Korona norweska i historia waluty Norwegii

Norwegia to kraj, który w Polsce kojarzy się z fiordami, wydobyciem ropy naftowej, bezpieczeństwem socjalnym oraz dobrobytem. Wspomniane państwo od pewnego czasu przyciąga polskich pracowników. Ze względu na popularność emigracji zarobkowej do Norwegii, Polacy coraz częściej mają do czynienia z walutą tego kraju. Korona norweska jest znana również polskim firmom działającym na skandynawskim rynku. Co więcej, uchodzi ona za walutę surowcową, a w międzynarodowym handlu ma większe znaczenie niż polski złoty. Czym korona norweska się charakteryzuje? Jaka jest jej historia? Przekonamy się poniżej:

Korona norweska – informacje, które warto wiedzieć

Korona norweska to, jak sama nazwa wskazuje, jednostka monetarna w Norwegii oraz na wyspie Svalbard – terytorium zależnym znajdującym się w Arktyce. Jedna korona dzieli się na 100 øre, choć nie funkcjonuje już ono w formie gotówki. Jej międzynarodowy kod walutowy według ISO to NOK. Wspomniany symbol pochodzi od angielskiego tłumaczenia słów “korona norweska” (norwegian krone). W samej Norwegii można spotkać skrót “kr”.

Uzależnienie gospodarki Norwegii od eksportu ropy naftowej i gazu ziemnego wyraźnie wpływa na notowania krajowej waluty. Korelacja pomiędzy kursem korony norweskiej i cenami ropy naftowej jest od wielu lat dobrze widoczna. Jak przedstawia się obecnie kwestia: korona norweska – kurs? Aktualnie wynosi on 46 groszy, jednak od marca 2020 roku systematycznie się umacnia.

Od 1 maja 2012 roku norweskie øre nie występują już w rozliczeniach gotówkowych ze względu na brak odpowiednich monet. Te najmniejsze jednostki monetarne w Norwegii można spotkać jednak podczas płatności bezgotówkowych. Z kolei podczas rozliczeń dokonanych gotówką cena jest zaokrąglana do najbliższej pełnej korony.

Korona norweska monety

Po wycofaniu najmniejszych jednostek (øre) z obrotu gotówkowego, w Norwegii w obiegu znajdują się poniższe monety:

• 1 korona norweska
• 5 koron norweskich
• 10 koron norweskich
• 20 koron norweskich

Korona norweska banknoty

W ostatnim czasie, norweskie banknoty wzbudzają duże zainteresowanie. Przyczyną tej sytuacji jest wprowadzenie nowych wzorów. W latach 2017-2019 w obiegu pojawiły się nowe wzory banknotów o każdym nominale, czyli:

• 50 koron norweskich
• 100 koron norweskich
• 200 koron norweskich
• 500 koron norweskich
• 1000 koron norweskich

Korona norweska – historia

Korona norweska została wprowadzona do obiegu 1875 roku, gdy Norwegia przystąpiła do, utworzonej dwa lata wcześniej przez Szwecję i Danię, Skandynawskiej Unii Monetarnej. Korona norweska zastąpiła wtedy speciedalera – poprzednią walutę tego kraju, która obowiązywała od 1816 roku. W tamtych czasach korona oznaczała nie tylko nazwę waluty, ale też standard wagi złota – 2480 koron wynosiło 1 kilogram czystego metalu, dlatego na starych monetach koron można zauważyć liczby, oznaczające, jaką część kilograma złota wykorzystano do produkcji monety.

Warto zwrócić uwagę, że wszystkie trzy kraje wprowadzające koronę jako nową walutę posiadały prawo do swobodnej emisji monet honorowanych przez pozostałych członków unii. Mimo tego braku centralnej kontroli nad emisją pieniądza, Skandynawska Unia Monetarna okazała się udanym tworem, który przetrwał między innymi kryzysy finansowe z lat 1878-1879 oraz 1907-1908. Nawet w tych trudnych okresach, trzem państwom członkowskim udało się zachować wymienialność swoich koron na złoto. Takie rozwiązanie wprowadzono już na samym początku działania Skandynawskiej Unii Monetarnej.

Korona norweska po upadku Skandynawskiej Unii Monetarnej

Parytetu złota i całej koncepcji Skandynawskiej Unii Monetarnej nie udało się utrzymać w 1914 roku. Wtedy wojenna zawierucha skutkowała porzuceniem złotego standardu przez wszystkie wcześniej współpracujące kraje (Danię, Szwecję i Norwegię). Wymienione państwa zachowały jednak nazwę “korona” jako określenie dla swoich narodowych walut.

Wymienialność korony norweskiej na złoto została jednak już w 1916 roku przywrócona, aczkolwiek cztery lata później rząd musiał zrezygnować z tego rozwiązania. Przyczyną była wysoka inflacja. W 1926 kurs NOK powiązano z funtem szterlingiem, ale to rozwiązanie przetrwało tylko dwa lata. Na początku maja 1928 znów zdecydowano o powiązaniu NOK ze złotem.

Ostatnia próba zastosowania złotego standardu, skończyła się jesienią 1931 roku, gdy Wielka Brytania zawiesiła wymienialność funta na złoto. Norweski bank centralny, po uwolnieniu kursu NOK, szukał rozwiązań stabilizujących wartość krajowej waluty. Dlatego zdecydowano o ponownym powiązaniu korony norweskiej z funtem brytyjskim (1933 rok), a sześć lat później wybrano dolara amerykańskiego.

W latach okupacji Norwegii przez wojska III Rzeszy, kurs krajowej waluty został powiązany z marką niemiecką (Reichsmarką). Warto wiedzieć, że norweski bank centralny został ewakuowany (razem z rezerwami złota) i po zorganizowaniu działalności w Londynie stamtąd emitował walutę. Tak zwana “korona londyńska” miała stały kurs wynoszący 17,70 za jednego funta szterlinga.

Po wyzwoleniu kraju przez aliantów, przeprowadzono reformę monetarną ograniczającą podaż pieniądza. W 1946 roku Norwegia przystąpiła do systemu z Bretton Woods. Lata 1946-1970 były okresem względnego spokoju dla korony norweskiej. Sytuacja diametralnie zmieniła się po rozpadzie systemu z Bretton Woods. Po tym wydarzeniu, Norges Bank próbował różnych rozwiązań, które miały zapewnić stabilność waluty. Mowa o systemie kontrolowanych wahań w 1972 roku oraz powiązaniu korony z koszykiem innych walut w 1978. Mimo tych zabiegów, konieczne były wielokrotne dewaluacje korony.

Początek lat dziewięćdziesiątych przyniósł powiązanie korony norweskiej z ECU, czyli Europejską Jednostką Walutową. To powiązanie z poprzedniczką euro zostało przerwane w grudniu 1992 roku wskutek ataków spekulacyjnych i turbulencji na rynku walutowym. Wspomniana sytuacja skutkowała trwałym upłynnieniem kursu NOK.

Dwa lata później Norwegowie nie zdecydowali się na wejście do Unii Europejskiej. Zamiast tego Norwegia wybrała członkostwo w Europejskim Stowarzyszeniu Wolnego Handlu (EFTA) i status kraju blisko współpracującego z UE (jako członek Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Referendum z 1994 roku zamknęło dyskusję na temat zastąpienia korony norweskiej przez euro.

Korona norweska – ciekawostki

Monety o nominałach 1 i 5 koron norweskich są bardzo charakterystyczne ze względu na obecność otworów w ich samym środku. Takie dziurki prawdopodobnie pozwalają na łatwiejsze rozróżnianie pieniędzy przez osoby niewidome i słabowidzące. Niektórzy uważają jednak, że poprzez umiejscowienie otworów, projektant nawiązał do norweskiej tradycji. Przed wiekami wiele monet ze Skandynawii miało dziurki, gdyż ludzie lubili je nawlekać na rzemień pełniący rolę prowizorycznej portmonetki. Poza tym, dziurawe monety są trudniejsze do podrobienia.

Aktualne wzory norweskich banknotów przedstawiają odpowiednio:

• 50 koron: latarnię morską na wyspie Utvær
• 100 koron: łódź wikingów z Gokstad
• 200 koron: dorsza
• 500 koron: żaglowiec RS 14 Stavanger
• 1000 koron: fale morskie

Co ciekawe, Norwegowie nadal mogą wymieniać w banku centralnym wszystkie nieużywane banknoty, które wyemitowano po 1948 roku.

Ciekawostką jest również fakt, że norweska moneta o wartości 20 koron jest takiej samej wielkości i podobnej wagi co moneta syryjska o wartości 10 funtów syryjskich. Wydawałoby się, że taki zbieg okoliczności nie powinien nikogo obchodzić (zresztą, monety z wyglądu bardzo się różnią), jednak automaty do gier oraz automaty płatnicze nie mogły ich odróżnić. Poczta Norwegii z powodu nadużyć związanych z funtem syryjskim w 2006 roku na pewien nawet zamknęła automaty przyjmujące gotówkę. Nic w tym dziwnego, wartość tych monet różni się około 50 razy.