Sztuka łamania przepisów. Czym jest White-Collar Crime?

White-Collar
J2T Trade

Przestępstwa na ogół mogą kojarzyć się z użyciem siły. Jednak istnieją również takie, które nie są od tego uzależnione. Takim przykładem są przestępstwa białych kołnierzyków (White-Collar Crime). Jest to określenie łamania przepisów prawa przez jednostki zaliczane do wyższych klas społecznych. Na czym zatem polegają przestępstwa białych kołnierzyków?

Zrozumienie przestępczości

Przestępstwa tzw. białych kołnierzyków, czyli White-Collar Crime to przestępstwa popełniane bez użycia przemocy, które prowadzą do osiągnięcia przez jednostkę określonych korzyści. Według FBI, czyli głównej agencji zajmującej się tym rodzajem nadużyć w USA, przestępstwa te charakteryzują się podstępem, zatajeniem lub naruszeniem zaufania. Przestępstwa „białych kołnierzyków” posiadają motyw finansowy, którego celem jest uzyskanie pieniędzy, majątku bądź uniknięcie utraty tych dóbr.

Obecność ofiar przy braku przemocy!

Pomimo tego, że ten rodzaj przestępstw nie ucieka się do przemocy, powoduje istnienie ofiar. Takie wykroczenie może spowodować m.in. upadek firmy, bądź utratę przez jednostkę bądź grupę społeczną środków do życia.

Wyzwanie w nowych czasach?

Teoria dotycząca istnienia przestępstw białych kołnierzyków została zdefiniowana przez socjologa Edwina Sutherland’a w I połowie XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Sutherland, jako pierwszy użył takiej terminologii, która określała przestępstwo popełnione przez jednostkę cieszącą się poważaniem i o wysokim statusie społecznym wynikającym z wykonywanego zawodu.

FP Markets

Nazwa „białe kołnierzyki” powstała w wyniku utworzenia kontrastu pomiędzy klasami. Pracownicy zaliczani do niższych warstw społecznych nosili wówczas niebieskie koszule. Białe koszule zaś przypadały osobom, wykonującym zawody „wyższej wagi”. Określenie mianem „białego kołnierzyka” miało na celu określenie z góry jednostki, jako potencjalnie niebezpiecznej.

Obecna sytuacja

Wraz z postępem technologicznym poszerzył się zakres przestępstw dokonywanych przez „białe kołnierzyki”. Łatwiejszy dostęp do coraz nowszych narzędzi przyczynił się do powstania nowych rodzajów „eleganckich” przestępstw. Przestępczość ewoluowała również za sprawą globalizacji. Wykorzystanie Internetu pomogło białym kołnierzykom przede wszystkim działać na jeszcze większą skalę.

Przestępczość białych kołnierzyków w USA

Działające w Stanach Zjednoczonych FBI nazywa główne zagrożenia i przestępstwa powstające z działalności białych kołnierzyków. FBI wyróżnia, jako główne: oszustwa korporacyjne oraz pranie brudnych pieniędzy. Agencja definiuje część wykroczeń, jako działanie zorganizowanej grupy w ramach funkcjonowania np. w korporacji.

Oszustwa korporacyjne

W głównej mierze FBI skupia się na wykrywaniu przestępstw dotyczących schematów księgowych mających na celu oszukanie inwestorów, audytorów oraz analityków. Odbywa się to na zasadzie manipulacji danymi finansowymi, których zamiarem jest zawyżenie lub zaniżenie sytuacji finansowej danej spółki.

Dochodzenia FBI bazują głównie na odnajdywaniu m.in. fałszywych zapisów księgowych, fikcyjnych oraz nielegalnych transakcji. Badane jest również występowanie zjawiska tzw. insider trading’u. Polega to na ujawnianiu innym osobom informacji istotnych dla rynku, które nie zostały opublikowane. Jest to informacja wysokiej wagi, ponieważ otrzymanie ważnych danych przed czasem, może zagwarantować uzyskanie przewagi na danym rynku.

Pranie brudnych pieniędzy

Jest to proces polegający na maskowaniu dochodów. Pozwala to ukrywać i gromadzić środki, które nie podlegają opodatkowaniu. Takie działanie jest szczególnie niebezpieczne dla gospodarki. Może to prowadzić do podważenia integralności i stabilności instytucji finansowych, które czuwają nad bezpieczeństwem ekonomicznym państwa.

Najczęściej pranie brudnych pieniędzy powiązane jest z inną działalnością przestępczą. Jednak w takich nielegalnych organizacjach, za praniem pieniędzy stoją osoby na ogół o wysokim statusie społecznym. Wówczas „brudne pieniądze” trafiają na legalne rynki, gdzie w konsekwencji transakcji powracają, jako legalny pieniądz.

Oszustwa inwestycyjne

Agencja FBI w swoim raporcie dotyczącym przestępstw białych kołnierzyków wskazuje również na niebezpieczeństwa związane z tzw. wysokodochodowymi oszustwami inwestycyjnymi. Jest to działanie osób związanych z rynkami finansowymi, które oferują nieistniejące rzeczy np. inwestycje o zerowym ryzyku bądź gwarantowany zysk.

W raporcie również wytłumaczono zasadę działania schematu Ponziego. Jest to popularna forma oszustwa, polegająca na wypłacaniu zysków poprzednim inwestorom, które stanowią kapitał przyjęty od nowych inwestorów. Agencja, jako najlepszy przykład działania schematu Ponziego przytoczyła piramidę finansową.

Popularnością cieszą się również przestępstwa związane z emitowaniem weksli nieistniejących firm. Weksle na ogół powinny być zatwierdzone i zarejestrowane przez Komisję Papierów Wartościowych. Jednak oszuści mający większą wiedzę rynkową od ofiary, zatem używają legalnie wyglądających dokumentów i przekonują o pewnej, bezpiecznej inwestycji.

Działania białych kołnierzyków w Polsce

Przestępstwa białych kołnierzyków wyglądają bardzo podobnie w różnych krajach. Przestępczość białych kołnierzyków w Polsce nie została dokładnie uregulowana w polskim prawie. Przyjęte zostały definicje i zakres działań białych kołnierzyków na wzór sytuacji w Stanach Zjednoczonych. W Polsce określono tą nielegalną działalność, jako przestępczość gospodarczą oraz przestępczość podatkową.

W Polsce badaniem i zwalczaniem działalności białych kołnierzyków zajmuje się CBŚ, czyli Centralne Biuro Śledcze. Do zadań CBŚ dotyczących przeciwdziałania przestępczości białych kołnierzyków w Polsce zalicza się np.:

  • przeciwdziałanie dokonywaniu przestępstw dotyczących oszustw celno-podatkowych
  • zwalczanie korupcji w obszarze administracji państwowej
  • przeciwdziałanie zjawisku prania pieniędzy
  • zwalczanie fałszerstw i oszustw w związku z działalnością gospodarczą.

Sposoby zwalczania oszustw

Państwa mają odpowiednie środki do tego, aby bronić obywateli i gospodarkę przed oszustwami. W Polsce powołano specjalne służby, które zajmują się tym rodzajem przestępstw. Ponadto rozwijający się ciągle system weryfikacji dokumentów w Internecie pomaga wychwycić pewne oszustwa.

Działanie białych kołnierzyków na szeroką skale w danym kraju, może spowodować problemy funkcjonowania państwowych instytucji finansowych. Ofiarami działań przestępstw są również zwykli obywatele danego państwa.

To koniec tego artykułu, ale dopiero początek Twojej przygody z rynkami finansowymi. Przed Tobą długa droga, ale lepiej w pierwszej kolejności poćwiczyć. Rachunek demonstracyjny to najlepszy sposób, aby przetestować zdobytą wiedzę w praktyce. Otwórz bezpłatne konto demo z wirtualnymi pieniędzmi już dziś!

OTWIERAM KONTO DEMO

Piotr Szypuliński
Trader rynku OTC i Forex będący daytrader'em. Pasjonat rynku amerykańskiego i rynku metali szlachetnych. Sympatyk analizy technicznej. Redaktor portalu TradersArea.pl. Twórca organizacji naukowych.