Bank Kanady – Bank of Canada

Bank of Canada, czyli Bank Kanady, określany także Banque du Canada (oczywiście dlatego, że spora część Kanady jest francuskojęzyczna), pełni funkcję banku centralnego Kanady – jest kanadyjskim odpowiednikiem Narodowego Banku Polskiego.

Bank Kanady został utworzony na podstawie ustawy Bank of Canada Act w dniu 4 lipca 1934 roku, jednak swoją działalność rozpoczął niecały rok później. 100 procent akcji centralnego banku Kanady posiada kanadyjskie ministerstwo finansów – w gwoli ścisłości jest to dokładnie sto tysięcy akcji o nominale 50 dolarów każda. Akcje banku leżą więc w rękach ministra finansów, a zyski banku stanowią zysk Skarbu Państwa. Siedziba Banku Kanady znajduje się w stolicy kraju, Ottawie, w prowincji Ontario.

Podstawowe zadanie Bank of Canada to zapewnienie gospodarczego rozwoju i finansowego bezpieczeństwa Kanady, formułowanie polityki pieniężnej, emisja dolara kanadyjskiego, utrzymanie stabilności finansowej kanadyjskiego sektora finansowego oraz zarządzanie funduszami rządowymi, a także świadczenie usług bankowych dla rządu federalnego, banków i innych klientów. Można więc stwierdzić, że zakres obowiązków Banku Kanady nie wyróżnia się niczym wobec banków centralnych innych wolnorynkowych państw.

Historia Banku Kanady

Bank Kanady rozpoczął działalność 11 marca 1935 roku. Jego historia nie jest zatem zbyt długa, szczególnie jeśli porównamy ją do kilkusetletniej historii najważniejszego banku Korony Brytyjskiej, czyli oczywiście Banku Anglii – historia Banku Kanady to zaledwie nieco ponad 80 lat. Co ciekawe, na początku swojego istnienia Bank of Canada (BoC) był podmiotem prywatnym, co miało uniemożliwić rządowe naciski na bank – podobnie jak jest to w przypadku amerykańskiego Systemu Rezerwy Federalnej, który jest do dziś w prywatnych rękach.

Wracając jednak do początków Banku Kanady – trzeba powiedzieć o tym, że głównym orędownikiem jego powstania był premier Kanady R. B. Bennett, który w 1933 roku utworzył Royal Commission on Banking and Currency (Królewską Komisję Bankowości i Walut), a także zgłosił zalecenia dotyczące utworzenia centralnego banku Kanady, co było fundamentem jego późniejszego utworzenia. Projekt został poparty przez członków królewskiej komisji oraz środowisk bankierskich z Kanady i Wielkiej Brytanii. Za projektem stanął również premier Alberty – jednej z prowincji Kanady, co było związane z tym, że farmerzy z zachodniej części Kanady nawoływali do uregulowania kosztów kredytu na poziomie centralnym.

Cztery lata po utworzeniu banku podmiot ten stał się szczególnym rodzajem przedsiębiorstwa państwowego i tym samym stał się oficjalnie zależny od kanadyjskich władz (mimo, że uzależnienie banków centralnych od rządów jest w krajach funkcjonujących w ramach gospodarki wolnorynkowej otwarcie krytykowane, Kanadyjczykom jednak wybacza się w tej kwestii więcej, ponieważ kraj ten uważany jest nie tylko za ostoję demokracji, ale też za kraj mlekiem i miodem płynący – co innego, gdyby sytuacja polityczna i gospodarcza w tym kraju była niestabilna, a rząd starałby się ratować gospodarkę rękami zarządu Banku Kanady ze szkodą dla stabilności kanadyjskiego dolara).

W momencie, gdy Bank Kanady został państwową instytucją, przejął on obowiązki drukowania banknotów oraz funkcję tak zwanego bankiera rządu, czyli banku obsługującego rządowe przepływy – wcześniej za pierwsze zadanie odpowiedzialny był Canadian HM Treasury, a za drugie największy bank Kanady – Bank of Montreal.

Jako ciekawostkę można podać to (choć mimo wszystko nie było to w skali świata coś szczególnie wyjątkowego), że Bank Kanady pełnił istotną rolę w finansowaniu kosztów prowadzenia II wojny światowej przez Kanadę. A robił to w bardzo prosty sposób – drukował pieniądze i skupował za nie kanadyjskie obligacje skarbowe – działanie to można dziś określić jako skup aktywów, który znamy z obecnie prowadzonej polityki monetarnej. Jedyna różnica jaka zachodzi jest taka, że papiery były wtedy skupowane prosto od emitenta (transakcja bezpośrednia na linii Skarb Państwa – Bank Kanady), a nie pośrednio od banków komercyjnych (transakcja pośrednia na linii Skarb Państwa – podmioty komercyjne – banki centralne).

Poza tym bardzo ciekawym i wartym odnotowania projektem było utworzenie we wrześniu 1944 roku spółki zależnej Banku Kanady – Business Development Bank of Canada (BDC), która miała za zadanie stymulowanie inwestycji kanadyjskich przedsiębiorstw.

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=W5eTJ6MJJPQ&rel=0]

Ekonomista radzi:

Bank Kanady odpowiada za podaż pieniądza i wysokość stóp procentowych w Kanadzie. Oba te czynniki mają bezpośredni wpływ na kurs dolara kanadyjskiego (CAD) do innych walut, między innymi dolara amerykańskiego (USD). Sprawdź aktualne trendy na USDCAD na bezpłatnym rachunku demo.

Prowadzenie polityki monetarnej przez BoC

Bank Kanady jako bank centralny jest dość specyficzną instytucją, bowiem, co już zostało wspomniane wyżej, w przeciwieństwie do większości banków centralnych działających w krajach funkcjonujących jako gospodarki rynkowe nie jest niezależny od działań rządu.

Ostateczny kierunek działalności Bank of Canada nadaje kanadyjski minister finansów, co jest jednoznacznie stwierdzone w ustawie Bank of Canada Act: „There should emerge a difference of opinion between the Minister and the Bank concerning the monetary policy to be followed, the Minister may, after consultation with the Governor and with the approval of the Governor in Council, give to the Governor a written directive concerning monetary policy, in specific terms and applicable for a specified period, and the Bank shall comply with that directive.”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza: „Nie powinna występować różnica zdań pomiędzy ministerstwem i bankiem w sprawie planowanej polityki pieniężnej. Minister może, po konsultacji z Gubernatorem Banku Kanady oraz za zgodą Gubernatora Generalnego dać Gubernatorowi Banku wytyczne dotyczący prowadzenia polityki pieniężnej w szczególnych warunkach i przez określony czas, a działania banku muszą być zgodne z tymi wytycznymi.”

Podsumowując, w razie niezgody pomiędzy rządem reprezentowanym przez ministra finansów a Zarządem Banku Kanady odnośnie prowadzonej polityki monetarnej minister finansów po uprzedniej konsultacji z szefem Banku i przy zgodzie Gubernatora Generalnego ma prawo przesłać do szefa banku centralnego Kanady pisemne instrukcje wskazujące w jaki sposób polityka monetarna banku ma zostać zmieniona na określony czas w specyficznych warunkach. W praktyce jednak taka sytuacja się nie zdarza, a Gubernator Banku Kanady wraz z Zarządem ustala politykę monetarną niezależnie. Kandydatura na Szefa Banku Kanady, czyli Gubernatora Banku Kanady musi zostać zatwierdzona przez Zarząd Banku Kanady, a jego kadencja trwa siedem lat.

Cele i zadania Bank of Canada

Cele i zadania banku centralnego Kanady zdefiniowane są w ustawie o nazwie Bank of Canada Act. Oryginalnie są one opisane w następujący sposób: „Whereas it is desirable to establish a central bank in Canada to regulate credit and currency in the best interests of the economic life of the nation, to control and protect the external value of the national monetary unit and to mitigate by its influence fluctuations in the general level of production, trade, prices and employment, so far as may be possible within the scope of monetary action, and generally to promote the economic and financial welfare of Canada”. W wolnym tłumaczeniu oznacza to: „Zalecane jest, aby bank centralny regulował rynek kredytowy oraz rynek walutowy w najlepszym interesie życia gospodarczego kraju, aby kontrolował i chronił zewnętrzną wartość krajowej jednostki monetarnej oraz łagodził wpływ wahań jej wartości na poziom produkcji, handel, ceny i zatrudnienie, o ile jest to możliwe w ramach prowadzenia polityki monetarnej, a także aby wspierał dobrobyt gospodarczy i finansowy Kanady.”

Faktem jest jednak, że ustawowe obowiązki banków centralnych brzmią bardzo wzniośle (mają one stać na straży bezpieczeństwa gospodarczego i finansowego krajów oraz przyczyniać się do ich rozwoju oraz bogacenia się społeczeństwa w imię najwyższego dobra), a rzeczywistość jest dużo bardziej prozaiczna – przede wszystkim Bank Kanady odpowiada za utrzymanie niskiej, stabilnej i przewidywalnej inflacji oraz za bezpieczeństwo kanadyjskiej waluty, czyli dolara kanadyjskiego. Cel inflacyjny określony jest na poziomie 2% z możliwym odchyleniem 1 p.p. w górę oraz w dół. Bank Kanady odpowiada także za emisję banknotów. Za kanadyjskie monety odpowiada z kolei państwowa mennica, czyli Royal Canadian Mint.