Strategia tradingowa Pair Trading

Wykres przedstawiający narzędzia analizy technicznej
J2T Trade

Skuteczni traderzy podejmują swoje decyzje na rynku głównie na podstawie analizy technicznej i fundamentalnej. Wielu z nich – zwłaszcza ci, którzy kierują się obniżeniem poziomu ryzyka w handlu, nawet kosztem poświęcenia części potencjalnych zysków – bardzo chętnie korzysta ze strategii Pair Trading. Metoda ta posługuje się korelacjami między zmianami cen poszczególnych aktywów, co w procesie doboru akcji (lub funduszy ETF), na których zawieramy pozycje, jest absolutną podstawą – nawet, gdy korzystamy z analizy technicznej. Co więcej, strategia ta powinna umożliwiać zarabianie w praktycznie każdych warunkach rynkowych – zarówno obowiązujący trend, jak i poziom zmienności nie są dla niej problemem.

Na czym dokładnie polega Pair Trading i jak się go wykorzystuje w rzeczywistym handlu na rynku kapitałowym? Przekonamy się poniżej:

Strategia Pair Trading – założenia

Pair Trading opiera się na założeniu, zgodnie z którym ceny akcji spółek działających w tej samej branży zwykle poruszają się w tym samym kierunku. Gdy branża radzi sobie szczególnie dobrze, akcje większości spółek rosną – i vice versa. Głównym celem strategii jest dostarczenie możliwości inwestycyjnej, z zabezpieczeniem.

Stosując strategię Pair Trading będziemy starali się kupić akcje spółki z branży o największym potencjale i sprzedać akcje spółki, których kurs w tym samym sektorze, na danym rynku wydaje się najmocniej przeszacowany. Zawierając taką transakcję, przewidujemy, że wystąpi jedno z dwóch zdarzeń:

FP Markets
  • Akcje obydwu spółek wzrosną, ale akcje kupione zdrożeją bardziej od tych, na których zajęliśmy pozycję krótką
  • Akcje obydwu spółek spadną, ale akcje, na których zajęliśmy pozycję krótką, spadną bardziej niż te, które kupiliśmy

W obydwu scenariuszach liczymy na to, że na akcjach jednej ze spółek poniesiemy stratę. Spodziewamy się jednak także, że zarobek na drugiej spółce zrekompensuje nam poniesione straty i w efekcie zapewni zysk netto.

Oczywiście, możliwy jest również scenariusz, że kursy akcji obydwu spółek zmienią się po naszej myśli, umożliwiając nam zarabianie zarówno na wzroście kursu akcji zakupionych, jak i na spadku kursu akcji, na których zajęliśmy krótką pozycję.

Niestety może się okazać również, że kursy akcji obydwu spółek zmienią się na naszą niekorzyść – cena akcji przez nas kupionych pójdzie w dół, a akcje, które sprzedajemy krótko podrożeją.

W momencie otwarcie transakcji zgodnie ze strategią Pair Trading najistotniejsze znaczenie ma przypisanie równych wag każdej ze stron transakcji. W innym wypadku nie przyniesie ona oczekiwanych, zgodnych z założeniami, rezultatów.

Historia Pair Tradingu

Pierwsze pomysły wykorzystania Pair Tradingu pojawił się w latach osiemdziesiątych, kiedy legendarny trader z Wall Street – Jesse Livermore zaproponował strategię tradingową aktywów siostrzanych. Wybierał on akcje spółek z tego samego sektora, które charakteryzowały się pewnym stopniem korelacji. Zajmował jednocześnie pozycję krótką na akcjach przeszacowanych i długą na niedoszacowanych, zamykając je, gdy ceny akcji wróciły do swoich średnich wartości.

Strategia Pair Trading została jednak po raz pierwszy opracowana i wdrożona przez Nunzio Tartaglię, także w latach osiemdziesiątych podczas jego pracy dla banku Morgan Stanley. Tartaglia stworzył grupę matematyków, fizyków i informatyków, których zadaniem było stworzenie zautomatyzowanych systemów tradingowych wykrywających i zarabiających na różnicach między bieżącymi cenami aktywów a ich wartościami teoretycznymi (mispricing) na rynkach finansowych. Nunzio Tartaglia wraz z zespołem zarobił w ten sposób w ciągu dwóch lat ponad 50 milionów USD.

Strategia Pair Trading – aktywa

Jak nietrudno zauważyć, Pair Trading to dość specyficzna strategia. Wymaga ona poszukiwania dwóch skorelowanych aktywów bazowych, których notowania w danym momencie wyglądają jednak inaczej. Jedno z nich powinno radzić sobie najlepiej w swojej branży, a drugie wprost przeciwnie – najgorzej. Z tego powodu, idealnym miejscem do stosowania Pair Tradingu jest rynek akcji w obrębie danej giełdy papierów wartościowych, oraz ewentualnie fundusze ETF z wybranych sektorów.

Narzędzia wykorzystywane w strategii Pair Trading

RSI

Kluczowym narzędziem analizy technicznej, wykorzystywanym w strategii Pair Trading jest wskaźnik RSI. To najlepszy moment by wyjaśnić co się kryje za tą nazwą i jak należy go w tym przypadku stosować. RSI to skrót od Relative Strength Index – Indeksu Siły Względnej. W Pair Tradingu to właśnie siła względna, nazywana także relatywną siłą cen, ma największe znaczenie. RSI porównuje ruchy wzrostowe i spadkowe cen zamknięcia w danym okresie czasu. Wzór na obliczenie RSI wygląda następująco:

100 – 100 / (1 + a / b), gdzie:
“a” = średnia wartość wzrostu cen
“b” = średnia wartość spadku cen

Oczywiście mowa o cenach zamknięcia w danym okresie.
Sugeruje się ustawienie tego wskaźnika na okres 14 dni. Wartości RSI wyświetlane są na dodatkowym wykresie i mieszczą się w przedziale od 0 do 100. Jednak najistotniejszymi poziomami są 30 oraz 70.

To tyle, jeśli chodzi o teorię. Jak w praktyce wygląda działanie wskaźnika? Sygnalizuje on momenty, w których kurs analizowanego instrumentu jest z technicznego punktu widzenia przewartościowany lub niedoszacowany. Poziom wykupienia rynku przyjmuje wartości od 70 w górę, natomiast poziom wyprzedania od 30 w dół.

EMA

Drugim istotnym narzędzie analizy technicznej wykorzystywanym w strategii Pair Trading, jest wykładnicza średnia krocząca. Jest to średnia ważona, jej wagi zmieniają się wykładniczo. Oblicza się ją na podstawie formuły, która wyższą wagę przyznaje aktualnym okresom, a mniejszą odległym. Każdy okres ma inną wagę. Przykładowo, przy średniej EMA z 5 okresów, to cena oddalona od 5 okresów od aktualnej będzie najmniej istotna, a ostatnia najbardziej. Dzięki temu EMA przebiega bliżej ceny niż prosta średnia krocząca oraz lepiej reaguje na silne ruchy na wykresie – najnowsze zmiany mają na nią większy wpływ.

W tym przypadku, stosując strategię Pair Trading, będziemy handlować na rynku akcji, notowanych na amerykańskiej giełdzie NASDAQ i skupimy się na wykresie D1. Na takim interwale czasowym, w przypadku tego rynku akcji najlepiej sprawdzi się 50-okresowa średnia krocząca EMA 50. Jaki jest cel umieszczenia jej na naszym wykresie w strategii Pair Trading? Otóż, ma ona za zadanie także sugerować przewartościowanie lub niedoszacowanie kursu akcji danej spółki.

Wejście w pozycję

Czas więc przejść do najważniejszego punktu wyjaśniania strategii Pair Trading, czyli przedstawienia jak działa w praktyce. W pierwszym kolejności musimy ustalić grupę aktywów bazowych, spośród których wybierzemy dwa konkretne. W tym przypadku weźmiemy pod uwagę rynek akcji spółek notowanych na amerykańskiej giełdzie NASDAQ.

Na początku bieżącego roku doszło do interesującej sytuacji na rynku spółek z branży IT, a konkretnie z sektora mediów społecznościowych. Teoretycznie cały czas sektor ten znajdował się w trendzie wzrostowym, lecz poszczególne spółki zachowywały się w mocno zróżnicowany sposób. Fenomenalnie radził sobie Twitter, który wtedy podczas każdej sesji ustanawiał swoje nowe maksima i osiągał wprost niewiarygodne poziomy. Na drugim biegunie znajdował się Facebook, który radził sobie znacznie słabiej niż w drugim półroczu 2020.

Wydaje się więc, że była to idealna sytuacja to wejście w pozycję w ramach strategii Pair Trading. W którym momencie należy otworzyć zlecenia? Muszą być spełnione poniższe warunki:

  • Otwieramy pozycję długą, gdy wskaźnik RSI znajduje się w okolicy poziomu 30 i kurs znajduje się poniżej średniej kroczącej EMA 50
  • Otwieramy pozycję krótką, gdy wskaźnik RSI znajduje się w okolicy poziomu 70 i kurs znajduje się powyżej średniej kroczącej EMA 50

Taka sytuacja miała miejsce 22 lutego. Podczas ostatniej minionej sesji kurs akcji spółki Facebook spadł wyraźnie poniżej EMA 50, a RSI wciąż znajdowało się bliżej niedoszacowania niż przewartościowania. Z kolei kurs akcji spółki Twitter znajdował się wtedy wyraźnie powyżej EMA 50, a RSI poruszało się powyżej poziomu oznaczającego przewartościowanie. Widzimy to poniżej:

Wykres strategii Pair Trading 1

Pozycję otwarto po kursie 257.95.

Przykład otwarcia pozycji krótkiej:

Wykres strategii Pair Trading 2

Pozycję otwarto po kursie 71.73.

Należy pamiętać, że wielkość pozycji pod względem zainwestowanego kapitału powinna być taka sama, więc na jedną akcję Facebooka, przypada tutaj około 3,6 akcji Twittera.

Wyjście z pozycji

Tutaj sprawa przybiera analogiczny charakter, co w sytuacji wejścia w pozycję. Oznacza to, iż nasze pozycje w przypadku strategii Pair Trading zamykamy, gdy:

  • Wskaźnik RSI znalazł się w okolicy poziomu 70 i kurs znalazł się powyżej średniej kroczącej EMA 50 w przypadku pozycji długiej; LUB
  • Wskaźnik RSI znalazł się w okolicy poziomu 30 i kurs znalazł się poniżej średniej kroczącej EMA 50 w przypadku pozycji krótkiej

W tym przykładzie mieliśmy do czynienia z sytuacją w zasadzie idealną – oba te warunki zrealizowały się praktycznie jednocześnie. 30 kwietnia kurs akcji spółki Twitter zanotował gwałtowny spadek, w efekcie cena znalazła się poniżej EMA 50, a RSI na poziomie 30. Tego samego dnia RSI na wykresie akcji spółki Facebook sięgnęło poziomu przewartościowania. Z tego powodu na otwarciu następnej sesji należało zamknąć obie pozycje. Widzimy to poniżej:

Pozycja została zamknięta po kursie 326.20.

Przykład zamknięcia pozycji krótkiej:

Wykres strategii Pair Trading 4

Pozycja została zamknięta po kursie 55.50.

Jak więc widzimy, w tym scenariuszu zdarzyła się dość niecodzienna, lecz najbardziej korzystna dla tradera sytuacja – obie pozycje umożliwiły traderowi wygenerowanie dość dużego zysku.

Zarządzanie kapitałem w strategii Pair Trading

Jak doskonale wiemy, money management jest kluczowym zagadnieniem w funkcjonowaniu każdej strategii. Jeśli trader nieumiejętnie zarządza własnym kapitałem, jest na najlepszej drodze do poniesienia ogromnych, wprost nieodwracalnych strat na własnym rachunku inwestycyjnym.

Strategia Pair Trading jest pod tym względem wyjątkowo specyficzna, z kilku powodów. Po pierwsze, jej celem jest obniżenie poziomu ryzyka w handlu, nawet kosztem poświęcenia części zysków. Po drugie, stosując ją, nie wyznaczamy sztywnych poziomów Take Profit oraz Stop Loss. Po trzecie, w Pair Tradingu, operujemy dwiema pozycjami, każdą na innym wybranym aktywie bazowym, które to są ze sobą skorelowane.

Z tego powodu, absolutnym kluczem do sukcesu jest tutaj dobór odpowiedniego rozmiaru pozycji do naszego kapitału oraz zdecydowanie jaką maksymalną część naszego kapitału jesteśmy skłonni stracić, podczas pojedynczego wejścia z zastosowaniem strategii Pair Trading. Teoretycznie, ze względu na jej ograniczający ryzyko charakter, trader może sobie tutaj pozwolić na większy margines potencjalnej straty podczas pojedynczego zagrania z zastosowaniem tej metody. Wydaje się więc, że może on wynosić nawet 8% naszego depozytu, oczywiście sumując bilans zysków i strat notowanych przez obie pozycje w danym momencie. Gdy ta wartość zostanie przekroczona, należy założyć, że wejście tym razem okazało się błędne i zamknąć obie pozycje.

To koniec tego artykułu, ale dopiero początek Twojej przygody z rynkami finansowymi. Przed Tobą długa droga, ale lepiej w pierwszej kolejności poćwiczyć. Rachunek demonstracyjny to najlepszy sposób, aby przetestować zdobytą wiedzę w praktyce. Otwórz bezpłatne konto demo z wirtualnymi pieniędzmi już dziś!

OTWIERAM KONTO DEMO

Jakub Bandura
Redaktor portalu TradersArea.pl. Wiedzę z zakresu inwestowania oraz rynków finansowych zgłębiał na studiach ekonomicznych. Trader rynku OTC i Forex preferujący handel krótkoterminowy. Entuzjasta analizy technicznej oraz statystyki.