Tajski baht, czyli o historii waluty Tajlandii

Tajlandia w Polsce kojarzy się przede wszystkim z egzotyką i perspektywą udanego urlopu. Warto zdawać sobie sprawę, że Królestwo Tajlandii jest także jednym z azjatyckich “tygrysów gospodarczych” oraz ważnym ośrodkiem gospodarczym w swoim regionie. Wspomniany kraj liczy sobie około 70 milionów mieszkańców i generuje produkt krajowy brutto podobnych rozmiarów, co Polska. Co więcej, oczekuje się, że ekonomiczne znaczenie Tajlandii będzie rosło, a tamtejszą walutę – bat tajlandzki – w polskich kantorach częściej zaczną nabywać nie tylko turyści. Czym charakteryzuje się baht tajski? Dowiemy się poniżej.

Bat tajlandzki – podstawowe informacje

Bat tajlandzki oprócz nazwy, bardzo charakterystycznej dla nas, wyróżnia się także łatwo rozpoznawalnym symbolem w międzynarodowym formacie ISO – THB (od “thai baht”). W Azji dość często możemy również spotkać symbol bata ฿, który przypomina wielką literę “B” przedzieloną pionową kreską. Warto wiedzieć, że bat podobnie jak wiele innych walut świata (takich jak funt brytyjski albo ukraińska hrywna), wziął swoją nazwę od jednostki kruszcu. 1 baht tajski stanowił równowartość 15 gramów czystego srebra.

Co więcej, bat był podstawową jednostką w tradycyjnym systemie kruszcowym, który stosowano na obszarze Tajlandii do końca XIX wieku. Dodatkowo, nie był to system dziesiętny, gdyż na 1 bata składało się 6400 jednostek „bia”, 64 „at” i 16 „sik”. Wraz z wprowadzeniem systemu dziesiętnego, pojawiła się dzisiejsza podjednostka bata (1 bat to 100 satangów). Ustanowienie takiego prostego podziału zamiast wielu podjednostek bata, znacząco uprościło rozliczenia z zagranicznymi kupcami.

THB – monety

Monety o wartości mniejszej od jednego bata, są w Tajlandii używane do dzisiaj, jednak ich znaczenie systematycznie maleje ze względu na inflację. Najmniejsze monety o nominale 25 satangów i 50 satangów, nadal można spotkać w obiegu, ale ich siła nabywcza jest niewielka. Ze względu na coraz mniejszą faktyczną wartość, wcześniej wycofano już monety o nominale mniejszym niż 25 satangów. Z kolei, nadal powszechnie można spotkać bilon o takim nominale, jak:

• 1 bat
• 2 baty
• 5 batów
• 10 batów

Rozróżnienie tajlandzkich monet obecnie jest znacznie łatwiejsze niż kiedyś, gdyż nowe emisje posiadają nominał wyrażony również przy pomocy cyfr arabskich. W przeszłości tajlandzkim pieniądzom brakowało takiego oznaczenia, więc turyści musieli sugerować się tylko średnicą metalowych krążków. Rozróżnienia monet nie ułatwiała również podobizna króla Bhumibola Adulyadeja widniejąca na awersie wszystkich monet. Taka forma uhonorowania tajlandzkiego monarchy nie powinna dziwić, bo zmarły w 2016 roku Bhumibol Adulyadej (Rama IX) był otaczany niemal boską czcią. Ten urzędowy kult monarchy jest kontynuowany również po jego śmierci. Na tajlandzkich monetach, oprócz podobizny wspomnianego króla, zobaczymy również najbardziej znane buddyjskie świątynie Tajlandii.

Baht tajski – banknoty

Z kolei, jeśli mowa o banknotach, w latach 2013-2015 wprowadzono już ich szesnastą serię. Przedstawiają one oczywiście podobiznę króla Bhumibola Adulyadeja, a na odwrocie pomniki historycznych władców Tajlandii. Cechują się bogatą kolorystyką i obecnością krajowego godła (mitycznego ptaka Garudy). Banknoty THB występują w nominałach:

• 20 batów
• 50 batów
• 100 batów
• 500 batów
• 1000 batów

Oprócz standardowych banknotów, Bank Tajlandii regularnie emituje również jubileuszowe edycje przedstawiające członków rodziny królewskiej.

Kurs bata tajlandzkiego wynosi obecnie około 12,5 grosza.

Bat tajlandzki – historia

Bat tajlandzki jako jednostka monetarna ukształtował się na terenie dzisiejszej Tajlandii już w czasach średniowiecza. Wtedy do obiegu po raz pierwszy trafiły charakterystyczne monety o wyglądzie srebrnych grudek i masie 15 gramów. Miały one wartość właśnie 1 bata. Co ciekawe, Anglicy określali je mianem “bullet coins” – za sprawą podobieństwa do kuli z pistoletu lub karabinu. Używano ich aż do XIX wieku. Dopiero wtedy, tajski król zrezygnował z tej średniowiecznej formy monet, lecz zachował tradycyjny system monetarny. Warto dodać, że pierwsze urządzenie do wybijania płaskich tajlandzkich monet zostało przekazane jako prezent od brytyjskiej królowej Wiktorii.

Dziesiętny podział bata tajskiego został z kolei wprowadzony w 1897 roku. Taka zmiana dokonała się za panowania króla Ramy V, który kosztem utraty części terytorium na rzecz Wielkiej Brytanii oraz Francji, zachował formalną niezależność swojego królestwa. Wprowadzenie podziału bata na 100 satangów, bardzo wyraźnie uprościło tajlandzki system monetarny, który wcześniej składał się z trzynastu jednostek.

W 1902 roku tajskie władze zrezygnowały z systemu waluty srebrnej i wprowadziły kursowe powiązanie bata do najważniejszej wówczas waluty światowej, czyli funta szterlinga. Taki kursowy związek bata oraz szterlinga przetrwał przez długie lata. Dopiero w czasach II wojny światowej, baht został powiązany z japońskim jenem. Taka zmiana wynikała z faktu, że Tajlandia formalnie stała się sojusznikiem japońskiego cesarstwa podczas wojny na Pacyfiku. Następnie, w latach pięćdziesiątych po raz pierwszy powiązano kurs bata tajlandzkiego z dolarem amerykańskim.

Baht tajski – ciekawostki

1. Przed wprowadzeniem dziesiętnego podziału bata, odpowiednikiem najmniejszych tajlandzkich monet, były zwykłe muszle ślimaków morskich. W dawnych czasach przodkowie dzisiejszych Tajlandczyków używali również monet wypalanych z gliny lub wycinanych z drewna.
2. Niezależnie od osoby przedstawionej na banknocie, deptanie, niedbałe zwijanie lub niszczenie papierowych pieniędzy jest bardzo źle widziane w Tajlandii i może się skończyć nawet problemami z policją. Podobna sytuacja dotyczy również traktowania monet, które posiadają na awersie portret zmarłego niedawno monarchy.
3. Na początku minionej dekady miała miejsce emisja 1998 tajlandzkich banknotów o wartości nominalnej 500 tysięcy batów (około 62 tysięcy złotych według obecnego kursu). Cena emisyjna każdego spośród tych okolicznościowych banknotów, wynosiła aż 1 milion batów (około 124 tysięcy PLN). Tajlandzkie 500 tysięcy batów to najbardziej wartościowy banknot na świecie, który może posiadać osoba prywatna.
4. W 2016 roku tajlandzki bank centralny wyemitował specjalny banknot z okazji siedemdziesiątej rocznicy panowania sędziwego króla Bhumibola Adulyadeja. Popyt na okolicznościowe banknoty był tak duży, że musiano wprowadzać ograniczenia w ich sprzedaży. Okazało się, że Tajlandczycy chcieli wykupić więcej niż 20 milionów pamiątkowych banknotów.