Drawdown i znaczenie obsunięcia kapitału w tradingu

Podstawową kwestią, na której skupiają się traderzy jest stopa zwrotu, którą są w stanie generować. Jest to naturalna cecha, gdyż celem handlu na rynkach jest umiejętność maksymalizacji zysków.

Pierwszeństwo zysku netto prowadzi do sytuacji, w której drawdown, czyli z angielskiego obsunięcie kapitału, traktowane jest po macoszemu. Tego typu sytuacja prowadzi do całkowitych wypaczeń pojmowania rynku i czyni go areną hazardowych systemów, w której podstawowym mottem staje się: wszystko albo nic.

Czym jest drawdown?

Drawdown jak już zostało wspomniane, to procentowe obsunięcie środków pieniężnych na rachunku, pokazujące jakiej wielkości strata miał miejsce, liczona od szczytowego punktu na wykresie krzywej kapitału. Takich sytuacji może być wiele, dlatego też istnieje określenie największego obsunięcia kapitału, na danym rachunku. W ten sposób można określić, ile maksymalnej straty wygenerowała dana strategia.

Co drawdown oznacza dla tradera?

Na samym początku artykułu został poruszony temat dotyczący maksymalizacji stopy zwrotu oraz tego, jaki priorytet wiedzie w półświatku spekulantów giełdowych, zwanych traderami. Stopa zwrotu jest siłą napędową każdej, nawet najskromniejszej i najprostszej strategii inwestycyjnej. To dzięki oczekiwanej stopie zwrotu dochodzi do jakiejkolwiek transakcji na rynkach kapitałowych.

Strategia generująca dodatni zwrot z inwestycji jest właściwie traderskim perpetuum mobile i rzadko jest jakkolwiek korygowana o dodatkowe kryteria. Szkoda, gdyż obsunięcie kapitału, jest elementem, który wraz ze stopą zwrotu, tworzy podwaliny długoterminowej zyskownej strategii. Słowo „długoterminowy” jest oczywiście słowem klucz, gdyż nawet najbardziej infantylna i przecząca zasadom matematyki, czy podstaw analizy portfelowej strategia, może przez określony czas generować profity dla spekulanta.

Doskonałym tego przykładem może być strategia zaczerpnięta z gry w ruletkę, nazywana strategią progresywną. Polega ona na obstawieniu zakładu, a następnie w zależności od jego wyniku, ryzyko jest podwajane, bądź pozostaje tej samej wielkości. W praktyce wygląda to tak, że dana osoba ryzykuje przykładową złotówkę (1 PLN). Jeśli wynik zakładu zakończy się zyskiem, wówczas ryzyko danego zakładu się nie zwiększa i pozostaje ciągle na wysokości 1 zł. W przypadku, gdy gracz odnotuje stratę, wówczas podwaja poprzedni zakład i decyduje się na ryzyko w wysokości 2 PLN. Kolejna strata poprowadzi do momentu, w którym wartość ryzyka wynosi już 4 zł. Sytuacja ta zmienia się w momencie, gdy dany zakład zakończy się zwycięstwem i ryzyko powróci do pierwotnej wielkości 1 złotówki. Zgodnie z wytycznymi strategii, wygrana zawsze zakończy się zyskiem netto wielkości pierwotnego ryzyka (1 zł). Jak zatem strategia do gry w ruletkę, znalazła swoje zastosowanie na rynku OTC oraz giełdowych instrumentów pochodnych?

Idea wykorzystania tej strategii odnosi się do sytuacji, w której trader rozpoczyna swój trading w swej strategii od określonej wielkości pozycji. Dla dokładnego zobrazowania tej sytuacji załóżmy, że mamy do czynienia ze spekulantem o zwiększonej awersji do ryzyka. Decyduje się on bowiem rozpocząć swoją strategię od transakcji wielkości 0,01 lota. Transakcja ta posiada współczynnik ryzyka do zysku (risk/reward ratio) wielkości 1:1. Oznacza to bowiem, że odległość od ceny wejścia jest identyczna zarówno do punktu zadeklarowanego zlecenia Stop loss oraz Take profit.

Przyjmijmy założenie, że odległość ta wynosi 20 pipsów. Zgodnie z ideą progresji, jeżeli zlecenie będzie zamykało się na plusie, wówczas kolejne będzie takiej samej wielkości (0,01 lota). W momencie, gdy zlecenie kupna, bądź sprzedaży spowoduje aktywację zlecenia obronnego (stop loss), stanowi to podstawę do podwojenia wielkości transakcji. Proces ten trwa do momentu, w którym transakcja zakończy się sukcesem. System progresywny wydaje się bardzo kuszącym rozwiązaniem dla traderów, dzięki czemu mogą uzyskać oni prostą receptę na regularne zyski. Jak w przypadku wszystkich „magicznych” systemów progresja zawiera ogromną wadę. Załóżmy, że trader będzie miał serię strat, która wyniesie 9 zleceń z rzędu. Jak będzie wyglądało obsunięcie kapitału na rachunku spekulanta?

Zgodnie z powyższym przykładem, jeśli trader swoją strategię progresywną rozpoczął na instrumencie EURUSD, wówczas oczekiwany zysk wynosi 2 USD. Posiadając na rachunku 4000 USD ma szansę powiększyć swój kapitał z pojedynczej transakcji o 0,05% kapitału. W przypadku serii 9 trafnych transakcji, jego zysk wyniesie 18 USD, co stanowi 0,45% zysku względem wartości początkowej.

A TERAZ NAJWAŻNIEJSZE! W momencie, w którym spekulant odnotuje 9 strat rozpoczynając strategię od zlecenia wielkości mikrolota (0,01 lota) przy SL 20 pipsów, jego strata będzie wynosiła 1022 USD, co będzie stanowiło ponad 25% jego wszystkich środków. Dodatkowo, jeśli trader będzie chciał kontynuować, strategia będzie wymagała od niego zajęcie kolejnej pozycji o ekspozycji 5,12 lota. Przy pozostałych 2978 USD na rachunku, wysokość depozytu zabezpieczającego stanowi kwotę „zaporową”, gdyż przy standardowej dźwigni wysokości 1:100 wynosi 5120 EUR (a tyle niestety inwestor nie ma na rachunku)! Dodatkowo, należy pamiętać, że w sytuacji, gdyby nawet nasz hipotetyczny trader, byłby w stanie otworzyć kolejną pozycję, to ewentualny sukces pozwoli mu odzyskać utracone 1022 USD oraz uzyskać dodatkowy profit w wysokości 2 USD.

Widzimy zatem, ze strategia kusi swoją prostotą, zaś po uwzględnieniu maksymalnego obsunięcia (drawdown – DD) okazuje się, że nie ma ona praktycznie sensu i jest jedynie bajkową historyjką dla naiwnych, celem skuszenia ich do pozostawienia swoich oszczędności w kieszeni brokera.

Drawdown a stopa zwrotu

Celem przywołania hipotetycznego tradera handlującego z myślą o systemie progresywnym (zwanym też systemem Martingale) było ukazanie, jakie znaczenie ma obsunięcie kapitału w stosunku do stopy zwrotu. System podwajania zakłada uzyskiwanie niewielkiego zysku, z jednoczesnym nadmiernym eksponowaniem się na ryzyko. W sytuacji raptem kilku strat, inwestor zaczyna kłaść na szalę cały swój dostępny kapitał.

Oczywiście przykład wykorzystania systemu Martingale jest przykładem nieco skrajnym, natomiast pokazuje doskonale czym jest ignorowanie istoty obsunięcia kapitału, spowodowanej nadmierną ekspozycją na ryzyko. Drawdown jest elementem szacowania ryzyka, gdyż pokazuje ile możemy stracić w wyniku stosowania danej strategii.

Odchodząc od przykładów bazujących na fantazjach pokonania kasyna w ruletkę, DD znajduje swoje uzasadnienie w analizie wskaźnikowej każdego systemu transakcyjnego. Każda strategia posiada oczekiwaną wartość. Tego typu estymacja wynika z wyliczenia współczynnika trafności oraz średniego zysku względem średniej straty. W ten sposób pojawia się dodatnia, bądź stratna wielkość, która pokazuje ile pojedyncza transakcja pozwala nam zarobić lub stracić. Wielkość ta przemnożona przez liczbę wygenerowanych sygnałów (zajętych pozycji) pozwala na przedstawienie całkowitej stopy zwrotu ze strategii.

Nie bez znaczenia pozostaje kwestia, jakie obsunięcie kapitału powstało na rachunku inwestycyjnym, gdyż jest to obiektywna miara ryzyka bankructwa. Im większe obsunięcie kapitału, tym bardziej powinniśmy się trzymać z daleka danej strategii. Pamiętajmy, że niedoświadczeni inwestorzy szukają zysków, a doświadczeni inwestorzy unikają ryzyka. Jeśli porównujemy dwie strategie o zbliżonej stopie zwrotu, naszą uwagę powinna przykuwać ta, która posiada mniejszy maksymalny DD.

Trading Coach radzi:

Zanim zaczniesz swoją przygodę z inwestowaniem na rachunku rzeczywistym, sprawdź jak funkcjonują mechanizmy rynkowe na wirtualnych środkach. Rachunek demo pozwoli Ci zapoznać się z platformą transakcyjną bez ryzyka utraty swoich własnych środków. Bezpłatne demo zarejestrujesz tutaj.

Drawdown a psychologia inwestowania

Obsunięcie kapitału nie dotyczy jedynie kwestii związanych z matematycznymi wyliczeniami danego systemu i jego opłacalności względem innych systemów transakcyjnych. Oczywiście umiejętność logicznego myślenia oraz szybkiego kalkulowania jest zawsze mile widziana w spekulacji. Jednakże warto wspomnieć o tym, że jesteśmy jedynie ludźmi i psychologia zawsze będzie odciskała swoje piętno na nas, bez względu na czy będziemy tego świadomi, czy też nie. Sygnały transakcyjne, które stanowią absolutny fundament strategii tradingowej, pozwalają na osiąganie dodatniej stopy zwrotu. Trading nie jest żadną magią, a jedynie sposobem na zarobienie pieniędzy handlując określonymi instrumentami finansowymi.

Realizowanie założonego scenariusza nie zawsze należy do łatwych zadań. Wynika to z pewnego paradoksu polegającego na tym, że żadne dane historyczne nie dają stuprocentowych szans na wygenerowanie identycznych rezultatów w przyszłości. Z tego tytułu, pomimo wcześniejszych testów i analiz poszczególnej strategii, zawsze przebija się element niepewności, który może zachwiać wiarą tradera w dany system. Choć kwestie wiary nie są na co dzień łączone z naukowym podejściem do danych, to musimy pamiętać, że wiara w system prowadzi do żelaznej dyscypliny względem otwierania i zamykania pozycji.

Jeśli maksymalne DD jest na poziomie, który nasza świadomość akceptuje i godzi się z nim, wówczas otwieranie kolejnych zleceń nie powinno wiązać się z jakimikolwiek wewnętrznymi rozterkami. Wielkość drawdown, na którą trader się godzi wynika z jego indywidualnych predyspozycji oraz awersji do ryzyka. Ciężko jest stwierdzić jednoznacznie jakiej wielkości powinno być maksymalne obsunięcie kapitału, natomiast warto poruszyć ten temat, by móc zwrócić uwagę na kilka istotnych elementów.

Jakiej wielkości powinno być maksymalne obsunięcie kapitału – max DD?

Każdy trader jest inny. Każdy ze spekulantów ma swój indywidualny styl oraz spojrzenie na handel. Niektórzy preferują handel krótkoterminowy, filtrowany całą gamą wskaźników i oscylatorów, a inni z kolei decydują się na spekulację na czystym wykresie w perspektywie długoterminowej. Nie inaczej jest w kwestii ustalenia przez tradera maksymalnego drawdown na swoim rachunku tradingowym. W tej kwestii należy pamiętać, że w zależności ile spekulant decyduje się ryzykować w poszczególnej transakcji, jego dopuszczalne maksymalne obsunięcie kapitału będzie inne.

Dlatego też decydując się ryzykować 1% swojego kapitału na pojedynczej transakcji, spekulant może oczekiwać, iż nie przekroczy wielkości 15-20% maksymalnej straty. Z kolei trader o zwiększonym apetycie na ryzyko, który decyduje się zaryzykować powyżej 4% na transakcję, może nawet dopuścić do sytuacji, gdzie jego strata wyniesie 50%.

Bez względu na to, czy dany trader cechuje się zachowawczością, czy może jest on ryzykantem, warto aby zawsze posiadał pewien poziom „mentalnego stop loss’a”, który spowoduje, że po przekroczeniu pewnej straty strategia jest zawieszana. Może to być np. wielkość o 20% większa od maksymalnego obsunięcia kapitału. Oznacza to, że jeśli testowana strategia posiada 17% maksymalnego DD, to po przekroczeniu obsunięcia na kapitale rzędu 20,4%, spekulant powinien zaprzestać handlu z użyciem tej strategii i poddać strategię ponownym testom oraz optymalizacji.

Kolejnymi narzędziami, które pozwalają na określenie wysokości optymalnego poziomu drawdown są CAGR oraz MAR. Te dwa pojęcia odnoszą się bezpośrednio do rachunków, na których testujemy określoną strategię. Pojęcie CAGR (Compound Annual Growth Rate) oznacza skumulowaną roczną stopę wzrostu i pokazuje ile procentowo zyskuje dana strategia w ciągu roku. Oblicza się ją na podstawie poniższego wzoru:

CAGR = (Wartość końcowa / wartość początkowa) ^ (1 / liczba lat) – 1

W przypadku krótkoterminowej strategii można skorzystać ze średniomiesięcznej stopy wzrostu, wówczas zamiast liczby lat wykorzystamy liczbę miesięcy. Wartości poniżej miesiąca nie mają sensu, gdyż skupiają się na zbyt niskich interwałach czasowych i nie posiadają wartości dodanej pod kątem średnioterminowej analizy portfela.

W celu określenia optymalnej wielkości obsunięcia kapitału można wykorzystać współczynnik MAR (Managed Account Ratio) wykorzystywany do oceny w rankingach funduszy hedge. MAR opiera się na prostym wzorze:

MAR = CAGR% / max. DD%

Im większa wartość tego wskaźnika, tym lepiej. Wartości powyżej 1 pokazują, że średniorocznie strategia generuje więcej procentowego zysku niż wynosi procentowe maksymalne obsunięcie kapitału. Prezentuje to idealną sytuację, w której ryzyko jest sowicie premiowane.

Rzadko możemy spotkać strategię, która będzie posiadała wysoki współczynnik MAR w długim terminie, natomiast warto jest uwzględnić go przy ocenie jakości danej strategii. W ten sposób na podstawie oceny naszego systemu oraz naszych indywidualnych predyspozycji, możemy ustalić, jaka wielkość obsunięcia kapitału jest optymalna i nie zaszkodzi w generowaniu dodatniej stopy zwrotu przez nasz system.