Rynek OTC a rynek regulowany

Rynek rynkowi nie równy. Doskonale wie to każdy inwestor, niezależnie od tego gdzie, jak i kiedy inwestuje swoje pieniądze. Istnieje bardzo wiele rodzajów podziału rynku, a my dziś zajmiemy się jednym z najprostszych z nich – podziałem rynku na OTC (over the counter) i regulowany. Pomiędzy tymi dwoma rynkami występują bardzo istotne różnice, które mają znaczenie zarówno z punktu widzenia emitentów instrumentów finansowych i pośredników inwestycyjnych, jak i z punktu widzenia inwestorów, którzy na co dzień poruszają się po tych rynkach.

W tym artykule nie będziemy jednak przesądzać o tym, który z tych rynków jest lepszy – każdy z nich ma swoje plusy i minusy i absolutnie nie można faworyzować żadnego z nich. Na obu rynkach występują różne instrumenty, panują różne zasady i regulacje, które będą bardziej lub mniej odpowiednie dla konkretnego inwestora, jednak to, co dla jednego będzie wadą, dla innego będzie bez wątpienia zaletą. Rynek regulowany i OTC podlegają często innym nadzorom i w inny sposób chronią inwestorów (lub ich nie chronią). Bez wątpienia oba generują zarówno wiele szans, jak i wiele zagrożeń, o których żaden inwestor absolutnie nie może zapominać. Rynki te różnią się sposobem rozliczania transakcji i kosztami zawieranych transakcji, przez co mogą faworyzować lub wykluczać pewne grupy inwestorów. Z resztą one same – zarówno rynek OTC jak i rynek regulowany są wewnętrznie bardzo podzielone, ponieważ są to rynki bardzo rozległe.

Zarówno rynek OTC jak i rynek regulowany skupiają miliony instrumentów, setki krajowych rynków i biliony codziennie przepływających dolarów, a wpływ na nie mają dziesiątki tysięcy informacji spływających z całego świata – gospodarek, rządów, urzędów statystycznych, przedsiębiorstw, świata polityki. Zanim jednak porównamy te dwa rynki – rynek regulowany oraz rynek OTC, musimy powiedzieć sobie, czym każdy z nich jest i czym się charakteryzuje, no i co najważniejsze, w jaki sposób uczestniczyć w obrocie na tym rynku, bo ta kwestia również jest zróżnicowana.

Rynek over the counter OTC

Rynek nieregulowany, czyli rynek OTC to rynek obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, na którym transakcje zawierane są bezpośrednio pomiędzy uczestnikami rynku (choć może odbywać się to za pośrednictwem brokera, tak jak na detalicznym rynku Forex na rachunkach STP oraz ECN). Na rynku OTC nie ma jednak mowy o pośrednictwie giełdy papierów wartościowych. Cena instrumentu finansowego, a nawet jego specyfikacja jest każdorazowo ustalana pomiędzy dwiema stronami transakcji. Rynek nieregulowany umożliwia podmiotom pozyskanie kapitału bez konieczności sprostania wysokim wymogom prawno – kapitałowym stawianym przez giełdy papierów wartościowych. Rynek nieregulowany jest więc przeznaczony przede wszystkim dla niewielkich przedsiębiorstw, które nie spełniłyby wymogów stawianych przez giełdy.

Rynek nieregulowany to jednak nie jedynie rynek dla spółek. Dlaczego? Ponieważ umożliwia on zawieranie umów dostosowanych do potrzeb stron transakcji – nie mają one sztywnych ram, jakie obecne są na giełdach papierów wartościowych. Kontrakty futures, które są dostępne na giełdzie i warunki, na których odbywa się ich obrót są z góry ustalone. Kontrakty forward, czyli mówiąc w skrócie nieregulowane futuresy takich ram nie mają – ich treść może być ustalona przez strony transakcji. Cały rynek walutowy, czyli rynek Forex funkcjonuje właśnie na rynku OTC – właśnie dlatego, że instytucje finansowe mogą dzięki temu wymieniać się walutami na własnych warunkach – kontrakty FRA, IRS’y, CIRS-y, swap-y i tak dalej. Wszystko to są umowy walutowe, które zawrzeć można wyłącznie na rynku nieregulowanym. Na rynku nieregulowanym funkcjonuje także walutowy handel inwestorów indywidualnych. Inwestorzy handlujący na rachunkach u brokerów [golssary]Forex[/glossary] są uczestnikami rynku nieregulowanego. Rynek Forex dla inwestorów indywidualnych funkcjonuje w formie kontraktów CFD – takie właśnie instrumenty finansowe znajdziemy u brokerów. Kontrakt CFD został stworzony praktycznie rzecz biorąc właśnie na potrzeby rynku detalicznego i nie jest on regulowany, dlatego nie znajdziemy go na giełdach papierów wartościowych, ani gdziekolwiek indziej poza rachunkami u brokerów Forex.

Rynek nieregulowany z powodu dużej dowolności w tworzeniu kontraktów charakteryzuje się podwyższonym poziomem ryzyka. W wielu wypadkach zdarza się, że rynek ten ograniczony jest dla wyspecjalizowanych podmiotów oraz inwestorów posiadających odpowiednie doświadczenie. W teorii jest tak również w Unii Europejskiej, jednak faktem jest, że „sprawdzanie doświadczenia inwestorów” ogranicza się jedynie do wypełnienia formularza, który praktycznie niczego nie zmienia, przez co handlować, przykładowo na wysoko spekulacyjnym rynku Forex, może praktycznie każdy.

Inwestor radzi:

Świat rynków finansowych jest niezwykle interesujący. Zagadnienia różnic pomiędzy rynkiem OTC, a rynkiem regulowanym – i wiele więcej – poruszane są na szkoleniach prowadzonych przez rynkowych ekspertów. Zapisz się już teraz na najbliższe bezpłatne szkolenie.

Rynek regulowany

Rynek regulowany to jeden z segmentów rynku kapitałowego, który działa na zasadzie stałego systemu obrotu instrumentami finansowymi dopuszczonymi do tego obrotu. Rynek regulowany zapewnia (przynajmniej w teorii) powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej wszystkim inwestorom przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów. Wszyscy uczestnicy rynku mają jednakowe warunki nabywania oraz zbywania instrumentów finansowych, a obrót nimi jest zorganizowany i podlega szczegółowemu nadzorowi organu określonego przepisami dotyczącymi obrotu finansowego – w Polsce jest to Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), w Stanach Zjednoczonych Securities and Exchange Commission (SEC) itd. Rynek regulowany co do zasady dzieli się na rynek giełdowy oraz regulowany rynek pozagiełdowy. Niektóre systemy prawne przewidują jeszcze inne rynki, jednak my skupimy się na tych dwóch.

Rynek giełdowy

Rynek giełdowy to miejsce, w którym dokonuje się transakcji kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Rynek ten jest formą rynku kapitałowego. Przedmiotem obrotu na rynku giełdowym mogą być papiery wartościowe notowane na giełdach papierów wartościowych oraz towary notowane na giełdach towarowych. Nadzór nad rynkiem giełdowym sprawują Komisje Papierów Wartościowych i Giełd w poszczególnych krajach (ich nazwy mogą się od siebie różnić).

Rynek pozagiełdowy regulowany

Rynek pozagiełdowy to część rynku regulowanego, który nie stawia przed członkami rynku tak wysokich wymagań jak rynek giełdowy. Jego najważniejszymi przedstawicielami są tak zwane alternatywne systemy giełdowe. Kiedyś w Stanach Zjednoczonych alternatywnym systemem obrotu był NASDAQ, który długo nie uzyskiwał statusu giełdy papierów wartościowych. Z kolei w Polsce taką rolę pełni NewConnect prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie.

Porównanie rynku OTC i rynku regulowanego

Transakcje na rynkach OTC podobne są do tych znanych z rynku giełdowego. Kilka różnic jednak powoduje, że takie porównanie jest konieczne. Informacje te są ważne szczególnie z punktu widzenia początkującego inwestora, który dopiero uczy się poruszać po rynkach finansowych.

Pamiętać należy, że wiele podmiotów oferujących swoje usługi na rynku OTC nie podlega nadzorowi finansowemu kraju, w którym oferują swoje usługi – szczególnie w Unii Europejskiej, w której wystarczy podlegać dowolnemu nadzorowi z terenu Unii. Rynek OTC nie podlega praktycznie rzecz biorąc nadzorowi – nadzorowane są jedynie podmioty pośredniczące w obrocie. W takich wypadkach trudno jest dochodzić swoich praw. Instrumenty finansowe na tym rynku mogą być bardziej skomplikowane, ponieważ nie podlegają takim regulacjom jak te z rynku regulowanego.

Wymiana na rynku OTC nie ma jednolitej i usystematyzowanej postaci – różnią się nie tylko instrumenty, ale także platformy obrotu i systemy informatyczne. Poza tym, na rynku giełdowym nie do pomyślenia jest, aby pośrednik był drugą stroną transakcji – jest to jawny konflikt interesów, który na rynku OTC, do którego dostęp ma się przez pośrednika, jest czymś bardzo częstym. Dotyczy to drobnych inwestorów, gdyż duże instytucje finansowe, które praktycznie same dla siebie stworzyły rynek OTC zawierają miedzy sobą transakcje całkowicie bezpośrednio.

Rynek OTC to przede wszystkim waluty oraz transakcje pochodne – nie znajdziemy na nim akcji dostępnych na rynku regulowanym. OTC to rynek Forex, CFD, forwardy, IRS’y, CIRS’y, SWAP’y, CDS i inne instrumenty stworzone na potrzeby konkretnych instytucji oraz (od niedawna) inwestorów indywidualnych. Rynek OTC jest dużo bardziej zróżnicowany od rynku regulowanego, co z jednej strony jest szansą na dywersyfikację swojego portfela inwestycyjnego, a z drugiej strony zagrożeniem związanym z niekiedy skomplikowanymi zasadami obrotu i rozliczania oraz bardzo zróżnicowanymi kosztami transakcyjnymi.