Roczne rozliczenie przychodów z inwestycji – nie przegap daty

Od 15 lutego 2023 roku będziemy mogli rozliczyć PIT za 2022 rok. Tym razem czas na złożenie rocznego zeznania podatkowego mamy do 2 maja. Z całą pewnością, większość z nas złoży w tym celu najpopularniejszą deklarację PIT-37.

Jednak inwestorzy, którzy zawarli w ostatnim roku choć jedną transakcję sprzedaży akcji, kontraktów terminowych czy innych instrumentów finansowych i ich pochodnych, muszą złożyć deklarację PIT-38, w której należy wypełnić wszystkie informacje odnośnie zysków lub strat poniesionych na handlu akcjami oraz innymi instrumentami finansowymi.

Wypełnia się ją na podstawie deklaracji PIT-8C, które to inwestorzy otrzymują od swoich domów maklerskich. Niestety, w przypadku inwestycji zagranicznych lub za pośrednictwem biur maklerskich z siedzibą poza terytorium RP, informacja PIT-8C nie będzie przesłana – w efekcie podatnik samodzielnie musi ustalić wartość inwestycji i obliczyć należny podatek.

Jak rozliczyć nasze roczne przychody z inwestycji? Jakim podatkiem są one opodatkowane? Przekonamy się poniżej.

Rozliczenie przychodów z inwestycji, czyli podatek od zysków kapitałowych

Niestety, osiąganie zysków z inwestycji jest w naszym kraju opodatkowane. Za każdą zrealizowaną transakcję należy odprowadzić podatek od zysków kapitałowych potocznie nazywany podatkiem Belki.

Wprowadzono go w 2002 roku, a jego pomysłodawcą był ówczesny minister finansów – Marek Belka, stąd nazwa potoczna. Pierwotnie stawka podatku wynosiła 20%, a jego przedmiotem były wyłącznie zyski tylko z oszczędności w bankach, takich jak depozyty i lokaty.

Dwa lata później obniżono go do 19%, lecz objęto nim także dochody kapitałowe pochodzące z odmiennych form inwestycji. Tak też zostało do dziś. Co ważne podatek płaci się tylko od osiągniętego zysku, a nie od całej zainwestowanej kwoty.

Jak rozlicza się podatek od zysków kapitałowych? należy samodzielnie wykazać zysk lub stratę w specjalnym zeznaniu podatkowym, jakim jest PIT-38. Dotyczy to każdej osoby, która w danym roku uzyskuje dochody z inwestowania na giełdzie, czyli zbywania papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych lub kryptowalut.

PIT-38 można rozliczyć na podstawie formularza PIT-8C, które wysyłają biura maklerskie z siedzibą na terytorium RP. Jeśli korzystamy z więcej niż jednego, to od każdego otrzymamy taki formularz. Na jego podstawie możemy obliczyć nasz bilans działań na giełdzie. Jeśli wyjdzie dodatni, należy odprowadzić od zysku podatek Belki.

PIT-8C – co to?

PIT-8C to formularz podatkowy, który otrzymują lub wypełniają osoby wykazujące przychody kapitałowe, czyli takie dochody, od których nie zostały pobrane zaliczki na podatek dochodowy. Przychody te wykazane są na formularzu PIT-8C w części D i należy rozliczyć je w deklaracji PIT-38.

Inwestycje w akcje dokonywane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie rozliczane za pośrednictwem rachunków maklerskich przeprowadzone są w systemie sprzedaży ciągłej. Dniem uzyskania przychodów jest data sprzedaży akcji na giełdzie i uznania kwotą pochodzącą ze sprzedaży rachunku wydającego zlecenie.

Datą poniesienia kosztu jest co do zasady data uzyskania przychodu ze sprzedaży akcji. Nie rozlicza się kosztów w dacie ich poniesienia, lecz wyłącznie w chwili realizacji przychodu (sprzedaży).

Wyjątkiem od tej zasady są koszty pośrednio związane z handlem na giełdzie – w tym koszty prowadzenia rachunku maklerskiego, prowizja z tytułu zakupu akcji i z tytułu sprzedaży oraz co do zasady koszty prasy fachowej, oprogramowania do inwestowania, koszt szkoleń.

W tym przypadku data poniesienia wydatku jest datą, w której koszt jest rozliczany podatkowo. Kosztem można uznać również uczestnictwo w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy (na przykład wyjazd w celu uzyskania informacji o stanie spółki).

Obliczenie podatku na podstawie PIT-8C

Kolejnym krokiem jest obliczenie podatku, który rozliczamy w PIT-38 na podstawie formularza PIT-8C. Stosujemy tutaj jednolitą stawkę podatkową w wysokości 19%.

Wypełnioną deklarację musimy podpisać i przesłać do urzędu skarbowego do 2 maja. Oczywiście można to zrobić drogą elektroniczną – choćby za pomocą rządowej usługi “Twój e-PIT”. W tym terminie musimy także uiścić wyliczony podatek.

Co, gdy ponieśliśmy stratę na giełdzie?

W przypadku poniesienia straty w danym roku, istnieje możliwość odpisania jej od zysków w roku kolejnym, co przyczyni się do obniżenia podstawy opodatkowania. Zabieg ten może być wykonywany przez pięć kolejnych lat, poczynając od roku, w którym odnotowano stratę. Co ważne, w każdym kolejnym można odpisać nie więcej niż 50%.

Jak to wygląda w praktyce? Załóżmy, że w danym roku na giełdzie inwestor poniósł stratę w wysokości 1000 złotych, a poniesione przez niego koszty prowizji i opłat wyniosły 100 PLN. Rok później osiągnął zysk w wynoszący również 1000 złotych.

Jego rozliczenie za rok drugi będzie wyglądać więc następująco: 1000 – 50% x (1000 +100) = 450 PLN. Podatek, więc wyniesie: 450 x 19% = 85,50 PLN i to właśnie taką kwotę należy odprowadzić do Urzędu Skarbowego.

Pozostałe 500 złotych straty będzie można odliczyć od zysku w kolejnym roku. Jeśli ponownie inwestor zakończy rok z ujemnym bilansem, to poprzednią stratę będzie mógł rozliczyć w kolejnych latach: trzecim, czwartym lub piątym.

Rozliczenie przychodów z inwestycji a dywidenda

W danym roku zyski z poszczególnych transakcji kompensują się ze stratami z nieudanych inwestycji, a podatek na samym końcu jest płacony od łącznego wyniku. Jednym z wyjątków są zyski uzyskane dzięki wypłacie dywidendy. Otrzymujemy wówczas na nasze rachunki maklerskie już kwotę netto, po odjęciu podatku od zysków kapitałowych.

Możliwa więc jest sytuacja, w której zapłacimy wysokie podatki od otrzymanych dywidend, jednocześnie ponosząc stratę z transakcji na akcjach, czy też innych instrumentach finansowych. Niestety, nie możemy tych zysków z dywidend skompensować ze stratami na giełdzie.