Kwalifikacje zawodowe, których potrzebujesz do pracy w inwestycjach

Wiele osób zainteresowanych rynkami finansowymi oraz inwestowaniem na giełdzie zastanawia się jaka kariera zawodowa jest związana z tą tematyką. Okazuje się, że istnieje nawet więcej niż jedna opcja, co więcej są to zajęcia prestiżowe i dobrze płatne. Mowa tu oczywiście o zawodzie maklera papierów wartościowych oraz doradcy finansowego. Jednak w przypadku obu stanowisk, przed kandydatami stawiane są kluczowe wymagania, które muszą oni spełnić. Są to kwalifikacje zawodowe i właśnie to zagadnienie zostanie teraz przybliżone.

Czym są kwalifikacje zawodowe i dlaczego potrzebujesz ich do pracy w branży inwestycyjnej?

Kwalifikacje zawodowe to zestaw wiedzy i umiejętności, które są potrzebne do wykonywania danego zawodu. Wynikają one z określonych dokumentów (świadectw, dyplomów zaświadczeń) i stwarzają domniemanie, że legitymujący się nimi człowiek posiada odpowiednie kompetencje.

Kwalifikacje mają znaczenie prawno-regulacyjne, ponieważ określa się je, by sprawdzić czy dana jednostka ma prawo do wykonywania konkretnego zawodu. Każdy kraj posiada listę zawodów regulowanych. Pożądane kwalifikacje można uzyskiwać nie tylko dzięki ukończeniu szkół, lecz także wykonując odpowiednie kursy czy praktyki.

Współczesny rynek finansowy charakteryzuje się mnogością i złożonością instrumentów finansowych. Wybór właściwych zależy od preferencji inwestującego w daną klasę aktywów. Niektórzy oczekują ponadprzeciętnej stopy zwrotu jednocześnie licząc się ze stratami, inni z kolei kładą nacisk na minimalizowanie ryzyka. Właśnie dlatego do pracy w branży inwestycyjnej potrzebne są odpowiednie kwalifikacje.

Znajomość rynku finansowego wymaga szerokiej wiedzy i zaangażowania. Zacznijmy od przedstawienia kwalifikacji wymaganych w zawodach z tej branży, rozpoczynając od maklera papierów wartościowych.

Makler papierów wartościowych

Makler to osoba, która pośredniczy w transakcji kupna-sprzedaży towarów, usług i papierów wartościowych. Makler pracujący na Giełdzie Papierów Wartościowych realizuje zlecenia swojego biura, a zatrudniony w biurze maklerskim przyjmuje je od klienta, sprawdza czy ma on zabezpieczone odpowiednie środki oraz informuje go o aktualnym stanie rachunku i zawartych transakcjach.

Za swoją działalność pobiera prowizję, a do wykonywania zawodu potrzebuje certyfikatu, przyznawanego na podstawie zdanego egzaminu maklerskiego, który jest przeprowadzany przez Komisję Nadzoru Finansowego. Odbywa się raz lub dwa razy w roku w zależności od ilości chętnych, opłata za przystąpienie wynosi 500 złotych za egzamin zwykły i 150 za uzupełniający.

Egzamin na kwalifikacje zawodowe wymaga od kandydatów umiejętności rozwiązywania zadań matematycznych oraz wiedzy z zakresu regulacji prawnych. Wymagane jest minimum średnie wykształcenie (preferowane jest wyższe wykształcenie ekonomiczne), musi też wykazywać się znajomością przynajmniej jednego języka obcego oraz nie figurować w rejestrze skazanych.

Praca na stanowisku maklera wymaga też dużej odporności na stres, spostrzegawczości, refleksu, podzielności uwagi, zdyscyplinowania, opanowania, zdolności analitycznego myślenia i umiejętności pracy w grupie.

Egzamin składa się z dwóch części:

• Matematycznej, która złożona jest z matematyki finansowej, wyceny instrumentów pochodnych i udziałowych, wyceny przedsiębiorstw oraz technik notowań giełdowych
• Wiedzy prawniczej, z 24 ustaw prawnych

Przejdźmy teraz do kwalifikacji wymaganych w zawodzie doradcy inwestycyjnego.

Kwalifikacje zawodowe doradcy inwestycyjnego

Doradca inwestycyjny jest bardzo prestiżową kwalifikacją zawodową, którą posiada w Polsce zaledwie niecałe 300 osób. Może on zostać wspólnikiem w spółce partnerskiej. Zajmuje się on obrotem papierami wartościowymi. Doradza on klientom w sprawie kupna i sprzedaży walorów, ale może też zarządzać samodzielnie portfelem klienta, nie ponosząc jednocześnie odpowiedzialności finansowej za spowodowanie ewentualnych strat.

Aby móc przystąpić do egzaminu na doradcę inwestycyjnego, należy posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, korzystać z praw publicznych, posiadać minimum średnie wykształcenie ekonomiczne. Niezbędny w tym zawodzie jest również analityczny umysł i intuicja, doskonałe opanowanie oraz odporność na stres.

Doradca inwestycyjny – egzamin

Egzamin składa się z trzech etapów.

Pierwszy etap to egzamin testowy. Składa się on ze 110 pytań. Za każdą poprawną odpowiedź otrzymuje się 2 punkty, za brak 0, a za złą minus 1. Aby zdać, należy uzyskać 135 punktów, trwa on 5 godzin.

Drugi etap to egzamin pisemny. Składa się z pięciu zadań problemowych, których treść obejmuje następujące zagadnienia: finanse przedsiębiorstw, rachunkowość finansowa i analiza sprawozdań finansowych, analiza i wycena instrumentów dłużnych, udziałowych, pochodnych i alternatywnych, zarządzanie portfelem. Czas trwania wynosi 5 godzin.

Trzeci etap jest również egzaminem pisemnym. Składa się z dwóch zasad dotyczących problematyki zasad etyki zawodowej i zapobiegania przestępstwom na rynku kapitałowym oraz rekomendacji inwestycyjnych dla określonych grup inwestorów dotyczących instrumentów notowanych na rynku kapitałowym. Trwa on 2 godziny.

Tak więc egzamin na doradcę inwestycyjnego jest sprawdzianem teoretycznego przygotowania z następujących dziedzin:

1. prawo cywilne;
2. prawo gospodarcze;
3. prawo podatkowe i dewizowe;
4. prawo papierów wartościowych, instrumenty finansowe oraz obrót takimi instrumentami;
5. działalność maklerska oraz działalność powiernicza;
6. system depozytowo-rozliczeniowy w zakresie obrotu instrumentami finansowymi;
7. rynek finansowy;
8. tworzenie i funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych;
9. komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw;
10. zasady rachunkowości;
11. rynek towarów giełdowych;
12. matematyka finansowa;
13. analiza finansowa;
14. strategie inwestycyjne;
15. etyka zawodowa;
16. ekonomia;
17. statystyka;
18. finanse publiczne;
19. finanse przedsiębiorstw;
20. zarządzanie portfelami, w których skład wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych.

Każdy etap odbywa się co najmniej raz w roku. Opłata za każdy z trzech egzaminów wynosi 500 złotych. Przejdźmy teraz do kwalifikacji zawodowej CFA.

CFA

Kwalifikacje zawodowe CFA (Chartered Financial Analyst) nadawane są przez amerykańskie stowarzyszenie CFA Institute. Jest to najbardziej ceniona i prestiżowa międzynarodowa kwalifikacja z dziedziny doradztwa inwestycyjnego.

Członków Instytutu CFA można spotkać w ponad 130 krajach świata. W Polsce licencję tę posiada ponad 420 osób, na świecie jest to ponad 120 tysięcy. Kwalifikacja ta jest rekomendowana osobom, które planują karierę w dziedzinie doradztwa inwestycyjnego, bankowości inwestycyjnej, zarządzania aktywami oraz instrumentami pochodnymi.

Aby móc przystąpić do egzaminu na kwalifikację CFA, należy mieć wykształcenie wyższe (co najmniej licencjata/inżyniera) oraz wykazywać się czteroletnim doświadczeniem w pracy związanej z podejmowaniem decyzji inwestycyjnych. Egzamin składa się z trzech poziomów.

Poziom pierwszy to test jednokrotnego wyboru bez punktów ujemnych, składający się z zagadnień narzędzi i koncepcji stosowanych w wycenie inwestycji oraz zarządzaniu portfelem; podstawowych koncepcji dotyczących rynków i instrumentów finansowych; Kodeksu Etycznego oraz Standardów Profesjonalnego Postępowania CFA Institute

Poziom drugi również jest testem jednokrotnego wyboru bez punktów ujemnych. Składa się z wyceny aktywów, wyceny i analizy inwestycji, analizy branż i spółek oraz zastosowania zasad etycznych w praktycznych sytuacjach.

Poziom trzeci składa się z testu i części opisowej. Wymaga on wiedzy i umiejętności z zakresu zarządzania portfelami instytucji i indywidualnymi, standardów prezentacji wyników zarządzania aktywami oraz metod pomiaru wyników inwestycyjnych, umiejętności zastosowania zasad etycznych w praktycznych sytuacjach.

Pierwszy etap odbywa się dwa razy w roku, a pozostałe tylko raz, w czerwcu. Można przystąpić tylko do jednego etapu w ciągu roku. Odbywa się on w języku angielskim. Pierwszy poziom kosztuje tysiąc dolarów amerykańskich, a kolejne dwa 700. Każdy poziom składa się z dwóch trzygodzinnych sesji.

CAIA

CAIA (Chartered Alternative Investment Analyst) to międzynarodowa kwalifikacja z zakresu inwestycji alternatywnych, o której nie można zapomnież omawiając kwalifikacje zawodowe. Za inwestycje alternatywne uznaje się wszystkie rodzaje inwestycji, które znacznie różnią się od tradycyjnych form inwestowania. Należą do nich nie tylko inwestycje w wino, antyki, dzieła sztuki czy nieruchomości, ale także fundusze hedgingowe, private equity, venture capital czy produkty strukturyzowane.

Inwestycje alternatywne cieszą się coraz większym zainteresowaniem ze względu na niezależność wyników inwestowania od stanu koniunktury giełdowej.

Kwalifikacja CAIA powstała w 2002 roku i jest w tej chwili jedyną uznawaną na całym świecie kwalifikacją w zakresie inwestycji alternatywnych. Do roku 2013 CAIA Association wydała ok. 10000 certyfikatów kandydatom z ponad 80 krajów świata. Ze względu na rosnącą popularność inwestycji alternatywnych nie tylko w Polsce, ale też na świecie, CAIA uznawana jest za kwalifikację przeznaczoną dla inwestorów silnie zorientowanych na przyszłość.

Aby otrzymać certyfikat CAIA należy: posiadać wykształcenie co najmniej licencjackie oraz rok doświadczenia zawodowego w finansach lub w razie braku wykształcenia licencjackiego – cztery lata doświadczenia zawodowego, zostać członkiem stowarzyszenia CAIA (koszt 350$) oraz zdać egzamin certyfikacyjny CAIA. Egzamin składa się z dwóch etapów. Każda z części ma taką samą wagę.

Etap pierwszy trwa 5 godzin i zawiera 200 pytań wielokrotnego wyboru. Pojawiają się na nim poniższe zagadnienia:

• Professional Standards and Ethics
• Introduction to Alternative Investments
• Real Assets
• Hedge Funds
• Commodities
• Private Equity
• Structured Products
• Risk Management and Portfolio Management

Etap drugi trwa 5 godzin i zawiera 100 pytań wielokrotnego wyboru oraz 3 zestawy pytań otwartych. Obejmuje on poniższe zagadnienia:

• Professional Standards and Ethics
• Private Equity
• Commodities
• Real Assets
• Hedge Funds and Managed Futures
• Structured Products, and Asset Allocation and Portfolio
  Management
• Risk and Risk Management, and Manager Selection, Due
  Diligence, and Regulation

Egzaminy odbywają się w marcu i czerwcu. Nie ma możliwości przystąpienia do testów w Polsce, najbliższe centrum egzaminacyjne znajduje się we Frankfurcie. Koszt przystąpienia do każdej części wynosi 1150 lub 1250 dolarów amerykańskich. W momencie rejestracji należy także wpłacić 400 USD wpisowego.

CFP

CFP jest kolejną kwalifikacją zawodową. CFP (Certified Financial Planner) jest międzynarodową kwalifikacją z zakresu planowania finansowego. Przyznawana jest przez Certified Financial Planner Board of Standards na terenie Stanów Zjednoczonych, a także przez kilkanaście innych organizacji związanych ze stowarzyszeniem Financial Planning Standards Board, działających na całym świecie. Uzyskanie certyfikatu CFP obecnie nie jest w Polsce możliwe. Najbliższa siedziba organizacji związanej z FPSB, która przyznaje kwalifikację CFP, znajduje się w Niemczech.

Uzyskanie kwalifikacji CFP wymaga spełnienia kilku warunków. Pierwszym jest wykształcenie na poziomie co najmniej licencjackim. Nie jest to jednak warunek przystąpienia do egzaminu. Można go zdać przed ukończeniem studiów, a dopiero później ubiegać się o CFP. Wymagane są również trzy lata doświadczenia w zakresie planowania finansowego oraz przestrzeganie kodeksu etyki zawodowej CFP, a także znajomości zawartych w nim zasad i procedur.

Kandydaci wypełniają aplikację, w której zobligowani są do ujawnienia ewentualnego udziału we wszystkich sprawach karnych, bankructwu firm, w których pracowali, a także skarg klientów na ich działania w czasie pracy.

Należy jeszcze zaliczyć egzamin, który trwa 10 godzin, w związku z czym jest podzielony na trzy sesje. Zakres tematyczny, którego znajomość jest wymagana, został podzielony na osiem działów:

1. Establishing and Defining the Client-Planner Relationship
2. Gathering Information Necessary to Fulfill the Engagement
3. Analyzing and Evaluating the Client’s Current Financial Status
4. Developing the Recommendation(s)
5. Communicating the Recommendation(s)
6. Implementing the Recommendation(s)
7. Monitoring the Recommendation(s)
8. Practicing within Professional and Regulatory Standards

Egzamin organizowany jest trzy razy w roku, koszt przystąpienia wynosi 595 dolarów amerykańskich. Aby zachować uzyskaną kwalifikację CFP należy co dwa lata uczestniczyć w 30-godzinnym kursie, a także wnosić na konto organizacji roczną opłatę w wysokości 325 USD.

CIIA

CIIA (Certified International Investment Analyst) jest międzynarodową kwalifikacją z zakresu inwestycji. Przeznaczona jest dla doświadczonych doradców inwestycyjnych. Może okazać się przydatna wśród doradców inwestycyjnych poszukujących pracy za granicą, działających w środowisku międzynarodowym lub przeprowadzających transakcje międzynarodowe.

Przyznawana jest przez ACIIA (Association of Certified International Investment Analysts). ACIIA jest międzynarodową organizacją zrzeszającą mniejsze, krajowe stowarzyszenia inwestorów. Do przyznawania certyfikatu CIIA uprawnione są wszystkie stowarzyszenia należące do ACIIA. Należą do nich między innymi EFFAS (European Federation of Financial Analysts Societies) oraz polski Związek Maklerów i Doradców (ZMiD). Dzięki temu istnieje możliwość przystępowania do egzaminu CIIA także w Polsce.

Aby otrzymać kwalifikację należy zdać Egzamin Finałowy. Aby móc do niego przystąpić, należy być członkiem Związku Maklerów i Doradców, posiadać kwalifikację Doradcy inwestycyjnego, a także wnieść opłatę egzaminacyjną, która wynosi od 2500 do 3700 franków szwajcarskich.

Egzamin Finałowy składa się w dwóch modułów, każdy trwa 3 godziny. W pierwszym wymagana jest wiedza i umiejętności z zakresu rachunkowości finansowej i analizy sprawozdań finansowych, wyceny i analizy akcji, finansów przedsiębiorstw oraz ekonomii. Natomiast drugi składa się z wyceny i analizy dłużnych papierów wartościowych, wyceny i analizy instrumentów pochodnych oraz zarządzania portfelem.

Kwalifikację CIIA otrzymują osoby, które uzyskały pozytywny wynik z Egzaminu Finałowego oraz posiadają co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie zarządzania portfelem, analizy finansowej lub inwestycji.

CIP

CIP (Certified Investment Professional) to międzynarodowa kwalifikacja z dziedziny inwestycji. Często traktowana jest jako uzupełnienie kwalifikacji CAIA lub CFA. Przyznawana jest przez organizację o tej samej nazwie z siedzibą w Holandii, której misją jest poszerzanie wiedzy w zakresie inwestycji.

Osoby ubiegające się o uzyskanie certyfikatu CIP muszą posiadać wyższe wykształcenie na poziomie co najmniej licencjackim. Zakres tematyczny egzaminu został podzielony na dwie części trwające po 4 godziny i będące testami wielokrotnego wyboru.

Na pierwszą składają się zagadnienia:

1. Introduction to Capital Markets;
2. Financial Mathematics;
3. Portfolio Management;
4. Clearing & Settlement.

Natomiast na drugą:

1. Risk management;
2. Treasury;
3. Derivatives;
4. Asset Servicing.

Po zaliczeniu dwóch egzaminów w formie testu, uczestnicy programu certyfikacyjnego mogą przystąpić do ostatniego egzaminu w formie „Case study”. Przypadek opisany w Case study ma odzwierciedlać sytuację, z jaką może spotkać się posiadacz kwalifikacji CIP.

Aby ją utrzymać posiadacze zobowiązani są do udziału w programie ciągłej edukacji, którego celem jest coroczne aktualizowanie wiedzy posiadanej przez certyfikowanych CIP. Kursy przygotowujące do egzaminów organizowane są przez ML Finance Academy z siedzibą w Amsterdamie.

Koszt przystąpienia do kursu przygotowującego do każdego z egzaminów testowych to 1100 euro (cena obejmuje także przystąpienie do egzaminu). Dodatkowo należy także wnieść opłatę w wysokości 295 € obejmującą koszt związany z rejestracją, przystąpieniem do ostatniego z egzaminów oraz wydanie certyfikatu.

Kwalifikacje zawodowe CISI

CISI (The Chartered Institute for Securities & Investment) to zbiór międzynarodowych kwalifikacji przeznaczonych przede wszystkim dla doradców inwestycyjnych. Przyznawane są one przez największą i bardzo prestiżową organizację, znaną przede wszystkim w Wielkiej Brytanii, która zrzesza profesjonalistów zajmujących się doradztwem inwestycyjnym i rynkami kapitałowymi.

W odróżnieniu od amerykańskiej kwalifikacji CFA, CISI to raczej zbiór certyfikatów niż pojedyncza kwalifikacja. Zainteresują one z pewnością wszystkich finansistów, którzy w przyszłości chcieliby pracować na stanowiskach konsultingowych – doradców transakcyjnych, finansowych i inwestycyjnych oraz pracowników departamentów inwestycyjnych w bankach.

Kwalifikacje w ramach CISI

W ramach CISI można otrzymać następujące kwalifikacje:

• Fundamentals of Financial Services
• International Introduction to Securities & Investment
• International Certificate in Wealth Management
• Certificate in Investments
• Investment Operations Certificate
• Certificate in Financial Services for Directors
• Certificate in Corporate Finance
• Certificate in Islamic Finance
• Risk in Financial Services
• Combating Finance Crime
• Global Finance Compliance
• Investment Advice Diploma
• Advanced Certificate in Operational Risk
• Private Client Investment Advide & Management
• Advanced Certificate in Global Securities Operations
• CISI Diploma
• Diploma in Investment Operations
• Diploma in Investment Compliance
• Diploma in Corporate Finance
• CISI Masters in Wealth Management

Powyższe zestawienie kwalifikacji dotyczy poziomu trudności od stanowisk juniorskich do seniorskich i managerskich oraz określa status osoby zdającej egzaminy w ramach CISI według następującej struktury: Student, Associate, Member, Chartered Member oraz Chartered Fellow.

Aby uzyskać tytuł pełnoprawnego członka stowarzyszenia (Chartered Member), należy zaliczyć wybrane egzaminy z poziomów juniorskich (jako student lub osoba aspirująca do członkostwa) i wnieść opłatę członkowską w wysokości 175 funtów brytyjskich. Ceny egzaminów są zależne od poziomu egzaminu (aż do najwyższego poziomu advanced) i wahają się w granicach 95-235 funtów. Do tego należy doliczyć również koszt materiałów egzaminacyjnych, które wynoszą średnio 75 funtów.

CISI Diploma

Wiodącą kwalifikacją CISI jest oczywiście CISI Diploma, którą mogą zdobyć jedynie absolwenci uczelni wyższych. Łączy ona w sobie kilka aspektów: funkcjonowanie rynków kapitałowych, inwestowanie, compliance, derywaty, finanse przedsiębiorstw i transakcje. Aby ją uzyskać, należy zdać trzy egzaminy z poniższej listy:

• Rynek obligacji
• Instrumenty pochodne
• Zarządzanie funduszami
• Zarządzanie transakcjami międzynarodowymi
• Zarządzanie i konsulting inwestycjami prywatnymi klienta
• Regulacje i compliance

IAD

Inną bardzo istotną kwalifikacją CISI jest IAD (Investment Advice Diploma). Przeznaczona jest dla osób zajmujących się doradztwem i zarządzaniem inwestycjami oraz obrotem papierami wartościowymi. Można ją uzyskać po zaliczeniu trzech egzaminów.

Pierwszy jest testem składającym się z 80 pytań jednokrotnego wyboru na temat “UK Regulation and Professional Integrity”. Trwa on 2 godziny i dotyczy poniższych zagadnień:

1. UK Financial Services and its relationship with consumers;
2. Professional Ethics and Integrity;
3. UK Regulatory Infrastructure, Incorporation European Union Directives;
4. The FCA’s Supervisory Objectives, Principles and Processes;
5. Authorization of Firms and Individuals;
6. The Regulatory Framework relating to Financial Crime;
7. Complaints and Compensation;
8. Regulatory Framework, The provision of Financial Services, Fair Treatment of Customers and Protection of Client Assets.

Drugi również jest testem jednokrotnego wyboru złożonym z 80 pytań i trwa 2 godziny, tym razem na temat “Investment, Risk and Taxation”, składają się na niego poniższe zagadnienia:

1. Macro-economic context of investment advice and planning;
2. The main asset classes; characteristics and applications;
3. The main investment products; characteristics and applications;
4. Investment theories and their practical application;
5. Identification, measurement and assessment of investment risks and returns;
6. Taxation of investors and investments in the UK;
7. Portfolio planning, construction, review and maintenance;
8. Provision of investment advice including the ability to analyse clients’ circumstances and apply suitable investment product recommendations to meet client-led objectives.

Jako ostatni należy zaliczyć jeden z trzech egzaminów z dodatkowego obszaru metodycznego dotyczącego papierów wartościowych, instrumentów pochodnych lub doradztwa prywatnym klientom. Pierwsze dwa składają się ze 100 pytań, są testami jednokrotnego wyboru i trwają 3 godziny, natomiast trzeci dodatkowo zawiera jeszcze zadania otwarte i trwa godzinę dłużej.

Oto wszystkie najpopularniejsze kwalifikacje zawodowe w branży inwestycyjnej. Przejdźmy teraz do opisania, które najbardziej przydają się w Polsce.

Których kwalifikacji potrzebujesz w Polsce?

Zdecydowanie w Polsce największą uwagę pracodawców przyciągają rodzime kwalifikacje zawodowe, czyli Maklera papierów wartościowych i Doradcy inwestycyjnego, zależnie od preferencji. Wyjątkiem jest CFA, która jest równie ceniona w każdym kraju i jej posiadanie jest ogromnym atutem w branży inwestycyjnej. Nie znaczy to jednak, że warto na nich poprzestać.

Kwalifikacja CAIA wydaje się koniecznością, jeśli wiążesz swoją przyszłość z inwestycjami alternatywnymi. Pozostałe zaś wciąż zyskują na popularności i znaczeniu, część z nich jednak jest uważana za uzupełnienie wyżej wymienionych.

Czy więcej kwalifikacji oznacza wyższą pensję?

Teoretycznie dokładnie tak to powinno wyglądać, skoro taki pracownik ma udokumentowane opanowanie coraz bardziej zaawansowanych, powszechnie cenionych umiejętności.

Na pewno trzy podstawowe wyżej wymienione kwalifikacje otwierają furtkę do wysoko opłacanych, prestiżowych stanowisk. W praktyce jednak wszystko zależy od pracodawców i aktualnej sytuacji na rynku pracy.

Kwalifikacje zawodowe, czy warto?

Kwalifikacje zawodowe są niezbędnym elementem pracy w branży inwestycyjnej. Każdego, kto chce zostać maklerem papierów wartościowych lub doradcą inwestycyjnym czeka najpierw wiele lat nauki, nabywania wiedzy oraz koniecznych umiejętności, ponieważ te stanowiska nie bez powodu wiążą się z prestiżem.

Uzyskanie kwalifikacji nie należy do łatwych zadań i najczęściej udaje się to osiągnąć jedynie najzdolniejszym. Nie zmienia to faktu, że warto się o nie postarać. W końcu zawsze należy się rozwijać, stawiać sobie ambitne cele i do nich dążyć, a przyszłość powinna nas za ten trud nagrodzić.