Międzynarodowy Fundusz Walutowy MFW

Międzynarodowy Fundusz Walutowy, w skrócie MFW (z angielskiego International Monetary Fund, w skrócie IMF) to międzynarodowa organizacja działająca w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, która zajmuj się kwestiami stabilizacji ekonomicznej w skali świata. Jej głównym zadaniem jest dostarczanie pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian za udzieloną (co bardzo ważne nie bezzwrotną) pomoc są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących swój rynek i gospodarkę.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy został powołany podczas United Nations Monetary and Financial Conference, czyli słynnej konferencji w Bretton Woods w New Hampshire w USA, w dniach 1 – 22 lipca 1994 roku. Działalność Międzynarodowego Fundusz Walutowego rozpoczęła dwa lata później, a pierwszych operacji finansowych dokonała w marcu 1947. Obecnie do funduszu należy 189 państw.

Wytyczne polityki Międzynarodowego Funduszu Walutowego

Podstawowe wytyczne polityki prowadzonej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy to: propagowanie międzynarodowej współpracy walutowej, która możliwa jest dzięki utworzeniu stałej platformy wymiany doświadczeń i wiedzy w kwestii międzynarodowych problemów walutowych, ułatwienie ekspansji gospodarczej i wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej, wzrostu zatrudnienia, utrzymywania poziomu realnych dochodów oraz zasobów produkcyjnych krajów członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wspomaganie stabilizacji kursów walutowych oraz pomoc w utrzymywaniu uporządkowanej wymiany między krajami członkowskimi MFW, pomoc w unikaniu deprecjacji walut inspirowanej przez rywalizację (wojny gospodarcze i wroga ekspansja), dążenie do utworzenia wielostronnego systemu płatności i rozliczeń transakcji bieżących oraz eliminowanie ograniczeń wymiany walutowej, hamujących rozwój handlu międzynarodowego, a także dostarczanie członkom IMF środków finansowych na określony okres i na określonych warunkach, co ma na celu wyrównanie tymczasowej nierównowagi bilansu płatniczego kraju członkowskiego otrzymującego pomoc bez użycia środków, które mogłyby wywołać zaburzenia w rozwoju tych krajów bądź w gospodarce międzynarodowej oraz działanie w celu zmniejszenia wielkości nierównowagi bilansów płatniczych i czasu ich występowania w krajach członkowskich MFW.

Funkcje Międzynarodowego Funduszu Walutowego

W celu realizacji wymienionych wyżej zadań Międzynarodowy Fundusz Walutowy pełni cztery podstawowe funkcje: regulacyjną, która polega na tworzeniu wzorców i norm funkcjonowania w kwestii międzynarodowych stosunków finansowych; kredytową, polegającą na dostarczaniu krajom członkowskim Międzynarodowego Funduszu Walutowego dodatkowych źródeł finansowania w postaci różnych kredytów mających „ratować” bilans handlowy zadłużonych krajów; konsultacyjną – polega ona na konsultacjach i współpracy krajów członkowskich oraz jako forum wymiany doświadczeń pomiędzy krajami członkowskimi w kwestii problemów gospodarczo – finansowych (flagowym przykładem są na przykład konsultacje planu Balcerowicza z ekspertem, m.in. plan Balcerowicza był konsultowany z ekspertem Międzynarodowego Funduszu Walutowego prof. Jeffreyem Sachsem) oraz funkcję kontrolną, która polega na nadzorowaniu przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy uzgodnionych programów restrukturyzacyjnych w krajach, którym MFW udzieliło pomocy oraz na weryfikacji celów, na jakie przeznaczane są pożyczone krajom środki.

Działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego

Podstawowa działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego ogranicza się do udzielania państwom członkowskim MFW kredytów, które mają na celu wyrównać nieplanowane zakłócenia ich bilansu płatniczego oraz do umożliwiania tym państwom zakupu walut innych państw członkowskich za walutę krajową. Kredyty mogą być udzielane na dwa sposoby: w ramach rachunku ogólnego oraz jako kilka rodzajów stałych i tymczasowych ułatwień kredytowych. Warunki kredytu w zależności od jego rodzaju różnią się od siebie.

W przypadku kredytów w ramach tak zwanego rachunku ogólnego kredyty udzielane są według dwóch podstawowych zasad – wzrost zasobów finansowych członka Międzynarodowego Funduszu Walutowego nie może być większych niż 25% rocznie oraz nie może przekroczyć 200% w ogólnym rachunku. Oznacza to, że żadne państwo członkowskie MFW nie może zaciągnąć kredytu w walucie innego członka MFW w wysokości większej niż 125% jego udziału w kapitale zakładowym MFW, ponieważ pozostałe 75% udziału państwo wpłaca we własnej walucie. Zakup waluty w ramach rachunku ogólnego odbywa się w pięciu transzach – jednej rezerwowej i czterech kredytowych, z których każda ma wysokość 25% udziału w International Monetary Fund w dowolnej walucie. Finansowanie pozyskane przez kraj w ramach kredytu udzielonego na zasadach rachunku ogólnego muszą być przeznaczone na zrównoważenie bilansu płatniczego.

Ekonomista radzi:

Działania Międzynarodowego Funduszu Walutowego w sposób pośredni odbijają się na kursie walut państw współtworzących go. Kurs jednej z walut wydaje się być szczególnie interesujący – czy wiesz, o której walucie mowa? Zarejestruj się i bądź na bieżąco.

Dyrektorzy Międzynarodowego Funduszu Walutowego

W 70–letniej historii MFW miał 11 dyrektorów zarządzających:

1. Camille Gutt (Belgia) 06.05.1946 – 05.05.1951
2. Ivar Rooth (Szwecja) 03.08.1951 – 03.10.1956
3. Per Jacobsson (Szwecja) 21.11.1956 – 05.05.1963
4. Pierre-Paul Schweitzer (Francja) 01.09.1963 – 31.08.1973
5. Johannes Witteveen (Holandia) 01.09.1973 – 16.06.1978
6. Jacques de Larosiere (Francja) 17.06.1978 – 15.01.1987
7. Michel Camdessus (Francja) 16.01.1987 – 14.02.2000
8. Horst Köhler (Niemcy) 01.05.2000 – 04.03.2004
9. Rodrigo Rato (Hiszpania) 07.06.2004 – 31.10.2007
10. Dominique Strauss-Kahn (Francja) 01.11.2007 – 18.05.2011
11. Christine Lagarde (Francja) od 5.07.2011.

Polska w Międzynarodowym Funduszu Walutowym

Polska należała grupy założycieli Międzynarodowego Funduszu Walutowego jednak należała do niego jedynie do 1950 roku, kiedy to wystąpiła z niego. Wniosek o powrotne przyjęcie Polski do Międzynarodowego Funduszu Walutowego został złożony w 1981 i pięć lat później, w roku 1986, Polska ponownie stała się członkiem MFW.

Najbliższa współpraca Polski i Międzynarodowego Funduszu Walutowego przypadła na lata dziewięćdziesiąte ubiegłego stulecia. Czas ten można podzielić na dwa okresy – do 1996 roku kiedy to polski rząd i MFW współpracowały na rzecz przebudowy polskiej gospodarki z postsocjalistycznej na wolnorynkową i drugi – od roku 1997, kiedy współpraca skoncentrowana była na wsparciu Polski w dążeniach do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej.

Kraje w Międzynarodowym Funduszu Walutowym

Zgodnie ze stanem na lipiec 2016 do Międzynarodowego Funduszu Walutowego należy 189 państw: Belgia, Boliwia, Kanada, Chiny, Kolumbia, Egipt, Etiopia, Francja, Grecja, Honduras, Islandia, Indie, Irak, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Filipiny, Republika Południowej Afryki, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone Ameryki, Republika Dominikany, Ekwador, Gwatemala, Paragwaj, Iran, Chile, Meksyk, Peru, Kostaryka, Polska, Czech, Słowacja, Chorwacja, Słowenia, Macedonia, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra, Brazylia, Urugwaj, Salwador, Nikaragua, Panama, Dania, Wenezuela, Turcja, Włochy, Syria, Liban, Australia, Finlandia, Austria, Tajlandia, Pakistan, Sri Lanka, Szwecja, Birma, Japonia, Niemcy, Jordan, Haiti, Indonezja, Izrael, Afganistan, Korea Południowa, Argentyna, Wietnam, Irlandia, Arabia Saudyjska, Sudan, Ghana, Malezja, Tunezja, Maroko, Hiszpania, Libia, Portugalia, Nigeria, Laos, Nowa Zelandia, Nepal, Cypr, Liberia, Togo, Senegal, Somalia, Sierra Leone, Tanzania, Kuwejt, Jamajka, Wybrzeże Kości Słoniowej, Nigeria, Burkina Faso, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Benin, Gabon, Mauretania, Trynidad i Topago, Madagaskar, Algieria, Mali, Uganda, Burundi, Kongo, Gwinea, Rwanda, Kenia, Malawi, Zambia, Singapur, Gujana, Gambia, Botswana, Lesoto, Malta, Mauritius, Suazi, Jemen, Gwinea Równikowa, Kambodża, Barbados, Fidżi, Oman, Samoa, Bangladesz, Bahrajn, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Rumunia, Bahamy, Grenada, Papua Nowa Gwinea, Komory, Gwinea Bissau, Seszele, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Malediwy, Surinam, Wyspy Salomona, Wyspy Zielonego Przylądka, Dominika, Dżibuti, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Zimbabwe, Bhutan, Republika Vanuatu, Antigua i Barbuda, Belize, Węgry, Saint Kitts i Nevis, Mozambik, Tonga, Kiribati, Angola, Bułgaria, Namibia, Mongolia, Albania, Litwa, Gruzja, Kirgistan, Łotwa, Wyspy Marshalla, Estonia, Armenia, Szwajcaria, Federacja Rosyjska, Białoruś, Kazachstan, Mołdawia, Ukraina, Azerbejdżan, Uzbekistan, Turkmenistan, San Marino, Tadżykistan, Mikronezja, Erytrea, Brunei, Palau, Timor Wschodni, Kosowo, Tuwalu, Sudan Południowy.

Krytyka Międzynarodowego Funduszu Walutowego

Działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego podlega od dekad nieprzerwanej krytyce. W większości wypadków protesty przeciwko MFW organizują różnego rodzaju organizacje antyglobalistyczne, które najbardziej widoczne są podczas szczytów najważniejszych instytucji światowych oraz szefów państw – szczytów Unii Europejskiej, G7, G20, Rady Europy, szczytów NATO, sesji Międzynarodowego Funduszu Walutowego czy Banku Światowego.

Spojrzenie na grupę osób, które protestują przeciwko wpływom Międzynarodowego Funduszu Walutowego zmieniło się znacznie, kiedy do grupy krytyków MFW dołączył laureat ekonomiczne Nagrody Nobla, Joseph Stiglitz.

Do najważniejszych, nazwijmy to, postulatów, Josepha Stiglitza należą następujące stwierdzenia (nie są to cytaty, a jedynie kontekst wypowiedzi Noblisty):

1. Międzynarodowy Fundusz Walutowy patrzy ma światową gospodarkę tylko i wyłącznie z punktu widzenia świata finansów i wychodzi z założenia, że to co dobre dla finansjery, jest dobre także dla światowej gospodarki, a co za tym idzie dla całego świata – według Stiglitza tak nie jest.
2. Międzynarodowy Fundusz Walutowy wymusza na państwach, które są uzależnione od jego pomocy radykalne zmiany w postaci liberalizacji rynków finansowych oraz nadmierną dyscyplinę budżetową oraz bardzo niski poziom inflacji kosztem innych czynników ekonomicznych, które zdaniem Noblisty są ważniejsze, co doprowadziło do upadku niektórych gospodarek.
3. Przykładem tego, jaką szkodę MFW wyrządza krajom, którym udziela pomocy są Indonezja, Tajlandia i Argentyna, które wypełniając zalecenia MFW uległy gospodarczej zapaści oraz Malezja, Chiny i Indie, które przeciwstawiając się wpływowi MFW, weszły na drogę bardzo szybkiego rozwoju.
4. Międzynarodowy Fundusz Walutowy nie posiada demokratycznych procedur podejmowania decyzji, a jego struktury są nieprzejrzyste.
5. W Międzynarodowym Funduszu Walutowym często nie dopuszcza się do procesu decyzyjnego państw najbardziej zainteresowanych, czyli tych, które mają otrzymać pomoc, a w wielu przypadkach cały proces jest praktycznie zmonopolizowany przez reprezentantów Departamentu Skarbu Stanów Zjednoczonych.
6. Międzynarodowy Fundusz Walutowy stosuje podwójne standardy – niewielkie kraje uzależnione od jego pomocy poddawane są rygorystycznym warunkom zakrawającym o szantaż, a wielkie kraje otrzymujące pomoc od MFW – na przykład Rosja, mogą bezkarnie łamać wszelkie procedury, otrzymana pomoc może w tych krajach być trwoniona przez korupcję, a wszystko to odbywa się bez żadnych konsekwencji.
7. Międzynarodowy Fundusz Walutowy przeciwstawił się ideom Keynesa, który jest „ojcem” Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Według niego rynek z natury nie działa doskonale i zadaniem instytucji takiej jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy jest pomoc w sytuacji, gdy rynek zawiedzie. Międzynarodowy Fundusz Walutowy utrzymuje jednak obecnie, że rynek zawsze działa doskonale i odmawia udzielenia pomocy państwom, które nie zgadzają się na redukcję swojego wpływu na krajowy rynek.