Wprowadzenie do opcji

Opcje to bardzo wyjątkowy instrument finansowy. Klasyczne opcje notowane są oczywiście na rynkach giełdowych. O innych powiemy nieco później. Można powiedzieć, że obok kontraktów terminowych jest to klasyka instrumentów pochodnych, jednak ich konstrukcja jest zdecydowanie trudniejsza. Niemniej jednak można je zrozumieć i jest to między innymi cel tego artykułu. Opcje naprawdę nie są wiedzą tajemną. Tak samo inwestowanie w opcje nie należy do największych wyzwań, choć wielu inwestorom wydaje się, że jest inaczej.

Inwestowanie w opcje pozwala na osiąganie naprawdę wysokich stóp zwrotu. Najwyższe stopy zwrotu daje kupno opcji – jest to najbardziej zyskowna strategia opcyjna, a co najlepsze, także najprostsza opcyjna strategia inwestycyjna. Wysokie stopy zwrotu z handlu opcjami związane są z tym, że kurs opcji zmienia się dużo szybciej niż kurs instrumentu bazowego tej opcji. Wraz ze zwiększaniem się zmienności wzrastają stopy zwrotu. Inwestowanie w opcje jest więc znacznie bardziej opłacalne niż inwestowanie w akcje.

Opcje mają ogromną zaletę. W przeciwieństwie do kontraktów futures czy kontraktów CFD z góry wyznaczają maksymalną stratę jaką można odnieść na danej transakcji. Charakteryzują się więc wysokim współczynnikiem zysku do ryzyka. Oczywiście jest tak w przypadku, kiedy jesteśmy nabywcą opcji, czyli kupującym, wystawcy opcji takiego komfortu nie mają. Poniżej znajdziesz dokładne wyjaśnienie działania tego mechanizmu. Istnieją cztery sposoby handlu opcjami. Kupno (nabycie) opcji kupna, sprzedaż (wystawienie) opcji kupna, kupno (nabycie) opcji sprzedaży i sprzedaż (wystawienie) opcji sprzedaży.

Opcje kupna to prawo nabywcy opcji do kupna instrumentu bazowego po z góry określonej cenie oraz na warunkach z góry określonych w momencie zakupu opcji. Kupno opcji kupna jest więc tym samym co zajęcie długiej pozycji na kontrakcie futures, z tą różnicą, że w przypadku opcji kupna, osoba którą ją zakupiła nie ma obowiązku nabycia instrumentu finansowego, a w przypadku kontraktu futures taki obowiązek istnieje.

Opcje sprzedaży działają tak samo, tylko na odwrót. Kupując opcję sprzedaży nabywa się prawo do sprzedaży instrumentu bazowego po z góry określonej cenie oraz na warunkach góry określonych w momencie zakupu opcji sprzedaży. Jest to więc przypadek sprzedaży kontraktu futures bez konieczności zawarcia transakcji sprzedaży. Wystawcy opcji, czyli sprzedający są jednak zobligowani do zawarcia transakcji (i w przypadku opcji kupna jak i sprzedaży) jeżeli kupujący będą chcieli skorzystać z możliwości wykonania zakupionej opcji. Jakie jest ryzyko? Dla nabywcy niewielkie, dla wystawcy większe. Nabywca opcji (niezależnie od typu opcji) jest zobowiązany wypłacić premię opcyjną wystawcy opcji. W przypadku niewykonania opcji jest to strata jaką ponosi nabywca opcji. Wystawca opcji ponosi z kolei ryzyko zawarcia niekorzystniej transakcji.

Rodzaje opcji

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje opcji: opcje europejskie, opcje amerykańskie oraz opcje egzotyczne. Podstawowa różnica pomiędzy nimi to czas, w którym opcja ta może zostać wykonana. Opcja europejska może zostać wykonana tylko w jednym, z góry określonym terminie, jest to tak zwany termin wygaśnięcia opcji. Opcja amerykańska może zostać z kolei wykonana w dowolnym terminie przed terminem wygaśnięcia tej opcji.

Ostatni typ opcji, czyli opcja egotyczna, jest instrumentem zdecydowanie bardziej skomplikowanym od dwóch poprzednich. Wystawianiem i nabywaniem opcji egzotycznych zajmują się przede wszystkim zaawansowani inwestorzy zarządzający przykładowo funduszami hedgingowymi, traderzy i dealerzy instrumentów pochodnych oraz różne instytucje niefinansowe. Opcje te mogą różnić się przykładowo sposobem wyliczania wartości opcji. Może to być choćby średnia cena instrumentu bazowego z całego okresu, a nie cena instrumentu w dniu wykonania opcji, jest to tak zwana opcja azjatycka. Opcja lookback opiera się z kolei na cenie maksymalnej bądź minimalnej z okresu. Istnieją także opcje barierowe, które zaczynają istnieć w momencie osiągnięcia konkretnego poziomu (opcja knock-in) lub przestają istnieć w momencie osiągnięcia konkretnego poziomu (opcja knock-out). Poza tym istnieją jeszcze opcje opierające się na więcej niż jednym instrumencie, czyli tak zwane opcje koszykowe, zależne od średniej wartości cen instrumentów z koszyka, czy opcje spread oparte na różnicy cen pomiędzy ustalonymi instrumentami.

Opcje egzotyczne mogą być tworzone w całkiem dowolny sposób – ważne jest jedynie, aby na warunki transakcji zgadzały się obie strony tej transakcji – wystawca oraz nabywca. Podsumowując ten temat można jednak stworzyć podział opcji egzotycznych: opcja o uwarunkowanej premii, opcja z odstępem, opcja binarna (o niej więcej w dalszej części artykułu), opcja bermudzka, opcja o opóźnionym starcie, opcja wyboru, opcja ratalna, opcja azjatycka, opcja barierowa (knock-in oraz knock-out), opcja drabinowa, opcja zapadkowa oraz opcja wsteczna.

Ekonomista radzi:

Opcje – nie mylić z opcjami binarnymi (!) – to niezwykle ciekawe i szeroko wykorzystywane instrumenty finansowe służące głównie do zabezpieczania pozycji przez inwestorów instytucjonalnych. Dowiedz się, jak możesz wykorzystać opcje w swoim tradingu – zapisz się na bezpłatny webinar.

Opcje na GPW

Jedyne opcje notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie to opcje europejskie na indeks WIG 20. Handel tymi opcjami odbywa się w systemie notowań ciągłych we wszystkie dni sesyjne w godzinach 8:45 – 17:05. Ponadto przed otwarciem i po zamknięciu odbywa się fixing, podobnie jak w przypadku innych instrumentów notowanych w systemie ciągłym. Przykładowa nazwy skrócona opcji na indeks WIG20 prezentuje się następująco:

OW20F161900

We nazwie skróconej, O – Opcja (rodzaj instrumentu), W20 – Indeks WIG20 (instrument bazowy), F – Opcja kupna wygasająca w czerwcu (typ i miesiąc wygaśnięcia opcji), 16 – rok 2016 (rok wygaśnięcia opcji), 1900 – 1900 punktów indeksowych (kurs wykonania opcji).

Kody opcji dla poszczególnych miesięcy:

Opcje binarne – alternatywa?

Opcja binarna to zdecydowanie najnowszy rodzaj opcji, który dopiero niedawno zdobył większą popularność. Obecnie w Internecie możemy znaleźć wielu pośredników oferujących handel opcjami binarnymi. Najważniejszą cechą opcji binarnej jest stała wysokość „wygranej” dla nabywcy opcji, co odróżnia ją od zwykłych opcji, których wartość końcowa jest praktycznie nieograniczona – zależna jedynie od wartości instrumentu bazowego.

Cena instrumentu bazowego w momencie wygaśnięcia opcji jest bez znaczenia – ważne jest tylko, czy jest ona wyższa czy niższa od ceny z dnia zawarcia transakcji. Jeżeli wyższa – kupujący opcję „wygrywa”, jeśli niższa – „przegrywa”.

Podsumowując, handel opcjami binarnymi polega jedynie na spekulacji, czy wartość instrumentu bazowego wzrośnie czy spadnie. Jest to najpopularniejszy typ opcji binarnych, tzw. High / Low. Oprócz tego wyróżniamy opcje binarne Touch / No touch, które polegają na spekulacji, czy cena instrumentu bazowego osiągnie czy nie osiągnie określonego poziomu. Inny typ opcji binarnej to Boundary. Jest to zakład dotyczący tego, czy w konkretnym przedziale czasowym cena instrumentu bazowego zostanie w konkretnym przedziale cenowym czy przeciwnie, będzie poza tym przedziałem. Oprócz tego istnieją jeszcze krótkoterminowe opcje high / low, których czas wygaśnięcia opcji wynosi od 30 sekund do 5 minut.

Rynek opcji binarnych nie jest jeszcze całkiem regulowanym rynkiem. W związku z tym istnieje wiele kontrowersji związanych z tymi instrumentami pochodnymi. Pierwszy urząd, który uregulował handel opcjami binarnymi na terenie Unii Europejskiej i uznał opcje binarne za instrument finansowy jest (tutaj bez zaskoczenia) Cypryjska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (CySEC).

Nie wszyscy europejscy regulatorzy podchodzą jednak do opcji binarnych w taki sposób. Brytyjski nadzór finansowy – Financial Conduct Authority (FCA) klasyfikuje opcje binarne jako hazard i świadczenie usług z nimi związanych wymaga uzyskania odpowiedniej zgody wystawianej przez Komisję Hazardową.

Podsumowując, opcje są bardzo ciekawym instrumentem, a strategie opcyjne to nie lada gratka dla osób, które do inwestowania podchodzą na poważnie i z inwestowaniem wiążą swoją przyszłość. Więcej o opcjach i strategiach opcyjnych już w najbliższych artykułach.