Domy maklerskie w Polsce

Domy maklerskie
J2T Trade

Pisząc o domach maklerskich działających na rynku, najpierw musimy wspomnieć o tym, czym dokładnie jest dom maklerski i dlaczego jest tak ważnym podmiotem w funkcjonowaniu rynku kapitałowego każdego kraju na świecie. Zgodnie z definicją, dom maklerski jest instytucją finansową posiadającą zezwolenie nadzoru (w przypadku Polski jest to Komisja Nadzoru Finansowego, czyli KNF) na wykonywanie określonych czynności stanowiących działalność maklerską.

Czym więc jest ta działalność maklerska? Działalność maklerska, według polskiego prawa, a dokładnie Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538) polega na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, wykonywaniu zleceń nabycia i zbycia instrumentów finansowych na rachunek dającego zlecenie, nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek instrumentów finansowych, zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, doradztwie inwestycyjnym (czyli czynności polegającej na przygotowywaniu w oparciu o potrzeby i sytuację klienta pisemnej lub ustnej rekomendacji, która dotyczy kupna, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu określonych instrumentów finansowych lub powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczących tych instrumentów, a także wykonania lub powstrzymania się od wykonania uprawnień wynikających z określonego instrumentu finansowego do zakupu, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu instrumentu finansowego), oferowaniu instrumentów finansowych, świadczeniu usług w wykonaniu zawartych umów o subemisje inwestycyjne i usługowe lub zawieraniu i wykonywaniu innych umów o podobnym charakterze, jeżeli podmiotem są instrumenty finansowe oraz organizowaniu alternatywnego systemu obrotu, czyli wielostronnego systemu kojarzącego oferty kupna i sprzedaży instrumentów finansowych organizowanego poza rynkiem regulowanym zgodnie z określonymi regulacjami, będącymi łagodniejszymi w porównaniu do regulacji na rynku giełdowym oraz pozagiełdowym.

Historia domów maklerskich

Historia domów maklerskich rozpoczęła się prawie tysiąc lat temu, bo już w XI wieku, we Francji. Wówczas jednak były to domy brokerskie. Wtedy właśnie Francuzi rozpoczęli regulować oraz handlować zadłużeniem w sektorze rolnictwa za pośrednictwem funkcjonującej już społeczności bankowej, która utworzyła pierwszy na świecie system handlu długiem, czyli de facto pierwszy system handlowy. W XIV wieku zaczęło pojawiać się więcej domów brokerskich w najważniejszych dla ówczesnej gospodarki miejscach w Europie, między innymi we Flandrii i Amsterdamie, w których handlowano przede wszystkim towarami. Znaczenie domów brokerskich wzrosło dzięki weneckim brokerom, którzy rozpoczęli handel rządowym długiem, czyli obligacjami skarbowymi. Początki branży brokerskiej opierały się więc na handlu towarami oraz długami. Na początku XVII wieku nastąpił jednak przełom, ponieważ w 1602 roku powstała Holenderska Kompania Wschodnioindyjska – pierwsza publiczna spółka akcyjna w historii. Możliwość finansowania dalekowschodnich wypraw przez rozproszony akcjonariat, pozwoliła na szybki rozwój tego przedsiębiorstwa i w związku z tym akcja stała się podstawą funkcjonowania rynków finansowych i jest nią również dzisiaj, ponad 400 lat później.

Makler podczas pracy

FP Markets

Domy maklerskie w dzisiejszym rozumieniu tej instytucji powstały w londyńskich kawiarniach i umożliwiały one kupno i sprzedaż akcji różnych spółek prywatnym inwestorom. To właśnie londyńscy maklerzy odpowiedzialni byli za formalne utworzenie londyńskiej giełdy, czyli London Stock Exchange, w 1801 roku, tworząc regulacje oraz zasady członkostwa. Później model ten skopiowany został na całym świecie, także w Nowym Jorku, w którym powstało wiele firm pośredniczących w handlu akcjami i innymi papierami wartościowymi, miedzy innymi funkcjonujące do dziś banki Morgan Stanley oraz Merill Lynch (obecnie jako część Bank of America). Ich początkowa działalność skupiała się na wyszukiwaniu i analizowaniu spółek dla grup inwestycyjnych oraz osób indywidualnych oraz na pośrednictwie w kupnie i sprzedaży udziałów.

W XX wieku domy maklerskie poszły o krok dalej i stały się animatorami rynku. Rozpoczęto kwotowanie zarówno ceny kupna jak i ceny sprzedaży każdego instrumentu finansowego. Dzięki temu domy maklerskie zaczęły zarabiać na jednoczesnym kupnie i sprzedaży instrumentów – kupnie po cenie niższej i sprzedaży po cenie wyższej.


EkonomistaEkonomista radzi:

Więcej o domach maklerskich, instrumentach w ofercie i możliwościach inwestycyjnych dowiesz się na bezpłatnych szkoleniach online. Pozwolą Ci uzyskać niezbędne informacje i zwiększyć swój poziom wiedzy o rynkach finansowych. Zarezerwuj miejsce na najbliższy webinar.


Wymogi prawne

Działalność domów maklerskich jest ściśle regulowana, zarówno pod względem prawnym jak i pod względem wymogów kapitałowych. Za udzielanie licencji na działalność domu maklerskiego, odbieranie licencji oraz kontrolowanie domów maklerskich w Polsce odpowiada Komisja Nadzoru Finansowego.

Dom maklerski (DM) z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może świadczyć usługi maklerskie działając w formie:

  1. spółki akcyjnej,
  2. spółki komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,
  3. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
  4. spółki komandytowej, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,
  5. spółki partnerskiej, w której partnerami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,
  6. spółki jawnej, w której wspólnikami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch.

Akcje domu maklerskiego prowadzonego jako spółka akcyjna muszą być wyłącznie akcjami imiennymi, a wyjątkiem od tej zasady jest przypadek, gdy akcje domu maklerskiego są zdematerializowane. Co więcej, środki będące zapłatą za niezdematerializowane akcje, udziały lub wkłady w spółce prowadzącej dom maklerski nie mogą pochodzić z nieudokumentowanych źródeł, z kredytu ani z pożyczki oraz nie mogą być w żaden inny sposób obciążone. Działalność maklerska może być prowadzona przez odrębne domy maklerskie lub przez domy maklerskie afiliowane przy bankach, jednak muszą być one wyodrębnione z nich organizacyjnie i finansowo.

Osoby zarządzające domem maklerskim powinny dawać rękojmię uczciwego prowadzenia przedsiębiorstwa oraz zapewnienia słusznych interesów klientów. W skład zarządu domu maklerskiego funkcjonującego w formie spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinny wchodzić co najmniej dwie osoby posiadające wykształcenie wyższe i co najmniej trzyletni staż pracy w instytucjach rynku finansowego oraz dobrą opinię w związku ze sprawowanymi funkcjami. Podobnie wygląda kwestia dyrekcji w domach maklerskich działających w formie spółek osobowych.

W domu maklerskim musi być zatrudniona odpowiednia ilość maklerów papierów wartościowych oraz doradców inwestycyjnych, adekwatna do zakresu świadczonych usług. Za przyjmowanie zleceń nabycia i zbycia instrumentów oraz ich wykonywania, działalność inwestycyjną na rachunek własny oraz za pełnienie funkcji oferującego lub subemitenta, przechowywanie i rejestrowanie instrumentów finansowych i prowadzenie rachunków papierów wartościowych, rachunków zbiorczych, rachunków pieniężnych i organizowanie alternatywnego systemu obrotu odpowiedzialny musi być co najmniej jeden makler. Do wykonywania czynności polegających na zarządzaniu portfelem instrumentów finansowych zatrudnionych musi być co najmniej dwóch doradców inwestycyjnych. Z kolei do wykonywania czynności doradztwa inwestycyjnego musi być zatrudniony co najmniej jeden makler papierów wartościowych lub doradca inwestycyjny.

Domy maklerskie w Polsce

Na dzień 21.11.2016 w Polsce zarejestrowanych jest aż 51 domów maklerskich i są to: Aforti Securities S.A. z siedzibą w Warszawie, Athena Inwestments Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Katowicach, Caspar Asset Management S.A. z siedzibą w Poznaniu, Centralny Dom Maklerski PEKAO S.A. z siedzibą w Warszawie, Copernicus Securities S.A. z siedzibą w Warszawie, DB Securities S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Inwestycyjny Nehrebetius S.A. z siedzibą w Krakowie, Dom Inwestycyjny Xelion Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski AFS Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski Alfa Zarządzanie Aktywami S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski Banku BPS S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski Banku Handlowego S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski BDM S.A. z siedzibą w Bielsko-Białej, Dom Maklerski Capital Partners S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski Consus S.A. z siedzibą w Toruniu, Dom Maklerski INC S.A. z siedzibą w Poznaniu, Dom Maklerski mBanku S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski Navigator S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski TMS Brokers S.A. z siedzibą w Warszawie, Dom Maklerski W Investments S.A. z siedzibą w Warszawie, Doradztwo dla Polskich Przedsiębiorstw Securities S.A. z siedzibą w Warszawie, Efix Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Poznaniu, Erste Securities Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, Everest Investment Management S.A. z siedzibą w Warszawie, Gravition Capital S.A. z siedzibą we Wrocławiu, HFT Brokers Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie, IFM Global Asset Management Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ING Securities S.A. z siedzibą w Katowicach, Interbank Financial Services Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Ipopema Securities S.A. z siedzibą w Warszawie, Marcurius Dom Maklerski Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Michael/Strom Dom Maklerski Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, Millennium Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie, mWealth Management S.A. z siedzibą w Warszawie, Niezależny Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie, Noble Securities S.A. z siedzibą w Warszawie, NWAI Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie, Opera Dom Maklerski Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, PEKAO Investment Banking S.A. z siedzibą w Warszawie, PGE Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie, Pionieer PEKAO Investment Management S.A. z siedzibą w Warszawie, Prime Selection Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie, Q Securities S.A. S.A. z siedzibą w Warszawie, RDM Wealth Management S.A. z siedzibą w Warszawie, Time Asset Management S.A. z siedzibą w Katowicach, Trigon Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Krakowie, Tullet Prebon (Polska) S.A. z siedzibą w Warszawie, Ventus Asset Management S.A. z siedzibą w Warszawie, Vestor Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie oraz X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. z siedzibą w Warszawie.

Warszawa

Oprócz domów maklerskich zarejestrowanych w Polsce na krajowym rynku funkcjonuje wiele podmiotów zagranicznych, które w Polsce nie są ani zarejestrowane ani nie posiadają swojego oddziału, ale są członkami giełdy (zgodnie ze stanem na kwiecień 2016 roku na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie funkcjonowało 29 członków lokalnych oraz 28 członków zdalnych).

Udział w domów maklerskich obrocie na GPW

W 2015 roku największy udział w transakcjach sesyjnych na akcjach i PDA miał Dom Maklerski Banku Handlowego S.A., którego obrót wyniósł ponad 43 miliardy złotych, co stanowiło 10,57% całego obrotu. Kolejne miejsca zajęły PKO Bank Polski S.A., Wood & Company Financial Services A.S., Merrill Lynch International i DB Securities S.A. Największy udział w 2015 roku w transakcjach pakietowych akcji i PDA miał Goldman Sachs International, którego obrót wyniósł ponad 17,5 miliarda złotych, co stanowiło 40,25% obrotu, drugie miejsce miał PKO Bank Polski S.A. z obrotem na poziomie ponad 9,1 miliarda złotych, co stanowiło 20,87%, a na kolejnych miejscach znalazły się Bank Zachodni WBK S.A., BESI (aktualnie w grupie Haitong Bank S.A. Oddział w Polsce) oraz Wood & Company Financial Services A.S.

To koniec tego artykułu, ale dopiero początek Twojej przygody z rynkami finansowymi. Przed Tobą długa droga, ale lepiej w pierwszej kolejności poćwiczyć. Rachunek demonstracyjny to najlepszy sposób, aby przetestować zdobytą wiedzę w praktyce. Otwórz bezpłatne konto demo z wirtualnymi pieniędzmi już dziś!

OTWIERAM KONTO DEMO

Ekonomista
Doktor nauk ekonomicznych. Posiada dogłębną wiedzę z zakresu makroekonomii, finansów i instrumentów finansowych takich jak akcje, obligacje i instrumenty pochodne. Doskonale rozumie mechanizmy funkcjonowania rynków finansowych i instytucji działających w ich obrębie – giełd, regulatorów i banków centralnych. Praktyk rynkowy – potrafi przełożyć wiedzę teoretyczną na praktyczne aspekty inwestowania i wykorzystać je na realnym rynku.