu zwanym z języka angielskiego negative balance protection, w przypadku wystąpienia ujemnego salda, w wyniku np. luki cenowej, powstałe na rachunku straty pokrywa broker. Dzięki takiemu rozwiązaniu, trader może wykorzystywać maksymalną dźwignię finansową na rachunku, bez obawy że niekorzystny rozwój wydarzeń, doprowadzi do powstania debetu, który będzie trzeba uzupełnić na rachunku tradingowym.

Dodatkowo, po wystąpieniu takich zdarzeń, jak np. porzucenie obrony poziomu 1,20 na EURCHF przez SNB, czy hard brexit na GBPUSD, niektórzy brokerzy uznali, że ochrona przed ujemnym saldem to za mało. Stąd też powstał szereg narzędzi, jak np. ochrona przed zmiennością. Dzięki takim rozwiązaniom, spekulant może na swoim rachunku inwestycyjnym ustalić, w jakich okolicznościach system ma zrezygnować z otwarcia zdefiniowanego zlecenia. Kolejnym sposobem na rozproszenie ryzyka, jest zastosowanie dywersyfikacji, która jest popularna wśród zarządzających portfelami inwestycyjnymi.

Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego

W tym momencie czytelnik może zacząć się zastanawiać – co to jest dywersyfikacja? Pod określeniem dywersyfikacja definicja kryje się bardzo prosta. Należy to rozumieć, jako „zróżnicowanie”. Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego polega na dobraniu do swojego portfela instrumentów z różnych grup oraz klas aktywów, które są niezależne od siebie. Zgodnie z teorią portfela powinno się dobierać instrumenty, które cechują się ujemnymi albo niskimi dodatnimi współczynnikami korelacji stóp zwrotu.

Korelacje są to zależności występujące między jednym, a drugim instrumentem finansowym. Jeśli przykładowy instrument A wzrośnie o 5%, a instrument B wzrośnie o taką samą, bądź zbliżoną wartość procentową, wówczas można mówić o wysokiej dodatniej korelacji stóp zwrotu (korelacja dodatnia). Z kolei sytuacja, w której wzrost jednego instrumentu o 5%, powoduje spadek o taka samą, bądź zbliżoną wartość, należy odbierać to jako objaw silnej ujemnej korelacji (korelacja ujemna). Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego opiera się na doborze instrumentów, które byłyby zbliżone do drugiego z opisanych scenariuszy.

Dywersyfikacja ryzyka (dlaczego warto)

]glossary]Dywersyfikacja[/glossary] znajduje swoje szerokie zastosowanie w tworzeniu portfeli inwestycyjnych, bez względu na to, na jakich aktywach została stworzona. Faktem jest, że nikt nie zna przyszłości, jak również nie wie, jak będzie wyglądać w przyszłości rynek. Rynek cechuje się ogromną zmiennością, momentami reaguje w nagły i nieprzewidywalny sposób, co rodzi dodatkowe ryzyko dla inwestora. Dywersyfikacja portfela ma na celu pomagać w rozproszeniu ryzyka, a tym samym zwiększyć szanse spekulanta giełdowego na osiągnięcie sukcesu na rynku.

Inwestor radzi:

Ryzyko jest nieodłączną cechą każdej inwestycji i nie da się go całkowicie wyeliminować – należy nim mądrze zarządzać. Naucz się ograniczać ryzyko oraz dywersyfikować swój portfel inwestycyjny – weź udział w bezpłatnych szkoleniach eksperckich. Najbliższy dostępny termin znajdziesz tutaj.

Dywersyfikacja portfela akcji

W latach pięćdziesiątych XX wieku, Harry Markowitz stworzył teorię portfela, która stanowi podstawę doboru instrumentów we współczesnych portfelach akcyjnych tworzonych przez fundusze inwestycyjne. Jest to koncepcja, która uwzględnia takie czynniki jak: oczekiwane stopy zwrotu, odchylenia stóp zwrotu spółek, czy współczynniki korelacji. Teoria Markowitza wprowadziła koncepcję portfela efektywnego. Opiera się ona na założeniu, że w miarę jak rośnie potencjalna stopa zwrotu, rośnie też jego ryzyko. Ryzyko to związane jest z odchyleniem standardowym instrumentów, tworzących dany portfel. Portfel efektywny jest to taki portfel, który posiada maksymalną stopę zwrotu, przy jak najmniejszym ryzyku, czyli odchyleniu standardowym. Teoria portfela oraz portfel efektywny, jest wstępem do konieczności zastosowania dywersyfikacji.

Książkowym przykładem zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego, jest portfel złożony z dwóch spółek: spółki transportowej oraz spółki paliwowej. Wspólnym mianownikiem dla obydwu przedsiębiorstw jest ropa naftowa, która dla jednej spółki jest kosztem, a dla drugiej zyskiem. Dlatego też, w zależności od tendencji na rynku ropy, dane spółki będą inaczej reagowały. Należy mieć jednak na uwadze, że nie oznacza to całkowitego odwzorowania ruchów cen ropy, ze względu na dodatkowe elementy wpływające na wycenę papierów wartościowych. Warto sprawdzić zatem, jak kształtuje się korelacja pomiędzy spółką lotniczą Boeing (BA), a spółką z branży paliwowej ExxonMobil (XOM).

Widać, że dywersyfikacja portfela miałaby zastosowanie, w przypadku tych spółek, ze względu na niską korelację. Z kolei w przypadku porównania spółki Exxon, z przedsiębiorstwem Chevron Corporation (CVX), można zauważyć, jak bardzo ryzyko dla tego portfela zostałoby zwiększone. Występuje silna dodatnia korelacja.

Obie spółki poruszają się w tym samym kierunku, z taką samą siłą. Przedsiębiorstwa te praktycznie odzwierciedlając swoje ruchy, ze względu na branże, którą reprezentują. Z tego względu można także wykazać ich silne korelacje z ropą naftową. Dywersyfikacja stawia sobie za cel rozproszenie ryzyka, na wypadek np. korekty cen spółek z danej branży, dlatego wybór spółek wchodzących w skład tylko jednej branży jest przykładem koncentracji portfela, które jest przeciwieństwem dywersyfikacji portfela inwestycyjnego.

Korelacja par walutowych jako narzędzie dywersyfikacji na rynku Forex

Powyżej zaprezentowany został przykład dywersyfikacji portfela inwestycyjnego na rynku akcyjnym. Jest to rynek, który jest bardzo popularny wśród inwestorów, ze względu na jego powszechność oraz dostępność. Często rynek ten stanowi wstęp do rynku kontraktów terminowych, albo innych instrumentów pochodnych. Spekulanci, którzy najlepiej odnajdują się na rynku lewarowanym, nierzadko wykluczają ze swojego portfela inwestycyjnego rynek akcyjny. Uważają go bowiem za mało atrakcyjny. Wolą się skupić na rynkach o większym potencjale zysku, ze względu na występującą tam dźwignię finansową.

Ze względu na swoją popularność, niejednokrotnie pierwszym wyborem jest rynek walutowy Forex, który umożliwia handel z zastosowaniem wysokiego lewara. Czy dywersyfikacja portfela oraz dywersyfikacja ryzyka na Forex, powinna mieć miejsce tak, jak w przypadku rynku akcji?

Dywersyfikacja ryzyka jest niezbędna przy budowie portfela inwestycyjnego, bez względu na klasy aktywów, których dotyczy. Natomiast należy mieć na względzie, że w przypadku rynku walutowego sytuacja będzie prezentowała się w inny sposób, niż na rynku akcji. Fundamentalna różnica wynika z tego, iż pary walutowe są bardzo silnie skorelowane między sobą. Dla przykładu wszystkie pary walutowe kwotowane w jenie japońskim, wykazują pozytywną (dodatnią) korelację między sobą.

Korelacja przykłady

Załóżmy, że spekulant posiada długą pozycję na instrumencie EURJPY. W momencie, w którym zdecyduje się na otwarcie długiej pozycji na GBPJPY, trader powiększy swoją pierwotną ekspozycję. Siłę korelacji pokazuje poniższa ilustracja, która pokazuje, jak wygląda korelacja par walutowych.

Są to oczywiście jedynie przykłady zależności występującymi w świecie walut. Jen japoński jest pewnym symbolem, bezpieczną przystanią, która przyciąga inwestorów w momencie zawirowań na rynku. Natomiast silne powiązania pomiędzy parami walutowymi, wykraczają znacząco poza kwotowania jena japońskiego. Najlepiej zaprezentuje te korelacje tablica, przedstawiająca silne zależności w grupie par walutowych majors.

Powyższa tabela korelacji przedstawia współczynniki korelacji. Siła korelacji prezentuje zarówno dodatnie, jak i ujemne zależności. Współczynnik korelacji prezentuje procentową zależność, pomiędzy dwoma instrumentami w tabeli. Handlując na rynku walutowym Forex, warto wziąć pod uwagę, jak silne zależności występują pomiędzy poszczególnymi instrumentami. Najlepiej jeśli w otwartych pozycjach, trader będzie posiadał pary walutowe, które są słabo skorelowane między sobą. W ten sposób silna aprecjacja, bądź deprecjacja jednego instrumentu, nie wpłynie na pozostałe. Będą one przez to funkcjonowały niezależnie od siebie.

Dywersyfikacja międzyrynkowa

Dywersyfikacja międzyrynkowa ma na celu wykorzystanie całego przekroju dostępnych instrumentów na platformie tradingowej. Handlując jednocześnie na instrumentach opartych o kwotowania z rynku walutowego FX, akcji, indeksów, czy towarów, zwiększa się dywersyfikacja ryzyka na portfelu inwestycyjnym tradera. Przykładem zastosowania dywersyfikacji międzyrynkowej jest zajęcie pozycji na ropie Brent oraz 10-letnich obligacjach amerykańskich (US-T Note). Te dwa instrumenty łączy niewielka ujemna korelacja.

Dywersyfikacja portfela – czy warto (podsumowanie)

Dywersyfikacja portfela, jak również dywersyfikacja ryzyka, ma na celu dobór różnych instrumentów do portfolio inwestora, dzięki czemu ogranicza prawdopodobieństwo utraty kapitału spekulanta. Sprawdza się to nie tylko w przypadku zlewarowanych instrumentów finansowych, czy rynku akcyjnego, ale także w przypadku pozostałych instrumentów finansowych. Dywersyfikacja oszczędności ma zastosowanie wówczas, gdy inwestor zdecyduje się na wybór lokaty walutowej, czy funduszy inwestycyjnych, z portfelami z różnych klas aktywów.

Warto mieć też na względzie, że dywersyfikacja portfela inwestycyjnego nie stanowi panaceum na wszystkie bolączki traderów. Jest to jedna z metod, która ogranicza ryzyko niesystematyczne. Dla przykładu należy mieć na uwadze, że w przypadku nagłego załamania rynku akcyjnego, spekulant posiadający jedynie długie pozycje na kilku indeksach giełdowych, odnotuje najpewniej znaczące straty na rachunku inwestycyjnym. Zawsze pierwsze skrzypce będą grały sygnały ze stosowanej strategii inwestycyjnej. Dywersyfikacja ryzyka polega na tym, że w przypadku wystąpienia kilku sygnałów na różnych instrumentach finansowych, trader powinien dobierać zróżnicowane aktywa, w celu uniknięcia możliwego istotnego obsunięcia kapitału.

Wiesz już, dywersyfikacja co to. Warto teraz abyś rozważył, czy nie wykorzystać dywersyfikacji podczas budowy swojego portfolio inwestycyjnego. Dywersyfikacja portfela papierów wartościowych może przyczynić się do Twojego sukcesu w inwestycjach.