Korona szwedzka i jej historia

korona szwedzka
J2T Trade

Korona szwedzka nie uchodzi za walutę, która budzi powszechne zainteresowanie w naszym kraju. Mają z nią do czynienia głównie osoby pracujące w Szwecji oraz turyści. Okazuje się jednak, że w skali europejskiej, a nawet globalnej jest to waluta ważniejsza od złotego. Mało tego, po Brexicie, korona szwedzka stała się drugą najważniejszą walutą Unii Europejskiej. Czym się ona charakteryzuje? Jaka jest jej historia? Przekonamy się poniżej.

Korona szwedzka – informacje, które warto wiedzieć

Korona szwedzka to, jak każdy może się domyślić, oficjalna waluta jednostka monetarna Szwecji. Dzieli się ona na 100 öre. Jej kod walutowy według ISO to SEK. Czasem, zwłaszcza na terenie Szwecji, można spotkać się także z użyciem symbolu “kr”.

Od 1 października 2010 roku w przypadku rozliczeń gotówkowych, cena jest zaokrąglana do najbliższej pełnej korony. Takie rozwiązanie zachęca Szwedów do rezygnacji z gotówki i coraz częstszych płatności przy pomocy przelewów internetowych oraz kart płatniczych. W ramach tych bezgotówkowych rozliczeń, nadal używa się drobnych öre.

W praktyce, szwedzka waluta, zwana także potocznie “bagis”, “pix”, “riksdaler” i “spänn”, w gotówkowej formie jest spotykana coraz rzadziej. Szwedzi bowiem niezwykle cenią sobie płatności elektroniczne – tak bardzo, że są najbardziej bezgotówkowym społeczeństwem na świecie. Mało tego, sądzi się, iż Szwecja stanie się pierwszą bezgotówkową gospodarką świata. Pilotażowy projekt wprowadzenia e-korony ruszył już wiele lat temu, a obecnie trwają prace nad jego dopracowaniem. Badania nad nim mają potrwać do końca listopada 2022 roku.

FP Markets

Warto dodać, że pomimo zobowiązań wynikających z przystąpienia Szwecji do Unii Europejskiej, kraj ten pozostaje poza Strefą Euro. W 2003 roku przeprowadzono referendum, w którym 56% głosujących opowiedziało się przeciwko wprowadzeniu euro, rządzący więc nie decydują się na zmianę waluty. Mimo wszystko, euro jest dość powszechnie akceptowane na terenie Szwecji.

Kontrolowaniem emisji szwedzkiego pieniądza, zajmuje się wspomniany już Riksbank – Bank Szwedzki. Riksbank zaczął działać jako współczesny bank centralny w 1897 roku, gdy przepisy zagwarantowały mu wyłączność na emisję pieniądza. Dzięki takiej zmianie, szwedzki bank centralny zyskał możliwość prowadzenia skutecznej polityki monetarnej. Ta kompetencja do dzisiaj stanowi najważniejszy aspekt działalności Riksbanku. Wspomniany bank zajmuje się również kontrolą nad systemem płatniczym oraz działalnością analityczną. Podobnie jak w Polsce, nadzór finansowy jest prowadzony przez instytucję niezależną od banku centralnego (Finansinspektionen).

Czas na najistotniejszą kwestię, czyli korona szwedzka aktualny kurs. Obecnie wynosi on 45 groszy, jednak od drugiej połowy 2019 roku systematycznie się umacnia w stosunku do polskiego złotego.

Korona szwedzka – monety i banknoty

Do 1988 roku w obiegu znajdowały się monety o nominałach 1, 2, 5, 10, 25 i 50 öre oraz 1, 2 i 5 koron. Wtedy wycofano drobne monety – 1, 2, 5, 10 i 25 öre. Moneta o nominale 50 öre została wycofana z użytku 1 października 2010, wprowadzono wtedy za to monetę w wysokości 10 koron. Rozważano także wprowadzenie monety 20-koronowej i zastąpienie nią banknotu o tym samym nominale, jednak ostatecznie rząd nie wyraził na to zgody.

Jakie z kolei mamy banknoty? Ich nominały to:

  • 20 koron
  • 50 koron
  • 100 koron
  • 200 koron
  • 500 koron
  • 1000 koron

Korona szwedzka – historia

Korony szwedzkie weszły do obiegu dopiero w XIX wieku, ale na historię tej waluty znaczący wpływ miały wydarzenia już z początków XVII wieku. Równie długa jest tradycja bankowości w Szwecji, bowiem celem zabezpieczenia wartości pieniądza w 1656 roku, za czasów panowania króla Karola X Gustawa, powstał pierwszy szwedzki bank, Stockholm Banco. Niedługo później instytucja ta, jako pierwsza w Europie, wprowadziła nową formę rozliczeń, czyli banknoty.

Jak powstała obecna waluta Szwecji?

Talary szwedzkie (Riksdaler), które obowiązywały już od 1534 roku, zostały zamienione na korony w 1873 roku, kiedy Szwecja i Dania utworzyły Skandynawską Unię Monetarną. Dwa lata później dołączyła do niej Norwegia. Wszystkie wymienione kraje przyjęły nową walutę, która zastąpiła trzy lokalne talary. Tą nową walutą była oczywiście korona, którą dzielono na 100 „öre”. Warto zwrócić uwagę, że skandynawska korona była powiązana z wartością złotego kruszcu (złoty standard). Wszystkie kraje należące do Skandynawskiej Unii Monetarnej samodzielnie emitowały korony i zobowiązywały się do zachowania wymienialności tych pieniędzy z trzech państw w parytecie.

Rozpad Skandynawskiej Unii Monetarnej

Wspólna waluta dla trzech państw skandynawskich zniknęła w 1914 roku. Perturbacje ekonomiczne związane z wybuchem pierwszej wojny światowej, zmusiły Norwegię, Szwecję i Danię do porzucenia standardu złota i prowadzenia zupełnie samodzielnej polityki monetarnej i kursowej. Wszystkie wymienione kraje zachowały jednak słowo “korona” jako oznaczenie waluty. Warto dodać, że to właśnie Szwecja jako pierwsza uniezależniła wartość korony od złota. Takie rozwiązanie sprowokowało rozpad unii monetarnej z sąsiadami.

Parytet złota w odniesieniu do korony szwedzkiej, został przywrócony osiem lat po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Połączenie korony ze złotem przetrwało tylko siedem kolejnych lat. Gdy Bank Anglii zrezygnował ze złotego standardu (1931 rok), podobną decyzję podjął wtedy Riksbank. W 1933 kurs korony szwedzkiej został powiązany z funtem szterlingiem. Sześć lat później, Riksbank zmienił jednak decyzję i powiązał kurs SEK z rosnącym w siłę dolarem amerykańskim. To połączenie przetrwało do 1951 roku, gdy Szwecja stała się uczestnikiem Systemu z Bretton Woods.

Dewaluacje korony

Po rozpadzie Systemu z Bretton Woods, nastały czasy niestabilności dla korony i całej szwedzkiej gospodarki, co zmusiło ten kraj do współpracy ze Wspólnotą Europejską. W latach 1976-1977 przeprowadzono trzy dewaluacje SEK. Kolejne takie dewaluacje miały miejsce w 1981 i 1982 roku Od połowy lat osiemdziesiątych, Riksbank zaczął ograniczać swoje ingerencje w kurs korony.

Ostateczna zmiana miała miejsce w listopadzie 1992 roku. Wtedy wskutek kryzysu bankowego (spowodowanego głównie wcześniejszą bańką kredytową), Riksbank musiał porzucić kontrolę nad kursem walutowym. Równocześnie stopy procentowe zostały przejściowo gwałtownie podniesione, aby zdusić inflację.

Po tych traumatycznych przejściach, szwedzka gospodarka odbudowywała się do końca lat dziewięćdziesiątych. W międzyczasie, w 1995 roku ten kraj przystąpił do Unii Europejskiej i zobligował się do przyjęcia waluty euro, do czego, jak dobrze wiemy, ostatecznie nie doszło.

Korona szwedzka – ciekawostki

W kwietniu 2011 Riksbank ogłosił konkurs na nowe wzory banknotów, podając dominujące kolory oraz osoby, które mają przedstawiać. Do pierwszej fazy wpłynęło 46 prac, z których do fazy drugiej zakwalifikowano osiem najlepszych.

24 kwietnia 2012 wygrała propozycja Kulturresan autorstwa Görana Österlunda. Co nowe banknoty szwedzkiej waluty przedstawiają?

  • 20 koron: na przedniej stronie portret pisarki Astrid Lindgren, na odwrocie pejzaż z regionu Småland
  • 50 koron: na przedniej stronie portret pisarza, artysty, piosenkarza i kompozytora Everta Taube, na odwrocie pejzaż z regionu Bohuslän
  • 100 koron: na przedniej stronie portret aktorki Grety Garbo, na odwrocie pejzaż Sztokholmu
  • 200 koron: na przedniej stronie portret reżysera Ingmara Bergmana, na odwrocie pejzaż z wyspy Fårö
  • 500 koron: na przedniej stronie portret śpiewaczki Birgit Nilsson, na odwrocie pejzaż z regionu Skåne
  • 1000 koron: na przedniej stronie portret sekretarza generalnego ONZ Daga Hammarskjölda, na odwrocie pejzaż z regionu Lappland

Riksbank posiada bardzo ciekawy, dodatkowy aspekt działalności. Wspomniany bank centralny ze swoich środków funduje Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych.

Pierwsze zabezpieczenia na szwedzkich banknotach (np. wklęsłe stemple i znaki wodne) pojawiły się już w połowie XVIII wieku. Banknoty z tego okresu posiadają również komunikat ostrzegający przed karą śmierci dla fałszerzy.

W XVII wieku na terenie Szwecji emitowano monety kruszcowe wykonane z miedzi. Ze względu na mniejszą wartość miedzi w porównaniu do złota i srebra, takie monety były ogromne. Największa z nich ważyła 19,7 kilograma. Za taką monetę można było kupić jedną krowę.

To koniec tego artykułu, ale dopiero początek Twojej przygody z rynkami finansowymi. Przed Tobą długa droga, ale lepiej w pierwszej kolejności poćwiczyć. Rachunek demonstracyjny to najlepszy sposób, aby przetestować zdobytą wiedzę w praktyce. Otwórz bezpłatne konto demo z wirtualnymi pieniędzmi już dziś!

OTWIERAM KONTO DEMO

Jakub Bandura
Redaktor portalu TradersArea.pl. Wiedzę z zakresu inwestowania oraz rynków finansowych zgłębiał na studiach ekonomicznych. Trader rynku OTC i Forex preferujący handel krótkoterminowy. Entuzjasta analizy technicznej oraz statystyki.